Abstract

در پژوهش حاضر با تحلیل محتوایی که از آثار موجود در رابطه با فلسفه و دیدگاه چارلز ساندرس پیرس انجام شد، روش‌شناسی این فیلسوف آمریکایی و بررسی سهم آن بر رویکردها و روش‌های پژوهش موجود مورد توجه قرار گرفت. این بررسی ضمن اینکه بیانگر آن است که بیانات پیرس در حوزه روش با فن خطابه نظری در منطق، مقولات سه‌گانه و انواع استدلال در ارتباط است، نشان می‌دهد که پیرس در فلسفه خود از سه روش پراگماتیک، دستیابی به مقولات فلسفی و روش‌های تثبیت عقیده سخن می‌گوید. همچنین یافته‌ها علاوه بر بیان مبانی روش‌های مذکور، حاکی از آن است که تأثیر روش پراگماتیک پیرس در پیدایش روش تحلیل زبانی و مفهومی و سهم روش دستیابی به مقولات در حوزه پدیدارشناسی است. در رابطه با تثبیت عقیده پیرس چهار روش دلبستگی جزم‌آلود، سلطه‌گرا، پیشینی و روش علمی را مطرح می‌سازد و از میان آن‌ها تنها از روش علمی جانبداری می‌کند. این روش که متشکل از سه روش حدسی، قیاسی و استقرائی است و پیرس آن را تنها روش نزدیکی به حقیقت دانسته، به دلیل نقش پژوهش در دستیابی به حقیقت به همراه روش پراگماتیک در بسط رویکرد پوزیتیویسم منطقی سهیم بوده است. این روش ضمن دربرداشتن مشخصات تحقیق کیفی، به دلیل رویکرد تجربی‌اش به پژوهش به همراه روش‌های پراگماتیک و دستیابی به مقولات، پراگماتیسم پیرس را به عنوان بنیادی برای روش تحقیق ترکیبی معرفی می‌کند.