Abstract

Artykuł ten wykorzystuje okazję, jaką jest bezprecedensowe wydanie w Polsce Nowej Justyny – jednego z najbardziej niesławnych i skandalicznych dzieł Markiza de Sade (Kraków: Eperons, 2022, przeł. Krzysztof Matuszewski, tom 1-6) – aby zarysować szczególną historię towarzyszącą publikacji tego dzieła, a także by przypomnieć ewentualnym czytelnikom o jego znaczeniu literackim i filozoficznym w opozycji do popularnych aczkolwiek trywialnych twierdzeń, że twórczość Sade’a to nic więcej jak pornografia. Konsekwentny rozwój myśli sadycznej ukazuje filozoficzną odyseję ludzkiego poszukiwania suwerenności. Ma ona swój początek w oświeceniowej negacji Boga, lecz nie zatrzymuje się na niej. W pełni zautonomizowany rozum wchodzi w sojusz z Naturą, lecz jego również musi zakwestionować, tak jak musi zanegować Innego oraz samo Ego, by ostatecznie osiągnąć stanowisko nihilistycznego immoralizmu przejawiającego się apatycznym ponawianiem zbrodni.