Ce livre de Barbara Klich-Kluczewska est sans aucun doute un des ouvrages les plus marquants des dernières années en histoire culturelle de l’État polonais communiste. Barbara Klich Kluczewska, qui est rattachée à la faculté d’histoire de l’université Jagellonne de Cracovie, est une des figures dirigeantes de l’histoire anthropologique et de l’histoire du genre en Pologne. Intéressée par les méthodes de l’histoire orale, visuelle et comparative, elle a publié une micro-histoire de la vie priv...

Frant︠s︡uzʹka revoli︠u︡t︠s︡ii︠a︡: prokhodz︠h︡enni︠a︡ cherez smertʹ -- Romantyzm i khytristʹ dobra: Mefistofel i︠a︡k kulʹturnyĭ heroĭ -- Narodz︠h︡enni︠a︡ totalʹnosti: slabkistʹ indyvida, syla kolektyvnykh til -- Klas i︠a︡k hrupa obranykh: marksyzm -- Rasa i︠a︡k "use": rasyzm i zakhid -- Hotui︠u︡chysʹ do katastrof: palinhenesii︠a︡ i kinet︠s︡ʹ stolitti︠a︡ -- Fashyzm: triumf transheokratiï -- Nat︠s︡yzm: rasa i︠a︡ zakon -- Komunizm: vid emansypat︠s︡iï do rabstva -- Rosiĭsʹka ideolohii︠a︡: sumishi ta ekstremy -- Zamistʹ vysnovkiv: plynnistʹ ideolohiĭ i XXI stolitti︠a︡.

Sovyetler Birligi rejimi kendi topraklarında yasayan insanların sosyalist düsünceyi benimsemelerini, komünizm idealini hedeflemelerini istemis, daha dogrusu buna mecbur etmisti. Bu dogrultuda Sovyetler Birliginde yasayan Müslümanların inancına, ahlakına ve aile yapısına müdahale eden rejim tarafından dinsizlik, tanrı tanımazlık zorla kabul ettirilmeye çalısıldı. Sovyet rejiminin hedefi, istisnasız her Sovyet vatandasının Tanrı inancından, dini ahlaktan ve aile kültüründen yoksun birer “Sovyet #nsanı” modelinde yetistirmekten ibaretti. Bu amaç dogrultusunda okul öncesi egitimden Üniversite egitimine kadar hiçbir manevi ve dini altyapıya dayanmayan beser ürünü moral ve (...) etik ögretisine dayalı ahlak ve egitim sistemi hayata geçirildi. Ateizmi, tanrı tanımazlıgı rejimin ana ideolojisi olarak benimseyen Sovyetler Birligi döneminde, basta Hıristiyanlar ve Müslümanlar olmak üzere diger din mensupları da inançlarını ve dini yasantılarını asgari boyutta, gizlice yasamaya çalısmıstır. Ateist olan Sovyet bireylerinin birçogunun yasam tarzı incelendiginde onların dürüst, sade, medeni, devlete sadık, disiplinli, hak ve hukuka riayet eden bireyler oldugu gözlemlenmistir. Acaba bu özelliklere sahip olan Sovyet insanı rejimin baskısından korktugu için mi dürüst ve ahlaklı idi, ya da sosyalist egitim sisteminin basarısından dolayı mı, yoksa toplumda ve aile içinde devam eden dini inancın ve bilincin var olmasından mı kaynaklanıyordu? Sorusu özellikle bagımsızlık sonrası akla gelen soruların basında gelmekteydi. Ayrıca SSCB’nin inançsız ama ahlaklı, egitimli toplum yetistirmeye çalısırken ahlak sınırlarını, ahlak ilkelerini belirlemede neyi ölçü alacagına tam olarak karar veremedigi, belirli bir dönemden sonra inancından vazgeçmedigi Müslümanların dini egitim almasına izin verdigi ancak dini egitimi de sıkı takip altına aldıgı görülmektedir. (shrink)