Abstract

Aristoteles’in pratik akıl yürütme/bilgelik (phronesis) üzerine olan açıklamaları eylem (praksis) ile ilgili açıklamasıyla yakından bağlantılıdır. Pratik akıl yürütme söz konusu olduğunda onun Aristoteles tarafından düşünme ve karakter erdemleri olarak ikiye ayrılan erdemlerle ilişkisi son derece önemlidir. Bu ilişkiyi daha açık kılmak adına öncelikle pratik düşünmenin teorik düşünmeyle dolayısıyla düşünme erdemleriyle olan bağı sorgulanmıştır. Örneğin pratik akıl yürütmedeki akılsal çıkarımın, teorik çıkarım gibi mi iş gördüğü, yoksa farklı bir şekilde mi ilerlediği anlaşılmaya çalışılmıştır. Bunun yanında pratik düşünmenin temel ve yan öncülleri üzerinden istek, arzu ve sezgisel akıl ile olan ilişkisi ve bu ilişkin kişinin eylemiyle olan bağı sorgulanmıştır. Biz de bu tartışmamızda, Aristoteles’te pratik akıl yürütmenin nasıl gerçekleştiğini, sözünü edeceğimiz yorumlar içerisinde yani pratik ve teorik düşünmenin ilerleyiş şekli, ele aldıkları öncüller ve sonuçları, amaçları bağlamında anlamaya çalışacağız.