Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarım (ÖTMT) dersi ülkemizde yüksek din öğretimi kurumlarında verilen pedagojik formasyon dersleri arasında yer almıştır. Bu dersin amaçlarından biri öğretim teknolojilerinin din öğretimine entegrasyonu konusunda Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi öğretmen adaylarına deneyim kazandırmaktır. ÖTMT dersinin diğer amacı ise yine söz konusu öğretmen adaylarına din öğretimi materyalleri tasarlama, geliştirme ve uygulama becerisi kazandırmaktır. Bu amaçla ilgili dersin teorik kısmında öğretim teknolojileri ve materyal tasarımına ilişkin kuramsal bilgiler verilmektedir. İlgili dersin uygulama kısmında ise (...) kavram ağı, anlam çözümleme tablosu, akış çizgesi, dönen diyagram, sistemler kavram haritası, kavram karikatürü, broşür, afiş ve bulmaca gibi materyaller geliştirilmektedir. Mezuniyetleri sonrası Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı örgün eğitim kurumlarında Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmeni olarak görev alabilecek İlahiyat/İslami İlimler Fakültesi öğrencilerinin söz konusu dersleri etkili, verimli ve öğrenci merkezli işleyebilmeleri için öğretim teknolojilerini kullanabilmeleri ve materyal tasarlayabilmeleri önem arz etmektedir. Bu bağlamda araştırmada, İlahiyat/İslami İlimler Fakültesi öğrencilerinin ÖTMT dersi öğretimine yönelik duyuşsal farkındalık düzeylerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amacı gerçekleştirebilmek için İlahiyat/İslami İlimler Fakültesi öğrencilerinin ÖTMT dersi öğretimine yönelik alma, tepkide bulunma, değer verme, örgütleme ve kişilik haline getirme gibi boyutlar üzerinden öğrencilerin duyuşsal farkındalık düzeyleri incelenmiştir. İlahiyat/İslami İlimler Fakültesi öğrencilerinin söz konusu derse yönelik “Duyuşsal Farkındalık Düzeyi”nin daha önce ölçülmemiş olması araştırmayı önemli kılan bir neden olarak ortaya çıkmaktadır. Çalışmanın örneklemini Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi, Kilis 7 Aralık Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi ve Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde 2021-2022 Akademik yılı güz döneminde 3 ve 4. sınıfta öğretime devam eden toplam 371 öğrenci oluşturmuştur. (shrink)

In this article are mentioned the educational history, institutions and activities of the Mountain Jews living in Azerbaijan in private religious schools and state schools in the period after the independence of the Tsarist Russia, the Soviet Union and Azerbaijan. In addition mentioned, the Religious Education Centers whic established by the Mountain Jews by their communities in the 19th century Tsarist Russia and the secular schools of the state. In the religious schools called Talmudhuna and Nobuhunde, mostly male students were (...) educated by rabbi, reznik and religious teachers. With the opening of modern style schools, Mountain Jewish children in many regions of Tsarist Russia started to enroll in these schools. While mostly male students were enrolled in these schools, girls received religious and traditional education in their families. During the Soviet Union, Religious Education Centers were completely closed, only public schools continued education. Enrollment and attendance at schools has been made compulsory. Mountain Jewish children continued their education in public schools like the children of other nations. After Azerbaijan gained its independence, Mountain Jews continued to receive education in public schools and gained the right to open their own religious education institutions. In this new period, Mountain Jews expanded their opportunities by opening new educational institutions, especially in Baku and Quba cities, with the support of the Azerbaijan State and the help of their coreligionists in other countries. Mountain Jewish children in these cities receive education in both public and private religious schools. (shrink)

İslâm tarihi boyunca Müslümanların üzerinde özenle durdukları temel meselelerden biri Kur’ân-ı Kerîm’i öğrenme ve başkalarına öğretme konusudur. Zira İslâm’ın emirlerinin doğru bir şekilde anlaşılması ve yaşanması için Kur’ân’ın orijinal haliyle öğrenilip öğretilmesi zaruri kılınmıştır. Konuyla ilgili öncelikli sorumluluk, Kur’ân’ın ilk muhatabı ve uygulayıcısı olan Hz. Peygamber (s.a.v.) tarafından alınmıştır. O, ashâbına âyetlerin hem mesajlarını hem de okunuş şekillerini (lafızlarını ve kelime telaffuzlarını) öğretmiş ve bunların uygulamalarını bizzat göstermiştir. Bu bağlamda araştırmanın konusu, Hz. Peygamber’in (s.a.v.) ilk muhataplarına Kur’ân’ı öğretirken dikkate aldığı (...) bazı pedagojik esasları ortaya koyup değerlendirmektir. Buradan hareketle araştırmada, kaynaklarda zikredilen bilgiler ışığında Hz. Peygamber’in (s.a.v.) Kur’ân’ı okuma tavrı, talim etme usûlleri ve öğrencilerine yaklaşımlarına dair tespitlerde bulunmak; bu sayede günümüz Kur’ân öğreticilerine yol gösterecek bir yöntemin ve iletişim dilinin oluşmasına katkı sağlamak hedeflenmiştir. Bu yaklaşım ve anlayış aynı zamanda makalemizin de hareket noktasını oluşturmaktadır. Ayrıca araştırmada Hz. Peygamber’in (s.av.) Kur’ân öğretimi esnasında hayata geçirdiği pedagojik esasları, bir ilke veya metodu doğrudan konu edinmeksizin, süreç odaklı yaklaşımla tahlil etmek amaçlanmıştır. Dolayısıyla İslâm tarihinde Kur’ân öğretimi yapılan başka bir zaman diliminde bu işle meşgul olan şahısların uyguladıkları pedagojik ilke ve metotlar araştırmanın kapsamı dışındadır. Ancak çalışmada yer yer Hz. Peygamber’in (s.a.v.) Kur’ân öğretim metotlarının kendisinden sonraki döneme etkisine dair örneklerin verildiği de olmuştur. Konuya ilişkin literatüre göz atıldığında dikkat çeken ilk husus, Hz. Peygamber’in (s.a.v.) eğitimciliğini genel anlamda ana hatlarıyla ele alıp değerlendiren birçok çalışmanın varlığıdır. Bununla birlikte onun, Kur’ân eğitimi-öğretimini özel olarak ele alıp irdeleyen araştırmalar çok fazla değildir. Bu çalışma böyle bir düşüncenin ürünü olarak ortaya konulmuştur. Araştırmanın konuyla ilgili diğer çalışmalardan farkı, eğitici-öğretici ilişkileri bağlamında ve pedagojik ilkeler çerçevesinde Hz. Peygamber’in (s.a.v.) Kur’ân öğretimini ele almasıdır. Bu çerçevede çalışma kapsamında ilk aşamada verilerin elde edilmesi için kapsamlı literatür taraması gerçekleştirilmiştir. Bunun sonucunda elde edilen verilerin analiz ve değerlendirmesinde nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi tekniği kullanılmıştır. Çalışma neticesinde Hz. Peygamber’in (s.a.v.) Kur’ân öğretiminde uyguladığı pedagojik esaslar “kabiliyetli olanları özel olarak seçip yetiştirmesi, Kur’ân öğretiminde fırsat eşitliği sunması, aceleci davranmaması, öğrenmede güçlük yaşayanları gözetmesi, hayata aktararak öğretmesi, alfabeden ziyade ezber yoluyla öğretimi benimsemesi, öğrencilerinden dönüt alması, bireysel ve toplu öğrenime imkân sunması, örgün ve yaygın Kur’ân öğretimini aynı anda uygulaması, Kur’ân’ın lafızlarını bizzat tatbik ederek öğretmesi, yazı ve ezberi birlikte kullanması, Kur’ân öğreniminde başarılı olanları teşvik ve takdir etmesi” şeklinde tespit edilmiştir. (shrink)

Eğitim-öğretim sürecinin sistemli bir şekilde devam etmesini temin eden öğretim programları, önceden belirlenen öğretim hedeflerinin gerçekleştirilmesi için yol haritası belirler. Öğretim programları, öğretim hedeflerini göz önünde bulundurarak hazırlanan ders içeriği, öğrenmeyi gerçekleştirmek üzere işe koşulacak öğretim yöntem ve teknikleri ile çeşitli eğitimsel uygulamaları kapsayan koordine çabaların tümüdür. Formal düzeyde Diyanet İşleri Başkanlığı (DİB) gözetiminde yürütülen din öğretimi faaliyetlerinde de öğretim programlarının kullanılması söz konusu öğretim faaliyetlerinin daha sistemli ve etkin olarak uygulanmasına katkı (...) sunmaktadır. Geliştirilen öğretim programları hem yaygın din eğitimi faaliyetlerinin standardizasyonunu temin etmekte hem de yürütülen çalışmaların bilimsel araştırmalara konu edilebilmesine zemin hazırlamaktadır. Bu çalışmada DİB tarafından geliştirilen ve Başkanlığın internet sitesinde ilan edilen 13 yaygın din eğitimi öğretim programının yanı sıra hâlihazırda uygulanmayan 3 öğretim programı incelenmiştir. Yapılan incelemelerde yazar tarafından hazırlanan ve program geliştirme süreçlerini içeren bir ölçüt tablo esas alınmıştır. İncelemeler sonucunda elde edilen bulgular tablo üzerinde belirtilerek değerlendirmelerde bulunulmuştur. DİB tarafından hazırlanan programlar incelendiğinde hedef, içerik, süreç, değerlendirme ve bağlam unsurlarından birçoğuna farklı programlarda yer verilmediği tespit edilmiştir. Bazı programlarda sadece konu listesine ve başvurulacak kaynaklara yer verilirken bazı programlarda ise program geliştirme aşamalarının tümü uygulanmıştır. Başkanlığın oldukça önem verdiği ve halk tarafından da büyük bir oranda sahiplenilen 4-6 yaş Kur’an kurslarına yönelik hazırladığı programlarda oldukça özenli ve hassas çalıştığı görülmektedir. Programlarda en çok göz ardı edilen unsurun bağlam olduğu, mutlaka yer verilen unsurun ise içerik olduğu görülmüştür. Öğretim programları için oldukça önemli bir konuma sahip hedef unsuru ise programların çoğunda kendine yer bulurken, göz ardı edilmeyecek sayıda programda da bu unsurun olmadığı görülmüştür. (shrink)

Eğitimle ilgili faaliyetleri kapsayan öğretim programları, dinamik bir özelliğe sahip olup çağdaş geliş me ve ihtiyaçlar doğrultusunda geliştirme süreci içerisindendir. Bu anlayışla ülkemizde, Türkiye Yüz yılı Maarif Modeli (TYMM) vizyonuyla tüm derslerin öğretim programları değiştirilmiş ve kademeli bir şekilde uygulamaya konulmuştur. Öğretim programlarının sistematik, bilimsel ve koordineli bir şekilde geliştirilmesi önemli olmakla birlikte; programların, uygulayıcısı olan öğretmenlerin görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi, yetersiz ve aksayan yönlerinin belirlenip düzeltilmesi de gerekir. Bu kapsamda çalışma, öğretmenlerin TYMM Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi (...) (DKAB) dersi öğretim program larına yönelik görüş ve deneyimlerini belirlemek ve değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Araştırma nın, TYMM DKAB öğretim programlarıyla ilgili olası problem, eksiklik ve ihtiyaçların belirlenmesine ve programların bilimsel zeminde güncellenmesine katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Araştırma, nitel yöntemlerden durum çalışması desenine göre tasarlanmıştır. Tabakalı amaçlı örnekleme yönte miyle seçilen araştırmanın çalışma grubunu; Türkiye’nin yedi farklı bölgesindeki dokuz ilden 9’u orta okul ve 9’u lisede çalışan toplam 18 DKAB öğretmeni oluşturmaktadır. Çalışmada, veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu geliştirilmiş ve form aracılığıyla katılımcılara sorular yön lendirilmiştir. Görüşmelerden elde edilen veriler üzerinde içerik analizi yapılmış ve program ögeleri dikkate alınarak dört temaya ulaşılmıştır. Bu temalar; hedef, içerik, öğrenme öğretme süreci ve ölçme değerlendirme olarak belirlenmiştir. Sonuç olarak öğretmenlerin TYMM DKAB öğretim programlarıy la ilgili olumlu bir algıya sahip oldukları fakat uygulama süreçlerinde programların boyutlarıyla ilgili çeşitli sorunlarla karşılaştıkları tespit edilmiştir. (shrink)

Ülkemizde yaygın din eğitimi etkinlikleri resmi olarak Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından gerçekleştirilmektedir. Başkanlığın yaygın din eğitimi hizmeti sunduğu kurumlardan birisi de Kur’an Kurslarıdır. Bu araştırmaya konu edilen “4-6 Yaş Grubu Kur’an Kursları”, okul öncesi dönemdeki çocuklara din ve değer eğitimi vermek maksadıyla, 2013-2014 yılında uygulamaya konulmuştur. Bu araştırmada söz konusu kurslarda görev yapan öğreticilerin pedagojik formasyon yeterliklerinin durumu ele alınmıştır. Çalışma betimsel tarama modeli esas alınarak gerçekleştirilmiştir. Araştırma 2017/2018 eğitim öğretim döneminde gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya 430 öğretici katılmıştır. Araştırmada elde edilen (...) bazı sonuçlar şunlardır: Araştırmaya katılan öğreticilerin önemli bir kısmı eğitim-öğretim yeterlikleri konusunda kendilerini yeterli bulmamışlardır. Onların en fazla yetersizlik yaşadıkları konuların öğrenci merkezli öğretim yöntem ve tekniklerini bilememe, çocukları motive edememe, sınıf yönetimini sağlayamama, çocuklarla etkili iletişim kuramama gibi konular olduğu ortaya çıkmıştır. (shrink)

Çocuklarla Felsefe yapma çok erken dönemde çocuklara akıl yürütmesini, sorgulamasını, eleştirel bakmasını kazandıran bir disiplindir. Bu disiplin çocuklara karşılaştıkları bilgi, inanç ve değerleri sorgulamaksızın kabul etmemelerini, değerlendirmeler yaparak tercihte bulunmalarını öğretmektedir. Temelleri 1970’lere kadar geriye giden çocuklarla felsefe yapmanın öncü isimleri Matthew Lipman ve Gareth B. Matthews olarak bilinir. Felsefenin araştırma alanlarından birisi de değerler felsefesi (Axioloji)’dir. Bireylerin davranışlarına temel teşkil eden değerler, farklı tanım ve sınıflandırmalara sahiptir. Bununla birlikte ülkeler değer eğitimine her geçen gün daha fazla önem vermektedir. Değer (...) eğitimini içinde barındıracak alanlardan birisi Çocuklarla Felsefe Dersi olmalıdır. Bu çalışmada da öğretime konu edilen Çocuklarla Felsefe Dersi’nin, değer eğitimi açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın temel sorusunu, “Federal Almanya’daki ilkokul (1.-4. Sınıf) “Çocuklarla Felsefe” dersi öğretim programının değer eğitimi ile ilişkisi var mıdır?” oluşturmuştur. Nitel desenli olan bu araştırmada verilerin analizinde doküman incelemesi tercih edilmiştir. İçerik analizi yapılarak bulgular yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda bu dersin değer eğitimiyle doğrudan ilişkili olduğu; özgür olmak, kendi amaçlarını seçebilmek, açık fikirli olmak, barış istemek, sorumluluk sahibi olmak gibi değerleri kazandıran hedef, yetkinlik ve içeriğe sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır. (shrink)