Abstract

W artykule przedstawiamy model ironii komunikacyjnej sformułowany w ramach teorii aktów mowy. Twierdzimy, że akty ironii werbalnej stanowią szczególne przypadki zjawisk, które John L. Austin określał mianem etiolacji językowej. Po omó- wieniu pojęcia ironii komunikacyjnej rozumianego w duchu Mitchella S. Greena modelu komunikacji ekspresywnej, proponujemy rozwinięcie Austinowskiej idei etiolacji i pokazujemy, jak przypadki etiolacyjnego zastosowania języka pasożytują na mechanizmach jego poważnych lub zwykłych zastosowań. W szczególności argumentujemy, że przywołanie echem oraz jawne udawanie są dwoma technikami etiolacji, które umożliwiają nadawcy ekspresję negatywnego nastawiania do kontekstowo dostępnych reprezentacji mentalnych lub językowych. Pokazujemy też, że proponowany model pozawala na wyjaśnienie werbalnych form ironii komunikacyjnej.