Abstract

W monografii Radical Entlightenment. Philosophy and the Making of Modernity poświęconej dziejom oświecenia brytyjski historyk Jonathan Irvine Israel sformułował nową tezę dotyczącą datowania, źródeł i charakteru tego okresu historii i przypisał filozofii Spinozy znaczącą rolę w sformułowaniu haseł oświecenia. Jego praca wywołała szereg kontrowersji i uwag krytycznych, dotyczących oceny faktów należących do obszaru historii idei. Artykuł przypomina o interpretacjach roli filozofii Spinozy i o jej wczesnej recepcji, kiedy filozof oddziaływał bezpośrednio. Wydarzenia polityczne w Niderlandach w okresie 1648–1677 oraz losy filozofii Descartes’a są czynnikami wydatnie ingerującymi w kształtowanie się pierwotnej recepcji spinozyzmu i przesądzają na długo o losach tej filozofii.