Artykuł jest rekonstrukcją koncepcji autonomii obywatelskiej Habermasa w aspekcie jej związku z moralnością i legalizmem. Przyjęte jako odniesienia interpretacyjne, moralność i legalizm oznaczają dwa odrębne porządki normatywne: pierwszy czerpie z dyspozycji osobowych warunkujących prawidłowe sądy sumienia, drugi z faktu obowiązywania skodyfikowanych norm prawnych. Oprawę teoretyczną autonomii obywatelskiej wyznacza procedura prawotwórcza demokratycznego państwa prawa, w warunkach wyczerpania tradycyjnych systemów normatywnych, jako bazy integrowania zbiorowości. Rekonstrukcja kluczowych komponentów tej procedury wskazuje źródła prawowitości obowiązującego legalizmu. Są nimi władze racjonalnego samostanowienia jednostek i zbiorowości, (...) zakotwiczone w moralności naturalnych osób i realizowane w zdublowanym wariancie autonomii indywidualnej (prywatnej) i kolektywnej (publicznej). Habermas komplementarnie zestraja funkcjonalność obydwu autonomii w instrumentarium procedury prawotwórczej, wykazując ich równopierwotność. (shrink)