Abstract

Jak opisać współczesne Chiny? Gdzie szukać analogii dla ich dzisiejszego dynamicznego rozwoju? W komentarzach często powraca teza, że Państwo Środka wybrało własną, absolutnie unikalną drogę rozwoju. Inni wskazują na podobieństwa z ewolucją kapitalizmu w Europie Zachodniej - Chiny miałyby teraz przechodzić jej najbardziej brutalną XIX-wieczną fazę. Dopiero w przyszłości "naturalną" koleją rzeczy zapanuje tam demokracja i upowszechnią się instytucje państwa opiekuńczego. Slavoj Žižek proponuje jeszcze inną interpretację - błyskotliwą i pełną paradoksów. Być może rzeczywiście Chiny odtwarzają pewną fazę rozwoju zachodniego kapitalizmu. Jest to jednak faza na tyle wczesna, że na ewentualną demokratyzację Państwa Środka będziemy musieli czekać jeszcze wiele lat. Bardziej prawdopodobne jest jednak to, że mamy dziś do czynienia z powtórką rewolucji kulturalnej z czasów Mao Tse-Tunga. Tak jak wtedy zachęca się obywateli, by podejmowali "spontaniczne" działania, które partia czujnie nadzoruje. Tym razem jednak ich celem jest budowa nowych, kapitalistycznych porządków