Humanistyka I Przyrodoznawstwo

ISSNs: 1234-4087, 1234-4087

25 found

View year:

  1.  3
    Fauna – Flora – Baudelaire. Liryczny Wykład Wincentego Korab-Brzozowskiego o Naturze.Bartłomiej Borek - 2025 - Humanistyka I Przyrodoznawstwo 30:31-51.
    Artykuł poświęcony faunie i florze w literackiej spuściźnie Wincentego Korab-Brzozowskiego. Szkic stanowi próbę odkodowania sensów zawartych w symbolicznych reprezentantach świata roślinnego i zwierzęcego w poezji młodopolskiego twórcy, czyniącego naturę asumptem do rozważań na tematy uniwersalne, jak życie, śmierć, grzech, cierpienie etc. Kontekstem do rozważań uczyniono myśl Charles’a Baudelaire’a.
    No categories
    Direct download (2 more)  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  2. Podejście Projektowe Jako Sposób Kreowania Zmiany Społecznej.Jadwiga Błahut-Prusik & Andrzej Kucner - 2025 - Humanistyka I Przyrodoznawstwo 30:9-30.
    Artykuł poświęcono interdyscyplinarnej analizie potencjału partycypacyjnego podejścia projektowego. Kierunek rozważań określają strategie przeciwdziałania kryzysowi klimatycznemu. Celem artykułu jest krytyczna analiza projektowania modernistycznego, będącego źródłem współczesnych kryzysów. Według autorów partycypacyjne podejście projektowe jest jego alternatywą. Uznają je za jedno z głównych sposobów koniecznej zmiany. Autorzy formułują tezę, iż podejście projektowe odgrywa kluczową rolę w strategiach przeciwdziałania kryzysowi klimatycznemu i może znacząco wpływać zarówno na zmiany środowiskowe, jak i na jakość społecznej egzystencji. Artykuł jest analizą teoretyczną wybranych kwestii związanych z wykorzystaniem podejścia (...)
    No categories
    Direct download (2 more)  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  3. The Meaning of the Concept of Love According to Shree Rajneesh (Osho).Artur Hrehorowicz - 2025 - Humanistyka I Przyrodoznawstwo 30:53-70.
    Artykuł składa się z dwóch części. Pierwsza część koncentruje się na krytyce powszechnych, lecz według Osho fałszywych pojęć miłości, które prowadzą do jej błędnego postrzegania i stanowią przeszkody w duchowym rozwoju. Druga część zgłębia istotę prawdziwej miłości w ujęciu Osho, podkreślając jej głębokie, „źródłowe” aspekty oraz znaczenie w procesie duchowego rozwoju jednostki. Poprzez tę analizę artykuł dąży do uzupełnienia luki w badaniach nad myślą Osho, oferując nową perspektywę jego nauczania o miłości.
    No categories
    Direct download (2 more)  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  4. Autonomia Klienta W Relacji Z Psychoterapeutą. Fenomenologiczno-Hermeneutyczna Perspektywa Psychoterapii Gestalt.Marek Jawor & Agnieszka Biegalska - 2025 - Humanistyka I Przyrodoznawstwo 30:71-90.
    Optyka psychoterapii Gestalt jest skierowana w stronę oryginalności człowieka, dostrzega, że ludzie są wolni, wyjątkowi, przyjmują różne wartości, ideały i wierzenia, które nadają ich życiu sens. Z tego powodu pojęcie ‘autonomia klienta’ w polu terapii Gestalt jest tak ważne. I choć jest ono cały czas dyskutowane, odnotować można jedno z istotniejszych jej sformułowań: osoba klienta jest samostanowiącą (self--determination) jednostką relacyjną zdolną do samoregulacji (self-regulated) w środowisku. Ambicją niniejszego tekstu jest wskazać fenomenologiczno-hermeneutyczne źródła tej definicji. W tym celu autorzy artykułu szczególną (...)
    No categories
    Direct download (2 more)  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  5. Kryzys Demograficzny a Martwe Pole Nauk Społecznych.Kamil Kaczmarek - 2025 - Humanistyka I Przyrodoznawstwo 30:91-111.
    Procesy demograficzne można uznać za społeczną konsekwencję podstawowego zjawiska biologicznego – rozmnażania. Nauki społeczne tymczasem pomijają ten wymiar biologiczny lub traktują go apriorycznie jako stałą. W rezultacie swoich prób wyjaśnienia kryzysu demograficznego nauki te umieszczają potencjalnie kluczowe procesy w ich martwym polu. Za stopień determinacji w realizowaniu zamierzeń prokreacyjnych odpowiadają hormony płciowe (testosteron, estrogen), tymczasem rosnąca liczba badań rejestruje narastanie różnego rodzaju negatywnych zjawisk wskazujących na zaburzenie gospodarki tymi hormonami i w rezultacie układu rozrodczego. Choć są to procesy biologiczne, nie (...)
    No categories
    Direct download (2 more)  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  6. „Wiwlasy” Na Łonie Natury, Czyli Znaczenie I Sposób Postrzegania Przyrody Przez Członków Wileńskiego Towarzystwa Filomatów.Elżbieta Klimus - 2025 - Humanistyka I Przyrodoznawstwo 30:113-130.
    Funkcjonujące w Wilnie w latach 1817–1824 Towarzystwo Filomatów doczekało się licznych opracowań, jednak w żadnym z nich nie podjęto się scharakteryzowania sposobu postrzegania przyrody przez jego członków. Celem niniejszego artykułu jest próba opisania relacji zachodzących pomiędzy człowiekiem a przyrodą na przykładzie działaczy wileńskiego związku młodzieżowego.Ponadto zostaną przybliżone okoliczności obcowania z naturą, jej wpływ na nastroje i postawy młodych, a także sposoby wykorzystania jej walorów do celów wychowawczych. Analizie źródłowej poddano listy filomatów pisane w latach 1817–1823, jak również przekazy pamiętnikarskie filaretów (...)
    No categories
    Direct download (2 more)  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  7. Czy monady można badać naukowo?Krzysztof Kościuszko - 2025 - Humanistyka I Przyrodoznawstwo 30:131-144.
    Artykuł nawiązuje do tekstu O nowym typie monadologii, opublikowanego w „Studiach z Historii Filozofii” (2018, t. 9, nr 4). Zamierzeniem autora jest kontynuowanie pewnych motywów, ale zarazem opisanie relacji nierozciagłościowego aspektu monad do ich rozciągłościowych ekspresji, jakościowości monad oraz ich powiązania z pojęciami współczesnej nauki. Ogólnie rzecz ujmując, chodzi o próbę wypracowania bardziej współczesnego modelu monadologii.
    No categories
    Direct download (2 more)  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  8. Función Crítica Del Arte En Sistemas de Creencias – José Ortega y Gasset.Mateusz Ozimek - 2025 - Humanistyka I Przyrodoznawstwo 30:145-159.
    Refleksje José Ortegi y Gasseta dotyczące idei i przeświadczeń mogą być odczytane jako przykład tendencji filozoficznej skupionej wokół zagadnienia historyczności ludzkiej wiedzy. W związku z tym poglądy Ortegi można zestawić z poglądami innych europejskich filozofów XX wieku, np. Michela Foucaulta. Celem artykułu jest wskazanie, że zarówno Ortega, jak i Foucault podkreślają w swoich dziełach znaczenie krytycznej funkcji sztuki podczas epok przejściowych dla systemów myśli. Ponadto, obaj filozofowie odwołują się do twórczości Diego Velázqueza w celu wyjaśnienia tejże krytycznej funkcji sztuki na (...)
    No categories
    Direct download (2 more)  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  9.  1
    Świat Na Skraju Katastrofy Ekologicznej W Samosiejkach Dominiki Słowik I Renecie Barbary Klickiej.Dariusz Piechota - 2025 - Humanistyka I Przyrodoznawstwo 30:161-178.
    Niniejszy artykuł poświęcony jest analizie dwóch utworów (Samosiejki Dominiki Słowik i Renety Barbary Klickiej), które gatunkowowpisują się w fikcję klimatyczną. W pierwszej części artykułu (przed katastrofą) koncentruję się na zbiorze opowiadań Słowik, w drugiej (po katastrofie) na powieści Klickiej. Obie autorki opisują zmiany klimatyczne będące zapowiedzią bliżej nieokreślonej katastrofy. W obu utworach istotna jest konstrukcja czasu, wydarzenia są lokalizowane w przeszłości, teraźniejszości i przyszłości, co zwraca uwagę czytelnika na fakt, iż globalne ocieplenie to postępujący proces, w którym należy rejestrować i (...)
    No categories
    Direct download (2 more)  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  10. Zagłada Rodu Brańskich. Elementy Patograficzne W Morituri Józefa Ignacego Kraszewskiego.Dorota Samborska-Kukuć & Adrianna Rasmus-Czternasta - 2025 - Humanistyka I Przyrodoznawstwo 30:179-194.
    Maladyczne zainteresowania J.I. Kraszewskiego rzutowały na jego koncepcje powieściowe, służyły mu do diagnozowania chorób społecznych. Takie strategie maladyczne widoczne są w powieści z początku lat 70. XIX wieku Morituri, która sugeruje już samym tytułem proces chorowania. Najwyrazistszy (i być może również potraktowany jako synekdocha) jest pod tym względem wątek generała Hugona Brańskiego, reprezentanta rodu arystokratycznego, którego upadek jest tematem dzieła (pisarz podejmował ten temat również w innych powieściach). Literacki opis popadania generała w chorobę jest artystycznym przykładem klinicznego obrazu schizofrenii paranoidalnej. (...)
    No categories
    Direct download (2 more)  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  11. Psychologiczny Mechanizm Wyparcia Na Przykładzie Postaw Nazistowskich Zbrodniarzy Wojennych.Przemysław Sołga - 2025 - Humanistyka I Przyrodoznawstwo 30:195-219.
    Psychologiczny mechanizm wyparcia był jednym z zasadniczych elementów, który indukował postawę obronną nazistowskich zbrodniarzy wojennych. Wypierali oni ze świadomości zbrodniczy charakter czynów popełnianych w czasie wojny, przyjmując także pseudoargumentację dla potwierdzenia zasadności podstawowych zrębów nazistowskiej ideologii, zwłaszcza rasizmu.Wspomniany mechanizm towarzyszył także ich zeznaniom składanym po wojnie, którymi starali się usprawiedliwić swoje postępowanie, bądź udowodnić swoją niewinność. Był on ważną komponentą psychologii nazizmu, aktywną w sposóbszczególny zwłaszcza w okresie wojny totalnej.
    No categories
    Direct download (2 more)  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  12. Filtr Eksplanacyjny I Jego Zastosowanie W Kosmologii.Krzysztof Woronowski - 2025 - Humanistyka I Przyrodoznawstwo 30:221-240.
    W niniejszym artykule autor podjął próbę opisu filtra eksplanacyjnego jako sprawnego narzędzia metodologicznego oraz zastosowania go do badań nad całym Wszechświatem, jednocześnie zwracając uwagę na poprawność metodologiczną badań nad teorią projektu.
    No categories
    Direct download (2 more)  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  13. Filozoficzny Spór Z Chrześcijaństwem.Ireneusz Ziemiński - 2025 - Humanistyka I Przyrodoznawstwo 30:241-268.
    Chrześcijaństwo od początku było zgorszeniem dla Żydów i głupstwem dla pogan (1 Kor 1, 23), wyznawcy judaizmu bowiem nie mogli zaakceptować mesjasza umierającego haniebną śmiercią na krzyżu, a Grecy widzieli w nowej religii nieracjonalny mit. Z kolei Rzymianie prześladowali chrześcijan z racji politycznych, widząc w nich zagrożenie dla władzy cesarza. Odkąd jednak chrześcijaństwo stało się religią państwową, jego wyznawcy zaczęli prześladować inne wyznania jako rzekome bałwochwalstwo.Współczesny spór z chrześcijaństwem ma charakter moralny. Z jednej strony dotyczy okrucieństwa Boga, który zbawia świat (...)
    No categories
    Direct download (2 more)  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  14. Zachodnia Tradycja Epistemologiczna Wobec Współczesnych Wyzwań, Czyli Jakiej Epistemologii Potrzebujemy?Jadwiga Błahut-Prusik - 2025 - Humanistyka I Przyrodoznawstwo 29 (29):7-24.
    Celem artykułu jest ukazanie konsekwencji zawężenia zachodniego paradygmatu epistemologicznego do wiedzy naukowej i zdeprecjonowania jej innych form; wykazanie przesłanek do budowania alternatywnego paradygmatu nie tylko o znaczeniu poznawczym, ale również społecznym, praktycznym; paradygmatu w odniesieniu do różnorodności świata i pluralizmu wiedzy go dotyczącej. Różnorodność epistemiczna okazuje się szczególnie pilna w kontekście globalnych wyzwań, splecionych ze sobą problemów społecznych i środowiskowych, których nie można rozwiązać za pomocą ograniczonych perspektyw dyscyplinarnych.
    No categories
    Direct download (2 more)  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  15.  1
    “L’Amico È Un Altro Se Stesso”: Amicizia, Conoscenza di Sé, Conoscenza Dell’Altro in Omero e Aristotele.Giuseppe Feola - 2025 - Humanistyka I Przyrodoznawstwo 29 (29):37-51.
    Artykuł analizuje narrację Homera na temat przyjaźni między Achillesem i Patroklosem, aby rzucić nieco światła – za pomocą narzędzi historiografii filozoficznej i filologii – na arystotelesowskie ujęcie przyjaźni. Zarówno przez Homera, jak i Arystotelesa przyjaźń jest opisywana jako akt samowiedzy, który jest niezbędny dla istot ludzkich, o ile nie są one w stanie osiągnąć samowiedzy w sposób nierelacyjny. Na zakończenie przedstawiono rozważania na temat niektórych wątków współczesnej myśli naukowej, które wydają się wskazywać na możliwość współczesnego wykorzystania arystotelesowskiego ujęcia przyjaźni.
    No categories
    Direct download (2 more)  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  16.  1
    Nietzschean Accents in the Work of Shree Rajneesh (Osho).Adam Hrehorowicz - 2025 - Humanistyka I Przyrodoznawstwo 29 (29):53-75.
    The main aim of the text is to analyse some aspects of Nietzsche’s philosophy that are in appropriately referred to by Shree Rajneesh (Osho) and omitted by Michael Skowron in his research, and to interpret them critically, taking into account the context in which they function in the whole reflection of this guru. The research methodology used in the article is based on the analysis, reconstruction and synthesis of Osho’s texts. The research conducted indicates that Osho perceives Nietzsche’s views in (...)
    No categories
    Direct download (2 more)  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  17. „Naprawdę Tęsknię Za Moim Domem. Tam Wszystko Jest Zrobione Własnymi Rękoma […] Wszystko Będzie Musiało Zostać Odnowione”*. Radzenie Sobie W Kryzysie Oczami Wojennych Uchodźczyń Z Ukrainy (Perspektywa Wielodyscyplinarna).Inga Kuźma, Emilia Pach & Tatiana Danilova - 2025 - Humanistyka I Przyrodoznawstwo 29 (29):107-132.
    W tekście poddano analizie wywiady przeprowadzone z czterema uchodźczyniami wojennymi z Ukrainy, które przyjechały do Polski po 24 lutego 2022 r. (z dwoma z nich przeprowadzono wywiad ponownie po roku ich pobytu w Polsce).Autorki tekstu interesował samoopis sytuacji kryzysowej, w jakiej badane się znalazły i jak przedstawiają one radzenie sobie w tej sytuacji, dlatego główną kategorią interpretacyjną uczyniły „radzenie sobie w kryzysie”. Celem badań było dotarcie do obrazu, jakie uchodźczynie mają na swój temat, oraz uchwycenie zachodzących zmian w roku 2022 (...)
    No categories
    Direct download (2 more)  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  18. Odbicia Negatywne. Dialektyka Tożsamości W Solaris Stanisława Lema.Mateusz Michalski - 2025 - Humanistyka I Przyrodoznawstwo 29 (29):133-144.
    W artykule podjęto temat procesu kształtowania się tożsamości Krisa Kelvina w Solaris Stanisława Lema. Głównym narzędziem badawczym zastosowanym w analizie i interpretacji powieści jest pojęcie negatywności zaczerpnięte z Kojèviańskiej interpretacji Hegla. Dialektyka tożsamości głównego bohatera Solaris opiera się na relacji z Innym, który staje się lustrem ukazującym odwrócony obraz pozytywny patrzącego. Odnalezienie tożsamości jest bowiem możliwe dzięki negatywności: utracie, braku, niedoskonałości itp. Celem artykułu jest odpowiedź na pytania: co odróżnia nas od „neutrinowych gości”?, co pozwala odnaleźć tożsamość? oraz jak przebiega (...)
    No categories
    Direct download (2 more)  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  19. Wkład Średniowiecza W Rozwój Zdrowia Publicznego.Maria Nowacka - 2025 - Humanistyka I Przyrodoznawstwo 29 (29):145-165.
    Skuteczność działań zdrowia publicznego zależy w pierwszym rzędzie od poziomu medycyny i dynamiki jej rozwoju. Jednak z uwagi na odniesienie działań do zbiorowości konieczne jest, aby działania te miały charakter społeczny, rangę działań państwowych, a także posiadały duży stopień akceptacji społecznej, wyrażający się w gotowości do prowadzenia przez członków danej społeczności właściwego, tj. prozdrowotnego trybu życia. Jeśli spojrzymy na zagadnienie z punktu widzenia historii zdrowia publicznego,to zauważymy, iż warunkami koniecznymi do powstania i rozwoju tej dziedziny są: (1) utrwalenie się w (...)
    No categories
    Direct download (2 more)  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  20.  5
    Mondialisation Et Normes de Gouvernance.Emmanuel Picavet - 2025 - Humanistyka I Przyrodoznawstwo 29 (29):167-182.
    Zjawisko globalizacji wymaga podejść badawczych, które są na przemian opisowe i normatywne, a często zarówno opisowe, jak i normatywne. Dlatego konieczne jest opracowanie analiz, które pozwolą zrozumieć, w jaki sposób cele lub zasady działań publicznych (krajowych lub międzynarodowych) ewoluują w odpowiedzi na zmiany w warunkach międzynarodowej koordynacji i współpracy. W artykule szczególności omówiono wpływ globalizacji na relacje między państwami i wdrażanie zasad takich jak prawa podstawowe.
    No categories
    Direct download (2 more)  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  21. „Taki Gad Żoną Się Nazywa...”. Symbolika Węża W Próchnie I Oziminie Wacława Berenta.Iwona Rusek - 2025 - Humanistyka I Przyrodoznawstwo 29 (29):183-201.
    Artykuł opisuje symbolikę węża w kulturze i systemach religijnych. Skupia się także na postaci Wężowej Bogini, która reprezentowała seksualną moc kobiety. Ta siła miała aspekt zarówno tworzący, jak i niszczący, najważniejsze zadaniepolegało na rozpoznaniu własnej istoty – wężowej natury, okiełznaniu jej i wykorzystaniu do działalności twórczej. Za przykład do analizy wężowego motywu posłużyły autorce dwie powieści Wacława Berenta, mianowicie: Próchno oraz Ozimina. W odniesieniu do pierwszego tekstu analiza koncentruje się na postaci Władysława Borowskiego, jego ojca, a także: Franciszka Müllera, Henryka (...)
    No categories
    Direct download (2 more)  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  22. Filozofia Wychowania Jana Jakuba Rousseau W Świetle Dzisiejszej Nauki.Alfred Skorupka - 2025 - Humanistyka I Przyrodoznawstwo 29 (29):203-218.
    Artykuł omawia główne tezy słynnej książki Emil czyli o wychowaniu Jana Jakuba Rousseau. Poglądy Rousseau na wychowanie zostały porównane ze współczesnymi poglądami wychowawczymi i naukowymi. Niektóre tezy francuskiego myśliciela są aktualne także dzisiaj, ale do wielu należy podchodzić z ostrożnością, czy nawet je odrzucić.
    No categories
    Direct download (2 more)  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  23. Zwierciadło Człowieczeństwa: Wizje Sztucznej Inteligencji W Prozie Stanisława Lema I Philipa K. Dicka.Jacek Sobota - 2025 - Humanistyka I Przyrodoznawstwo 29 (29):219-252.
    Artykuł koncentruje się na wizjach sztucznej inteligencji nakreślonych przez dwóch wybitnych dwudziestowiecznych pisarzy: Philipa K. Dicka i Stanisława Lema. Obaj – przy wszystkich dzielących ich różnicach w temperamencie twórczym, pisarskiej metodzie, w sposobach obrazowania świata – mieli wspólne przekonanie: technologią, która zdefiniuje i uformuje XXI stulecie, będzie sztuczna inteligencja. Ich wizje – w kontekście widocznej obecnie, coraz mocniej zaznaczającej się ingerencji algorytmów SI (na razie słabej SI, nieświadomej własnego istnienia) w ludzkie życie – nabierają niepokojącej aktualności, a także wydają się (...)
    No categories
    Direct download (2 more)  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  24. Bronisław Ferdynand Trentowski – Jako Filozof Polityki I Polityczny Cybernauta.Ewa Starzyńska-Kościuszko - 2025 - Humanistyka I Przyrodoznawstwo 29 (29):253-285.
    W niniejszym artykule, na podstawie wybranych prac politycznych Bronisława Ferdynanda Trentowskiego, autorka odtwarza i analizuje główne założenia jego filozofii polityki i cybernetyki oraz najważniejsze fakty z jego działalności politycznej. Celem tej prezentacji (tych analiz) jest wykazanie, że klucz do zrozumienia postawy myśliciela, który często zmieniał i to radykalnie swe polityczne poglądy, tkwi w założeniach jego filozoficznej teorii polityki, a w szczególności w sformułowanej równolegle teorii skutecznego działania politycznego, czyli cybernetyce oraz wzajemnym powiązaniu teorii (filozofia polityczna) i praktyki (cybernetyka).
    No categories
    Direct download (2 more)  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
  25. Wstęp Do Analizy Filozoficznej Piśmiennictwa Starożytnej Mezopotamii W Kontekście Wiedzy o Świecie Duchowym I Naturalnym.Janusz Sytnik-Czetwertyński - 2025 - Humanistyka I Przyrodoznawstwo 29 (29):287-300.
    Naukowcy spierają się, w jakim stopniu starożytna filozofia grecka jest wynikiem wpływu pierwszych cywilizacji Żyznego Półksiężyca, zwłaszcza Sumeru, Akadu i Asyrii. Niniejszy artykuł analizuje mezopotamskie teksty z końca drugiego tysiąclecia p.n.e. w celu zidentyfikowania elementów wspólnych dla tej cywilizacji i filozofii greckiej. Niewątpliwie myśl mezopotamska przesiąknięta jest formą egzystencjalizmu, któremu brakuje jeszcze naukowej dystynkcji, ale jednocześnie posiada pewną intuicję, która wpisuje się w bieg przyszłej nauki.
    No categories
    Direct download (2 more)  
     
    Export citation  
     
    Bookmark  
 Previous issues
  
Next issues