Spol povzroča številna nelagodja (v obliki neugodja, neprijetnosti, zadrege, nerodnosti, vznemirjenja) v družbi. S to preprosto tezo avtorica naslavlja problem spola—butlerjevsko “težavo s spolom”—kot obliko kulturnega nelagodja. Že v času prelomnih in pot utirajočih si ženskih, feminističnih, gejevskih in lezbičnih gibanj je spol, takrat prvenstveno ženski spol, povzročil kulturno vznemirjenost patriarhata tedanjih družb in jo povzroča še danes. Toda z nedavnim transspolnim gibanjem je to nelagodje v zvezi s spolom dobilo popolnoma nove razsežnosti, vključno s pretvorbo spola v nekakšno alarmantno (...) družbeno vprašanje, strah vzbujajočo globalno fantazmo in nadležno vseprisoten konflikt ne le v širši družbi, ampak tudi v akademskem svetu. Tovrstnega kulturnega nelagodja spola se tu lotevamo z dveh zornih kotov, skozi teorijo spola in prakso spola. Način, na katerega lahko subverzivna teorija spola sproži kolektivno nelagodje, tudi če je slednje lažno proizvedeno, umetno vsiljeno in manipulativno orkestrirano, je prikazan na primeru zlorabe teorije spola Judith Butler s strani antigenderistov, kar zgovorno izdaja njihov namen, tj. škodovati transspolni, interspolni in spolno nebinarni skupnosti ter zavreti njena prizadevanja za družbeno, politično in pravno priznanje ter temeljno emancipacijo na ravni človekovih pravic. Način, na katerega lahko transgresivna praksa spola sproži odnosno nelagodje v vsakdanjih medčloveških stikih, je ponazorjen z avtoričino lastno življenjsko ≫zgodbo spola≪ v obliki kratke avtoetnografije nelagodja spola, ki nakazuje na problem globokega spolnega binarizma, esencializma, primordializma, perenializma in naturalizma, ki povsem spontano in nerefleksivno prežema vse naše misli, besede, dejanja, odnose, institucije in kolektive. (shrink)

U radu autor dokazuje da je politicka sloboda pojedinca poveznica liberalizma i multikulturalizma. Individualna sloboda, kao temelj liberalizma, moze u multikulturalnom kontekstu, biti prikazana kao sredstvo ostvarenja zahtjeva za grupno priznanje kroz politicku participaciju. Multikulturalisti takodjer slijede liberalno zalaganje za mogucnost slobodnog izbora i djelovanja pojedinca koji afirmacijom razuma moze ostvariti svoje samoodredjenje, ali kroz priznaje razlicitosti jer ne prihvacaju liberalnu tezu o kulturnoj homogenoj zajednici.

The author analyzes recent Polish debates on researching silenced aspects of national history and the problem of the "collective guilt". One of the major questions arising in these debates is: does the study of "white spots" from the past lead to a trauma of continuous collective self-blame? In Poland, a specialized institution, the Institute of National Memory, was founded in 1998, engaging in research, documentation and public education on events related to German and Soviet occupation during WWII and the activity (...) of political police under communism. Polish debates on the past got particularly inflamed after the discovery made by the historian J.T.Gross on the participation of Poles in the massacre of Jewish inhabitants of the town of Jedwabne in 1941. His book published in 2000 provoked a heated debate in which methodological, political and moral arguments were used on both sides. This case also occasioned a polemic between two prominent historians, identifying two basic visions of national history: the "monumental" one, recognizing only the heroic deeds that the nation takes pride in, and the "skeptical" one, which looks for silenced and shameful facts. Though both participants in the polemic opt for the third vision, the "objective" history which dispassionately seeks the truth, one of them stresses the role of the monumental history in maintaining the cohesion of the national community, while the other emphasizes that the collective acknowledgement of the nation's crimes can be a basis for national pride.. U ovom clanku autor analizira debate koje se u Poljskoj vode oko istrazivanja precutanih aspekata nacionalne istorije i problema "kolektivne krivice". Jedno od osnovnih pitanja koja se u tim debatama namecu glasi: da li se istrazivanje "belih mrlja" iz proslosti moze, ili cak mora, pretvoriti u traumu neprekidnog kolektivnog samooptuzivanja? U Poljskoj je 1998. osnovana specijalizovana ustanova, Institut nacionalnog pamcenja, koji se bavi istrazivanjem, dokumentacijom i javnom edukacijom o dogadjajima vezanim za nemacku i sovjetsku okupaciju tokom II svetskog rata i delovanje politicke policije za vreme komunizma. Poljske debate o proslosti posebno je rasplamsalo otkrice istoricara J.T. Grosa o ucescu Poljaka u istrebljenju jevrejskog stanovnistva gradica Jedvabne 1941. godine. U zaostrenoj polemici koju je Grosova knjiga, objavljena 2000. godine, izazvala u strucnoj i siroj javnosti korisceni su argumenti metodoloske, politicke i moralne prirode. Ovaj slucaj je takodje posluzio kao povod za polemiku dvojice istaknutih istoricara u kojoj su identifikovane dve osnovne vizije nacionalne istorije: "monumentalna", koja priznaje samo herojska dela kojima se nacija ponosi, i "skepticna", koja traga za precutanim cinjenicama zbog kojih se treba stideti. Iako se oba ucesnika u polemici zalazu za trecu, "objektivnu" istoriju koja ce bez strasti tragati za istinom, jedan od njih naglasava ulogu monumentalne istorije u ocuvanju kohezivnosti nacionalne zajednice, dok drugi istice da i kolektivno priznanje sopstvenih zlocina moze biti osnova za nacionalni ponos. (shrink)