Abstract

Każdy człowiek funkcjonuje w jakimś systemie - rodzina, polityka, religia, to tylko niektóre z nich. Trudno określić, na ile pozostajemy niewolnikami systemów, do czasu, w którym zadamy sobie pytanie o prawdę. Jest to jednocześnie pytanie o istoty człowieczeństwa, stanowiące punkt zwrotny w pojmowaniu własnego miejsca na ziemi, w przestrzeni i w czasie, w świecie materii i poza nim. Jesteśmy współtwórcami sieci interakcji i wzajemnych zależności. Aby mimo to określić proporcje naszej wolności do konieczności, jak im podlegamy, musimy poznać prawdy o osobie ludzkiej. Pytanie to przenosi nas w obszary wartości podstawowych - obok prawdy znajdujemy piękno i dobro, stanowiące o treści i jakości życia. Istnieje przy tym duży problem z hierarchizacją wartości, jeszcze większy zaś ze stworzeniem systemu, w którym czerpiąc z pojmowanych prawd nasycalibyśmy egzystencję głębią autentycznego istnienia. Max Scheler - gdyż to jego spojrzenie nas tu interesuje, ukazał nową i odmienną perspektywę widzenia wartości, a mianowicie jako obiektywnej, samodzielnej i nieredukowalnej jakości. To także Scheler wprowadził kategorię iluzji aksjologicznej, będącej poniekąd antytezą ukształtowanego przez pozytywizm przekonania o identyczności wyobrażeń o wartościach z samymi wartościami.