The paper is a discussion of Tomasz Polak’s book System kościelny, czyli przewagi pana K. [The Church System, or the Dominance of Mr. K.]. The author emphasizes the significance of Polak’s book not only for religious studies, given especially his original thesis about Christianity’s atheistic core, but also for other fields within humanities, dealing with the origins, development and fall of non-religious myths, social or national.

This paper is an attempt to review the historically existing types of demonstration of mathematical theorems. The author shows how the notion of mathematical proof has changed through the time from the moment when mathematicians realised (thanks to the philosophical method) the necessity to justify their theses until a precise notion of proof has appeared in the framework of the formal method. Next, the author considers the possibility of modifying the notion of mathematical proof under the influence of the development (...) of computer sciences. (shrink)

W rozdziale pierwszym, obok niezbędnych ustaleń terminologicznych, przedstawiłem zarys najdawniejszej historii logiki, starając się pokazać w jaki sposób sylogistyka Arystotelesa spełniała wymóg uniwersalności. [ZE WSTĘPU AUTORA].

Vacuum Genesis and Spontaneous Emergence of the Universe from Nothing in Reference to the Classical Notion of Causality and Creation ex nihilo The article discousses philosophical and theological reflections inspired by the cosmological model of the origin of the universe from quantum vacuum through quantum tunneling and the model presented by Hartle and Hawking. In the context of the thesis about the possibility of cosmogenesis ex nihilo without the need of God the creator, the question is being raised concerning the (...) ontological status of nothingness and of the laws of nature in the aforementioned models. After pointing to the fact that they do not imply an absolute nothingness in the philosophical sense, the main objectives of both models and philosophical-theological conclusions they inspire are interpreted in the light of the classical principles of potency and act, theory of causation and chance events in nature, elements of classical theology of creation and the classification of sciences in terms of various levels of abstraction, proposed by Aquinas. Noting the fact that some cosmologists cross methodological boundaries of their science, we emphasize the role and significance of their research in a deeper understanding of the philosophical aspects of the origins of the universe, especially the role of potency in the first stages of its existence and evolution. (shrink)

Wśród prekursorów nowoczesnej nauki o religii David Hume zajmuje szczególne miejsce. Znany jest bowiem nie tylko jako dociekliwy badacz racjonalności religii, należącej do kluczowych problemów filozofii religii, ale także badacz naturalnych podstaw religii, zaprezentowanych zwłaszcza w „Naturalnej historii religii”. Jednym z najważniejszych dokonań Hume’a jest wyraźne oddzielenie, a zarazem komplementarność, dwóch sposobów badania religii, z których jeden koncentruje się na racjach wierzeń religijnych, zaś drugi na przyczynach występowania określonych wierzeń i praktyk. W wystąpieniu swoim argumentuję, że Hume’owski sposób myślenia o (...) religii nie tylko stanowił ważny etap na drodze do nowoczesnej nauki o religii, ale również wykazuję, że ta ostatnia w znacznym stopniu inspirowała się i nadal inspiruje Hume’owską krytyką religii. (shrink)

Religia jest dla człowieka życiowy i życiodajny sprawy, dlatego namysł nad jej powstaniem, funkcji i istoty jest zawsze na czasie, tym bardziej w okresie postmodernistycznego zagubienia. Jeśli religia jest dla człowieka tak ważną sprawą to jego namysł nad nią nie jest niczym innym, jak myśleniem samego siebie. Jest ona bowiem tą rzeczywistością, która trafia w serce człowieka, w nerw jego życia. Religia, tak jak życie człowieka, jest uwarunkowana historycznie, to znaczy: czasowo, lokalnie, kulturowe, ma okresy wzlotów i upadków. Wydaje się, (...) że dla człowieka nowożytnego, a zwłaszcza człowieka ostatnich dwóch wieków, religia straciła na życiowej i życiodajnej wartości, przestała być jego fundamentalną, wewnętrzną postawy wobec Boga, stała się raczej wyrazem jego kulturowo-społecznego, zewnętrznego funkcjonowania. Początki przemiany tej postawy można dzisiaj dokładnie zanalizować, jej konsekwencje dla współczesnego człowieka można opisać. (shrink)

Powstanie łódzkie, to najważniejszy epizod walki zbrojnej podczas rewolucji 1905 roku, mający miejsce w Królestwie Polskim. Było ono konsekwencją narastających od początku XX wieku napięć społeczno-ekonomicznych w Rosji. Miało charakter spontanicznego zrywu robotników, stanowiąc zarazem kulminację wcześniejszych starć, do których dochodziło na łódzkich ulicach. Wydarzenia te relacjonowane były w prasie o zasięgu zarówno lokalnym, jak i ponad zaborami oraz międzynarodowym. Szczególne miejsce relacjom z jego przebiegu przypadło dwóm – ideologicznie opozycyjnym – pismom, relacjonującym (jako miejscowe) wybuch i losy powstania (...) oraz jego uczestników _in statu nascendii_. Były to: zorientowany prawicowo „Rozwój” oraz postrzegany jako ośrodek myśli lewicowej „Goniec Łódzki”. Oba pisma – przy zróżnicowanej strategii opisywania powstania – były też, co nie jest bez znaczenia, gazetami codziennymi, mogącymi reagować na wydarzenia (w odróżnieniu od tygodników) w sposób natychmiastowy. Celem szkicu jest analiza sposobów, jakimi – w realiach funkcjonowania cenzury – ówczesna polskojęzyczna prasa łódzka informowała o wydarzeniach rozgrywających się _in statu nascendii_. Punktem wyjścia było założenie dominującej roli prasy codziennej w ukazywaniu losów łódzkiej rewolucji. W tym celu wykorzystano metodę filologiczną, wspomaganą krytyką retoryczną. Lektura różnych genologicznie tekstów, poświęconych czerwcowemu powstaniu, uświadamia rolę, jaką w opisie wypadków odegrały: język ezopowy oraz nacisk na szczegół, zastępujący całościowy opis, w myśl zasady _pars pro toto_. Wyniki analizy omawianych przekazów pozwalają na pogłębienie wiedzy na temat tekstowego obrazu opisywanych wydarzeń. (shrink)

Na powstanie nowożytnego arystotelizmu chrześcijańskiego istotny wpływ miało pojawienie się reformacji, która - początkowo - zakwestionowała użyteczność filozofii dla teologii. Ukonstytuowana w dobie Soboru Trydenckiego równowaga między tendencjami biblicystycznymi a teologią zorientowaną filozoficznie wypromowała zwłaszcza arystotelizm tomistyczny w celu doprecyzowania doktryny katolickiej w opozycji do teologii wyznań reformowanych. Choć wykorzystanie humanistycznych metod hermeneutycznych w pogłębionym studium doktryny Arystotelesa było elementem trwałym, to z czasem coraz większego znaczenia nabiera wykorzystanie osiągnięć złotej scholastyki tak dalece, iż nowożytny arystotelizm chrześcijański, zwłaszcza w (...) szkolnictwie kościelnym coraz bardziej przyjmuje formę tzw. drugiej scholastyki w postaci szkół arystotelesowskich, szczególnie dominikańskiego tomizmu, franciszkańskiego szkotyzmu i jezuickiego suarezjanizmu. Jednak dalej dokonanie Arystotelesa nie przestaje pełnić funkcji unifikującej te szkoły, co tłumaczy dbałość o zachowanie integralnego charakteru nowożytnego arystotelizmu, kierując się tyleż racjami dbałości o zachowanie ujęcia systemowego, co też względami jedności i trwałości filozoficzno-teologicznego compositum. W tej formie nowożytny arystotelizm chrześcijański był niechętny wobec coraz bardziej aktywnych form filozofii i nauki uznanej dziś za charakterystyczną dla nowożytności. Ich kulturowe parcie było jednak źródłem bardziej lub mniej świadomej asymilacji elementów nowożytnych w corpus arystotelizmu, m.in. w ramach studium matematyki, prowadząc do ukonstytuowania się eklektyzmu typowego dla oświecenia, choć jeszcze w ramach scholastycznego kursu filozofii rozsadzanego zwłaszcza przez ekspozycję osiągnięć nowożytnego przyrodoznawstwa w ramach tzw. philosophia recentiorum. (shrink)

At the end of the nineteenth century, the main source of information about the city of Łódź were not local periodicals (as there were no such publications), but correspondence printed in Warsaw papers. Apart from regular reports, m years 1898 and 1899, in one of leading Warsaw daily papers, Kurier Warszawski, there appeared a series of articles under the title “Znasz-li ten kraj?” signed by Antoni Sygietyński. It was the aftermath of the writer’s visit in Łódź (as it was noticed (...) in Goniec Łódzki, Sygietyński arrived in the city on 3rd of December 1889). The reports concerning the life of the textile city appeared in six issues of Kurier Warszawski, dated from 5th, 6th, 15th and 17th of December 1989 and from 6th and 8th of January in the next year. The author of Na skałach Calvados underlined that the title of the series is not unintentional, because Łódź, according to him, was a fully developed city, which had vast contacts with other regions of the world (Russia, Far East, South and North America) rather than with the rest of Polish cities. The writer compares Łódź to a mushroom, which develops rapidly in favourable conditions, whereas in unfavourable circumstances it becomes a latent form of life. Sygietyński underlines also that the city’s growth and organization reminds an American model. The writer attempts to change a stereotypical opinions about the city, mainly concerning its rapid development of industry, huge number of inhabitants or a triplenational character of the textile metropolis. The author aims at acknowledging a true Lodzermensch, he scrutinizes the cultural life of the city. During his visit in Łódź Sygietyński took part in the opening night of Hauptman’s Dwór zatopiony, and in Christmas party in a catholic shelter for children. The meeting with the youngest citizens gave an opportunity for a closer examination of the conditions they lived in as well as of the financial straits their caretaker, Father Szmidel, was facing. The experience triggered an idea of a charity concert, which Sygietyński decided to organize in Łódź The income was donated for modernization of the shelter. The concert was organized on 25th of March 1899 with the participation of the most famous Warsaw artists (Kruszelnik Borcewicz, Michałowski, Wierzbiłowicz, Trenkiel). Such was the social and cultural scale of the event that it was reported in a number of newspapers. Głos underlined Sygietyński’s input into organization by describing him as „a moral impresario of the show”. The author of Wysadzony z siodla while organizing the concert had two main aims: first - to collect money for the shelter, and the second - to arouse a passion for art among the citizens of Łódź. (shrink)

Zagadnienie pochodzenia życia stanowi przedmiot ludzkich dociekań od wieków. Wszystkie istniejące poglądy na ten temat można przyporządkować do różnych obszarów ludzkiej wiedzy o świecie: nauk przyrodniczych, filozofii, teologii. Warto przyjrzeć się im bliżej i spróbować uporządkować je według określonej typologii. Można wówczas dostrzec istniejące między nimi powiązania i relacje, które wskazują na charakter tych poglądów. Różnice między istniejącymi współcześnie teoriami biogenezy, występujące na gruncie przyrodniczym, zostaną przedstawione jako drugorzędne w porównaniu z różnicami wynikającymi z filozoficznych założeń leżących u podstaw badań (...) nad genezą życia. Propozycja uporządkowania i klasyfikacji różnego rodzaju teorii genezy życia umożliwia wyodrębnienie koncepcji określonego typu: teistycznych, filozoficznych i przyrodniczych oraz porównanie ich ze sobą. Najbardziej ogólny podział w tym zakresie pozwala na wyróżnienie koncepcji metafizycznych i koncepcji przyrodniczych. Niektóre z nich odpowiadają na pytanie o powstanie życia w ogóle, a inne dotyczą jedynie kwestii pochodzenia życia na Ziemi. W perspektywie współczesnych badań naukowych na temat pochodzenia życia wydaje się interesujące, że dwie główne historyczne idee dotyczące problemu powstania życia, samorództwo i panspermia, wciąż są obecne w założeniach wspomnianych teorii, oczywiście w zmodyfikowanej postaci. Artykuł stanowi omówienie i wyjaśnienie proponowanego schematu klasyfikacji głównych typów teorii na temat pochodzenia życia, w którym kluczową rolę odgrywa kryterium natury filozoficznej. Jednym z najważniejszych pytań, na które wspomniany schemat dostarcza odpowiedzi, jest pytanie o to, które z filozoficznych założeń obecne w przyrodniczych teoriach biogenezy okazały się trwałe mimo zmian i różnic występujących w ich warstwie ściśle przyrodniczej. (shrink)

Praca Georga Schuppenera stanowi owoc bogatych studiów rzadko badanego zagadnienia, jakim jest jezuicka matematyka, jej historyczne uwarunkowanie i rozwój. Jezuitów powszechnie uważa się bowiem za uprawiających raczej studia teologiczne lub humanistyczne. Niejednokrotnie próbowano także zdeprecjonować wpływ zakonu na powstanie nowoczesnego, naukowego szkolnictwa. Trudno było polemizować z tego typu stereotypami bez oparcia się na źródłach archiwalnych, których niedostępność sprawiała, ze nie można było kusić się choćby na rzeczową apologetykę, nie mówiąc już o poważniejszym Studium. „Mrówcza" praca Georga Schuppenera dyskredytuje nazbyt (...) uproszczone i tendencyjne stereotypy o jezuickich studiach przedmiotów matematycznych. Studia te, bezpośrednio związane z nowym, pokopernikowym obrazem świata, ukazujący pośrednio także filozoficzne rozterki i rozstrzygnięcia jezuitów w tym trudnym okresie dziejów. (shrink)

This paper is a fragment of the book “Kaja od Radosława, czyli historia Hubalowego Krzyża”, which was published by Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza in 2006. It will be published by the American publisher The Military History Press under the title “Kaia Savior of the Hubal Cross”. Covering a century of Polish history, it is full of tragic and compelling events. Such historic events as Polish life in Siberia, Warsaw before the war, the German occupation, the Warsaw Uprising, life in (...) Ostaszków, and the rebuilding of Warsaw are included.The hero Kaia is a woman, christened Cesaria, whose father was expelled to Siberia in 1905 for conspiring against the tsar. Kaia spent her early childhood there, and the family lived near the mountain Altaj. A chapter shows how the Polish community lived there, organized their daily lives, etc. In 1922, the family returned to free Poland, the train trip back taking almost a year. This ordeal is highlighted as a series of stops sometimes lasting for weeks because of heavy snow accumulation, the men shoveling a pathway for the train to pass through, many deaths occurring from the frigid cold with the “caboose” used as a mortuary for Poles to be returned to their homeland for burial. Kaia entered the school system, was eventually educated as an architect, and then World War II started. She lived under the German occupation for the first few years, and later became a conspirator by helping the underground movement. She joined the Armia Krajowa in 1942. At considerable risk, her apartment became a meeting place for the conspirators.After Hubal’s death, one of his couriers gave Kaia the Hubal Cross Virtuti Militari. The cross was with her for the ensuing 50 years. During the Warsaw Uprising, in which she was a courier, she carried the cross around her neck. Many times, she had to travel via the Warsaw underground sewer system. Twice, she was wounded. After the Warsaw Uprising collapsed, she went to the east territory to look for her mother. She was captured by the Russian NKVD in Białystok and sent to Ostaszków. An interesting scene describes one of many interrogations: the Russian interrogator asks if she knows about the cross. Her reply causes a puzzled look on his face. The cross was never discovered (she had hidden it in a specially made shoe). Protection of the Virtuti Militari Cross, which at first had been a challenge to Kaia to survive the Uprising and Russian imprisonment, later became a symbol of courage and determination of the Polish people. In 1946, Kaia returned to Poland very ill and weighing only 38 kg (83.6 pounds). Eventually recovering her health, she worked as an architect involved in the rebuilding of Warsaw totally decimated by the Germans.In the Warsaw Uprising chapter, Kaia’s diary is included, and the book relates the scenes and events that she described. One such experience is most moving. It was a quiet moment, i.e. the shooting had subsided. On a warm beautiful August night, she was sitting, enjoying the quiet alone when, a young man sat down next to her. He was a colleague from architectural school. Together, a few months earlier, they had attended a university ball, and Kaia remembered him as always being funny and amusing. Then, she noticed he was missing one eye and part of his chin. He returned her gaze and jokingly said, “I still have one eye left”. And then, he quietly sang a popular song that they had danced the waltz to… “Not to be in love on such a beautiful night is a sin”… Kaia had to be in the same mood as he was and smiled. A few days later, half of his body was covered in ruins…he could not be helped. His death lasted several days, and he is buried in Powązki Cemetery, like many soldiers of the Uprising. (shrink)

Zadaniem artykułu jest analiza wniosków, płynących z debaty na temat eksperymentów na zarodkowych komórkach macierzystych, dla refleksji bioetycznej. Autorka postawiła sobie trzy cele. Po pierwsze, scharakteryzowanie toczonej w Polsce dyskusji na temat moralnej dopuszczalności prowadzenia eksperymentów na zarodkowych komórkach macierzystych - istoty tego sporu i wysuwanych w nim argumentów. Po drugie, zanalizowanie formy prowadzenia tej dyskusji z punktu widzenia wyróżnionych w literaturze przedmiotu modeli uprawiania bioetyki. Po trzecie, przedstawienie na tym przykładzie pewnych ogólniejszych refleksji filozoficznych i metodologicznych, dotyczących sposobu rozważania (...) problemów bioetycznych i roli bioetyki. W konkluzji Autorka stwierdza, że "bioetyka regulacji", traktowana obecnie jako paradygmat refleksji bioetycznej, nie dysponuje odpowiednimi narzędziami do rozstrzygnięcia pytań etycznych i filozoficznych, wykraczających poza kwestię oceny użyteczności danej techniki dla realizacji postawionego celu medycznego i powinna zostać uzupełniona o "bioetykę kulturową". Zwraca także uwagę na paradoks związany z rozwojem bioetyki, której powstanie wiązano z koniecznością obrony cenionych w danej kulturze wartości przed technologią medyczną. Akceptacja eksperymentów na zarodkowych komórkach macierzystych jest równoznaczna ze złamaniem wypracowanych dotąd zasad prowadzenia badań na człowieku i zmusza do zadania pytania, w jaki sposób powinniśmy bronić istotnych dla naszej kultury wartości przed "bioetyką regulacji". (shrink)

This paper is a fragment of the book “Kaja od Radosława, czyli historia Hubalowego Krzyża”, which was published by Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza in 2006. It will be published by the American publisher The Military History Press under the title “Kaia Savior of the Hubal Cross”. Covering a century of Polish history, it is full of tragic and compelling events. Such historic events as Polish life in Siberia, Warsaw before the war, the German occupation, the Warsaw Uprising, life in (...) Ostaszków, and the rebuilding of Warsaw are included.The hero Kaia is a woman, christened Cesaria, whose father was expelled to Siberia in 1905 for conspiring against the tsar. Kaia spent her early childhood there, and the family lived near the mountain Altaj. A chapter shows how the Polish community lived there, organized their daily lives, etc. In 1922, the family returned to free Poland, the train trip back taking almost a year. This ordeal is highlighted as a series of stops sometimes lasting for weeks because of heavy snow accumulation, the men shoveling a pathway for the train to pass through, many deaths occurring from the frigid cold with the “caboose” used as a mortuary for Poles to be returned to their homeland for burial. Kaia entered the school system, was eventually educated as an architect, and then World War II started. She lived under the German occupation for the first few years, and later became a conspirator by helping the underground movement. She joined the Armia Krajowa in 1942. At considerable risk, her apartment became a meeting place for the conspirators.After Hubal’s death, one of his couriers gave Kaia the Hubal Cross Virtuti Militari. The cross was with her for the ensuing 50 years. During the Warsaw Uprising, in which she was a courier, she carried the cross around her neck. Many times, she had to travel via the Warsaw underground sewer system. Twice, she was wounded. After the Warsaw Uprising collapsed, she went to the east territory to look for her mother. She was captured by the Russian NKVD in Białystok and sent to Ostaszków. An interesting scene describes one of many interrogations: the Russian interrogator asks if she knows about the cross. Her reply causes a puzzled look on his face. The cross was never discovered (she had hidden it in a specially made shoe). Protection of the Virtuti Militari Cross, which at first had been a challenge to Kaia to survive the Uprising and Russian imprisonment, later became a symbol of courage and determination of the Polish people. In 1946, Kaia returned to Poland very ill and weighing only 38 kg (83.6 pounds). Eventually recovering her health, she worked as an architect involved in the rebuilding of Warsaw totally decimated by the Germans.In the Warsaw Uprising chapter, Kaia’s diary is included, and the book relates the scenes and events that she described. One such experience is most moving. It was a quiet moment, i.e. the shooting had subsided. On a warm beautiful August night, she was sitting, enjoying the quiet alone when, a young man sat down next to her. He was a colleague from architectural school. Together, a few months earlier, they had attended a university ball, and Kaia remembered him as always being funny and amusing. Then, she noticed he was missing one eye and part of his chin. He returned her gaze and jokingly said, “I still have one eye left”. And then, he quietly sang a popular song that they had danced the waltz to… “Not to be in love on such a beautiful night is a sin”… Kaia had to be in the same mood as he was and smiled. A few days later, half of his body was covered in ruins…he could not be helped. His death lasted several days, and he is buried in Powązki Cemetery, like many soldiers of the Uprising. (shrink)

Poniższa dyskusja odbyła siȩ we wrześniu 2018 w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. Skupiła zarówno badaczy problematyki polityki senioralnej, ekspertów, analityków. Dyskusjȩ moderował i zaplanował Andrzej Klimczuk, zwi¸a}zany z SGH, natomiast zaproszenie do dyskusji przyjȩli: Barbara Szatur-Jaworska, polityk społeczny i gerontolog z Uniwersytetu Warszawskiego, Paweł Kubicki, ekonomista, SGH, Marek Niezabitowski, socjolog z Politechniki Śl¸a}skiej, Ryszard Majer, polityk społeczny, Agnieszka Cieśla, architektka i urbanistka, Politechnika Warszawska, Marzena Rudnicka, fundatorka oraz prezeska Krajowego Instytutu Gospodarki Senioralnej. Paneliści podczas dyskusji analizowali nastȩpuj¸a}ce zagadnienia: I. (...) pocz¸a}tki polityki senioralnej, jej definiowanie, dokumenty strategiczne państwa, II. rola samorz¸a}dów w animowaniu działań w obrȩbie polityki senioralnej oraz organizacji pozarz¸a}dowych, III. powstanie i rola ustawy o seniorach, IV. zróżnicowanie środowiska osób w wieku senioralnym, V. działania w innych krajach w obrȩbie polityki senioralnej, VI. zmiany w świadomości społecznej, ewolucja postaw wobec osób starszych, starości, starzenia siȩ, VII. rynek produktów i usług dla seniorów, VIII. aktywność seniorów, formalna i nieformalna, infrastruktura aktywności, IX. mieszkalnictwo dla osób starszych i starzej¸a}cej siȩ ludności X. rola państwa i samorz¸adu w polityce senioralnej, dialog z władz¸a, partnerstwo publiczno-prywatne, XI. wyzwania i kierunki rozwoju polityki senioralnej, XII. deficyt usług opiekuńczych XIII. polityka senioralna i emerytalna, XIV. konwergencja i dywergencja w polityce senioralnej. ** The following discussion took place in September 2018 at the Warsaw School of Economics. It focused on both senior politics, experts, and analysts. The discussion was moderated and planned by Andrzej Klimczuk, associated with the Warsaw School of Economics, and invited to the discussion: Barbara Szatur-Jaworska, social politician and gerontologist from the University of Warsaw, Paweł Kubicki, economist, Warsaw School of Economics, Marek Niezabitowski, sociologist from the Silesian University of Technology, Ryszard Majer, social politician, Agnieszka Cieśla, architect and urban planner, Warsaw University of Technology, Marzena Rudnicka, founder and president of the National Institute of Senior Management. Panelists during the discussion analyzed the following issues: I. Beginnings of the senior policy, its definition, strategic documents of the state, II. The role of local governments in animating activities within the framework of senior policy and non-governmental organizations, III. Creation and role of the law on seniors, IV. Diversification of the environment of seniors, V. Activities in other countries within the framework of the senior policy, VI. Changes in social awareness, the evolution of attitudes towards older people, old age, ageing, VII. The market for products and services for seniors, VIII. Seniors’ activity, formal and informal, activity infrastructure, IX. Housing for older people and ageing population X. The role of the state and self-government in the senior policy, dialogue with the authorities, public-private partnership, XI. Challenges and directions of development of the senior policy, XII. The deficit of care services, XIII. Senior and pension policy, XIV. Convergence and divergence in the senior policy. (shrink)

Celem artykułu jest poszukiwanie takiej interpretacji obecności i działania Boga w świecie, jaka pozwoliłaby zharmonizować istotne prawdy wiary z naukowym obrazem świata, którego ewolucja jest rządzona przypadkiem i pozbawiona kierunku. Poszukiwanie to jest realizowane w kilku krokach. Odwołując się do różnych koncepcji celowości wskazuje się najpierw, że jeśli można mówić o tym, że świat ma taką cechę, to nie w sensie zmierzania w określonym kierunku, lecz w sensie celowości wewnętrznej: świat ze swej natury jest skierowany na Boga. Współcześnie o Bożej (...) celowości w świecie mówi się często w kategoriach ogólnego lub szczególnego działania Boga. Artykuł, podejmując tę kwestię zmierza do wniosku, że odróżnienie aspektu naturalnego od nadnaturalnego w danym zdarzeniu jest przypuszczalnie niemożliwe. Na jeden z powodów tej niemożliwości wskazuje tzw. zasada domknięcia przyczynowego, dlatego jest ona analizowana w kolejnym punkcie artykułu. Wskazuje się tutaj między innymi na konieczność zrewidowania niektórych klasycznych koncepcji cudu. W odniesieniu zaś do takich przełomowych zdarzeń z dziejów świata, jak powstanie życia czy pojawienie się człowieka, proponuje się hipotezę niedookreśloności celu stworzenia: Bóg może realizować swoje cele w świecie rządzonym przez autentyczny przypadek, jeśli cele te są rozumiane odpowiednio subtelnie. Na przykład, jeśli celem Boga jest pojawienie się w świecie istoty zdolnej do nawiązania z nim świadomego kontaktu, to istota taka niekoniecznie musiała przyjąć postać przedstawiciela gatunku Homo sapiens. Na koniec wskazuje się na panenteizm jako na właściwą, prawdziwie chrześcijańską wizję świata, który jest „losem i przeznaczeniem” samego Boga. W tej perspektywie, detale ewolucyjnego rozwoju świata przestają być religijnie istotne, a sama religia uwalnia się ostatecznie—po części pod wpływem współczesnej nauki—„od błędu i przesądu”. (shrink)

Pod pojęciem technik interpretacji scenicznej rozumie się działania, które łącząc recepcję tekstu literackiego z pedagogiką dramy, przyczyniają się do intensywnej analizy i interpretacji tekstów. Twórcą i głównym przedstawicielem tego nurtu dydaktyki literatury jest w Niemczech profesor nauk o estetyce i komunikacji Ingo Scheller. Swoją koncepcję pracy z tekstami literackimi Scheller zbudował na gruncie estetyki recepcji - teorii, która nadawała szczególną rolę czytelnikowi w konstytuowaniu znaczenia dzieła literackiego. Ogromny wpływ na powstanie interpretacji scenicznej wywarły także rozwijające się w latach osiemdziesiątych (...) koncepcje dydaktyczne, bazujące na kreatywnym pisaniu i kładące nacisk na powiązanie interpretacji tekstu z produktywnym działaniem czytelnika. Opracowana przez Schellera metoda interpretacji scenicznej nabrała ostatecznego kształtu pod wpływem różnorodnych teorii i koncepcji teatru, reprezentowanych m. in. przez Stanisławskiego, Grotowskiego, Boala, Strasberga i Brechta. W wyniku wieloletnich doświadczeń powstała metoda, która podkreśla znaczenie emocji i imaginacji w procesach uczenia się, pozwala rozwijać umiejętność empatii oraz respektuje indywidualne doświadczenia czytelnika. Niniejszy artykuł poświęcony jest możliwościom zastosowania technik interpretacji scenicznej w nauczaniu języków obcych. Sposoby wykorzystania poszczególnych technik na lekcjach języka niemieckiego zilustrowano na przykładzie dziewiątego rozdziału z podręcznika Tangram 2B. (shrink)

W tekście rozważane są zagadnienie realności i związana z nim tematyka epistemologiczna w trzecim okresie filozofii Fryderyka Nietzschego. Analizując ten obszar filozofii Nietzschego, autor zwraca szczególną uwagę na problem życia. Opisuje go za pomocą metafory pnącej się wzwyż spirali. Metafora ta rozwijana jest przez autora w kontekście koncepcji „ekstatycznego tańca kratofanicznego” Zbigniewa Kaźmierczaka. Autor rozpoczyna rozważania od interpretacji stanowiska Nietzschego na temat trzech władz poznawczych: świadomości, rozumu i języka metafizycznego. Następnie stara się opisać wpływ, jaki — zdaniem filozofa — wywierają (...) one na powstanie koncepcji realności. Z tego powodu przechodzi do analizy struktury woli. W ostatniej części tekstu autor dokonuje analizy koncepcji realności, zestawiając wyniki badań z metaforą spirali. (shrink)