Ulepszanie człowieka — perspektywa filozoficzna.

W opracowaniu tym poszukiwana jest odpowiedź na dwa pytania: „co to są prawa człowieka?” oraz „jakie są zasadnicze elementy konstytucyjnej koncepcji tych praw?” Odpowiadając na pierwsze pytanie, zmierzać będę do wskazania zasadniczych elementów współczesnej – opartej przede wszystkim na prawie międzynarodowym – koncepcji służącej ujęciu tych praw, czyli do eksplikacji pojęcia praw człowieka. Odpowiadając na drugie, będę poszukiwać zasadniczych konsekwencji, które dla konstytucyjnych regulacji ma uznanie tej koncepcji. Analizy mają charakter projektujący. Nie jest moim celem rekonstrukcja koncepcji praw (...) człowieka zawartej w obecnie obowiązującej konstytucji lub w projektach nowej ustawy zasadniczej, lecz zmierzam do wskazania zasadniczych rozstrzygnięć, których przyjęcie w konstytucji jest postulowane ze względu na uznanie praw człowieka. Trzeba tu zastrzec, że całościowe opracowanie zagadnienia wymagałoby obszernej monografii, toteż nie zostaną tu podjęte zagadnienia dotyczące normowania poszczególnych praw, ale problemy konstytucyjnego ujęcia praw człowieka w ogóle, które jest decydujące dla rozumienia poszczególnych praw. (shrink)

Artykuł jest próbą naszkicowania ideału człowieka według J.S. Milla. Omawia cechy, które zdaniem tego filozofa powinna posiadać wartościowa jednostka. Przedstawia proces samodoskonalenia się ludzi oraz przeszkody, jakie napotykają na tej drodze. Prezentuje również stanowisko Milla w sprawie możliwości realizacji jego wizji człowieka w kontekście oceny współczesnego mu społeczeństwa.

Pojęcie godności używane bywa przede wszystkim w dwóch znaczeniach. W znaczeniu egalitarnym godność jest walorem przysługującym wszystkim ludziom jako takim, walorem niestopniowalnym i niezbywalnym. W znaczeniu selektywnym człowiek wykazuje się godnością lub nie wykazuje, a także wykazuje się w mniejszym lub większym stopniu, zależnie od swoich indywidualnych cech i od swojego indywidualnego sposobu postępowania. Artykuł poświęcony jest problemom godności w sensie egalitarnуm. Autorka szuka w nim odpowiedzi na trzy pytania: Jakie postulaty moralne kojarzone są współcześnie z godnością człowieka? W (...) jaki sposób argumentuje się na rzecz ludzkiej godności? Jakimi motywami kierują się ludzie, szanując godność człowieka? (shrink)

Celem pracy jest przedstawienie wzorca moralnego formułowanego na gruncie koncepcji Alasdaira MacIntyre’a. Filozof ten w cyklu swoich prac, rozpoczętym publikacją Dziedzictwa cnoty, rozwija ideę etyki zogniskowanej wokół pojęcia cnoty i dobrego życia, którego spełnienie ma być możliwe dzięki praktyce cnót. W tym kontekście pojawia się idea człowieka rozumianego jako jednocześnie przedmiot i podmiot poszukiwań dobrego życia. Koncepcja ta powraca do starożytnego rozumienia etyki jako eudajmonologii, przy czym MacIntyre czerpie tu nie tylko z tradycji filozofii klasycznej, ale pozostaje w ścisłym (...) związku z ideami Hansa-Georga Gadamera. Wskazanie na wpływ koncepcji Gadamera na badania MacIntyre’a ma na celu nie tyle wykazanie kolejnego źródła inspiracji, ale ukazanie jego koncepcji z nowej perspektywy, która umożliwia przezwyciężenie niektórych wskazywanych przez licznych interpretatorów aporii. Chodzi tu przede wszystkim o kwestie budowy postulowanych przez MacIntyre’a lokalnych wspólnot, identyfikację ludzkiego dobra i wizję dobrego życia jako poszukiwania istoty dobrego życia. Analizując MacIntyre’owską wizję konstrukcji podmiotowości ludźmi i jej umiejscowienie w sieci relacji z innymi podmiotami oraz tradycją moralna i intelektualną, wskazuję na restytucję phronesis jako głównej cnoty, umożliwiającej hermeneutyczną w istocie relację do tradycji i innych oraz praktyczne odniesienie wyników refleksji do praktyki, co z kolei uwypukla rozumienie etyki jako filozofii praktycznej, czy też raczej jako filozofii praktyki. Oznacza to jednocześnie określenie filozofii jako podstawowej praktyki, dzięki której osiągalna będzie możliwość adekwatnej samowiedzy. To z kolei oznacza przywrócenie arystotelesowskiego ideału życia poświęconego kontemplacji, jako spełnienia ludzkiego życia (eudajmonii); powrót ten wyznacza nowy ideał moralny, który można określić MacIntyre’owskim terminem postać – człowiek-filozof byłby więc, jako moment skupiający centralne elementy omawianej propozycji, wzorem i podstawą dla formułowanych przez MacIntyre’a rozwiązań społecznych i politycznych. Centralne znaczenie dystynktywnej dla człowieka zdolności działania rozumnego okazuje się bowiem źródłem wezwania do upodmiotowienia człowieka jako członka wspólnoty kulturalnej i politycznej. (shrink)

Celem artykułu jest rekonstrukcja i krytyczna ocena modelu tomistycznej filozofii człowieka, który został opracowany przez o. Romana Darowskiego. Analizy mają charakter metateoretyczny. Ich przedmiotem są teksty napisane przez o. Darowskiego w różnych okresach jego twórczości filozoficznej. W sposób szczególny uwzględniona została jego praca _Filozofia człowieka_, która miała kilka wydań. Zastosowana metoda badawcza polegała na treściowej i logicznej rekonstrukcji modelu filozofii człowieka przedstawionego w pracy _Filozofia człowieka_. Model ten został poddany krytyce metodologicznej, która pokazała, że w obecnej sytuacji kulturowej (...) ma on już tylko wartość historyczną. Może jednak stanowić dobry punkt wyjścia do dyskusji nad kierunkami rozwoju współczesnej antropologii tomistycznej. Rozwój ten powinien dokonywać się w krytycznym dialogu z naukowym obrazem świata. (shrink)

The abstract Everyone who gets to know deeper with the Nietzsche philosophy is forced to think about a mutual relationship of a culture and a biology. The main problem to correct show of above relationships is the understanding of the meaning of a language with reference to the culture and the biology. Considerations which are represented here are inspired by the Nietzsche philosophy. They are split by three parts. In the first part there is shown the meaning of the language (...) to create the herd in the Nietzsche philosophy. The second part develops his qualification of the language as a shortening of communication. The final part tries to refer the functioning of the language to the sphere of a biological human being. As I think, only the biological perspective permits to overstep the rhetoric of the individualism expressed in the Nietzsche philosophy by the opposition among weak and strong, or else among a priest and a superman. Thanks to drawn consequence from accepted by Nietzsche of the reduction my to the animal sort we are forced to the reversal of the perspective of his thought. The herd is not a centre to create the superman as the aim of the all mankind, but the sense of the exceptionality of an each subject is a centre to a fixation of the reproduction of the genetic definite population. (shrink)

The genesic philosophy of Juliusz Słowacki, sometimes called his mysticism, is structured and constituted around four basic historiographic concepts as regards mankind. They are: the idea of spiritual progressive development, the concept of spiritual leadership, influence of the world of spirits on human doings, and the aggregation (that is collective) form of the spirit. Progress is the fundamental element of the genesic work of spirits who have been appointed by God to do it. Those form-creating efforts are the nature and (...) the task of the spirits of the “World”. The principle of progress is sacrifice. It means that a spirit has to sacrifice something of its present form in order to receive a more perfect one from God. And thus, on the border of organic forms, a spirit sacrificed its immortality, it sacrificed itself to death. In the genesic system, death is only a break dividing two lives; just like a dream is a break between work of the two days. The spirit that first rose the highest is benefactor to all creation because it shows the way up to everything else. Such a spirit, progressing ahead of others, is the natural guide of the creation, King Spirit. The most fundamental statement of Stowacki’s genesic philosophy is “Everything has been created for the spirit and by the spirit, and there is nothing to exist for the material purpose”. This seems to be most beautifully expressed tribute to the spiritual element of the human nature. (shrink)

Starting with the words that finish, or interrupt Master Wincenty’s Polish Chronicle, I interpret its historiographic content as characteristic of 12th century humanism, expression of love, of wisdom. The infallible condition of ethicalarete may be found to be formulated in the last words of the Chronicle concerning humanity which consists in tolerant indulgence of others’ vices and modesty about one’s virtues.

Perhaps in last few centuries not any big theory has resulted in so much opposition as Darwinian theory of evolution. Within this theory, claim that _Homo sapiens _evolved from animal ancestors, namely apes, is undoubtedly the most controversial issue. Long tradition of teaching by Church that a pair of first people was created in short time in Eden Garden is in contradiction to discoveries of biology, including paleontology. If God exists, which is not the research subject of science, he created (...) human beings by a long process of biological Darwinian evolution followed by shorter process of non-Darwinian cultural evolution. Biologist must treat _Homo sapiens _as just one more species with long phylogeny, albeit special species characterized by brains of enormous size, with well-developed neocortex and very special mental traits being the consequence of such brain. The paper considers selection forces toward increase of this extremely expensive organ, draining at least 20% of energy. The main idea is that a series of positive feedbacks were responsible for the development of brain, correlated increase of intelligence and development of culture. Although no great breakthrough is required for such mode of evolution, energetic constrain limiting brain size was present through large part of our evolution, which was first broken by using primitive tools for cutting meat and grinding down seeds, then by thermal processing of food. The new constrain on skull size, and correlated brain size, that is the danger of death of both mother and child during childbirth, has been partly relieved by shifting large part of brain development to postnatal period. Resulting very long childhood was a prerequisite to cultural development of our species. (shrink)