Muslim scholars have defined ethics as enduring traits and characteristics in the individual that cause actions appropriate to those traits to be issued spontaneously without the need for human thought and reflection. Islamic ethics state the rightness or wrongness of these attributes within the framework of Islamic concepts, while the concepts of Islamic work ethics deal with the functioning of the framework of Islamic concepts in the form of human work activities in various organisations. Furthermore, work ethics can be effective (...) in the organisation when it can shape the culture of the organisation. Research shows that Islamic work ethics have a significant relationship with various individual, professional and organisational factors. The purpose of this study is to investigate the relationship between Islamic work ethics and organisational culture. The statistical population of this research consists of 1500 Muslim staff of 30 service organisations (financial, educational, medical and hotel organisations) in Moscow, Russia, in 2021, of which 306 people have been selected as statistical samples using Krejcie and Morgan's sample size table. Data analyses were performed by statistical software, Statistical Package for the Social Sciences (SPSS). The results of this study confirm the significant and positive relationship between Islamic work ethics and organisational culture among the Muslim Russian staff (β = 0.53; T = −8.65). CONTRIBUTION: This study examines the relationship between Islamic work ethics and organisational culture in Russia and has expanded the results of previous studies conducted in other contexts. (shrink)

Islamic values are among the topics that are considered by people in an Islamic society in human and organisational life and paying attention to them can have positive consequences for the individual and the organisation. The purpose of this study is to investigate the effect of Islamic values on citizenship behaviours of Muslim citizens. The research is applied in terms of purpose and descriptive-survey in terms of nature and method. The statistical population of this research includes 2600 Muslim employees of (...) 45 manufacturing Indonesian organisations in 2021. The sample size was estimated to be 335 by simple random sampling. The data collection tool of this study is a questionnaire. The validity of questionnaire was confirmed by confirmatory factor analysis and reliability by Cronbach's alpha coefficient; further, data analysis was performed using linear structural relationships (LISREL) software. The results of structural equations modeling showed that Islamic values have a positive and significant effect on citizenship behaviours of Muslim citizens (p = 0.78; T-Value= 8.62). CONTRIBUTION: The results showed that paying attention to Islamic values in the organisation contributes to citizenship behaviours of people. Therefore, it is suggested that Islamic values be the basis of staff activities and employees who are more committed to these values in the organisation should be encouraged by the management of organisations. (shrink)

Islamic values are among the topics that are considered by people in an Islamic society in human and organisational life and paying attention to them can have positive consequences for the individual and the organisation. The purpose of this study is to investigate the effect of Islamic values on citizenship behaviours of Muslim citizens. The research is applied in terms of purpose and descriptive-survey in terms of nature and method. The statistical population of this research includes 2600 Muslim employees of (...) 45 manufacturing Indonesian organisations in 2021. The sample size was estimated to be 335 by simple random sampling. The data collection tool of this study is a questionnaire. The validity of questionnaire was confirmed by confirmatory factor analysis and reliability by Cronbach's alpha coefficient; further, data analysis was performed using linear structural relationships (LISREL) software. The results of structural equations modeling showed that Islamic values have a positive and significant effect on citizenship behaviours of Muslim citizens (p = 0.78; T-Value= 8.62). CONTRIBUTION: The results showed that paying attention to Islamic values in the organisation contributes to citizenship behaviours of people. Therefore, it is suggested that Islamic values be the basis of staff activities and employees who are more committed to these values in the organisation should be encouraged by the management of organisations. (shrink)

The purpose of this study was to measure the prevalence of use of driver monitoring systems among U.S. adults, and factors influencing their adoption. One in five U.S. adults has used driver monitoring, primarily to obtain a discount on insurance. Safety benefits and financial incentives are likely to influence adoption.

Hassân b. Sâbit’in Şiirinde Talebî İnşâ Özet Bu çalışmada, Hassân b. Sâbit’in divanında yer alan talebi inşâ kısımlarının tespit edilmesi ve edebi güzelliklerinin ortaya çıkarılması hedeflenmiştir. Bu bağlamda Hassân b. Sâbit’in hayatına ve divanına dair genel bilgiler verilmiş ve Arap belagatinde genel olarak inşâ üslubu ve talebi inşâ önemine değinilmiş söz konusu mevzu hakkında açıklayıcı ve genel malumatlar verilmiştir. Çalışmanın temel konusu, Şairin Divanında yer alan, talebi inşâ kısımları, emir, nehiy, istifham, temenni ve nida, ifade eden cümleler araştırılmıştır. Bu çerçevede (...) tespit edilen talebi inşâ cümlelerin asıl mananın dışında kullanıldıkları mecazi anlamlar belirlenmeye gayret edilmiştir. Tespit edilen bu talebi inşâ kısımlarının her birinin farklı kullanımlarına birer örnek verilmiş ve örnekler üzerinde söz konusu talebi inşânın belagat yönü izah edilmeye çalışılmıştır. Bununla beraber talebi inşanın geçtiği söz konusu terkip ve ifadelerin nazım ve üslup güzelliğine dikkat çekilerek her bir örnekte kastedilen belagat manası izah edilmeye gayret edilmiştir. Bu çerçevede divandaki şiirlerin Arap edebiyatı alanında ifade ettiği edebi zenginliği ortaya konulmaya çalışılmıştır. (shrink)

Son yıllarda İslam hukukunun kökeni ve gelişimi üzerine önemli çalışmalar yapılmaktadır. Bununla birlikte, hicrî birinci yüzyıl ile ilgili temel kaynakların olmayışı veya eksikliği dolayısıyla, bu dönemde rivayet edilen bilgilerin doğruluğu hakkında bazı şüpheler dile getirilmiştir. Bu nedenle, Risâletü’l-Ferâ’iḍ olarak adlandırılan yeni ve güvenilir eseri incelemenin önemli bir boşluğu dolduracağı kanaatindeyiz. Bu eserin, ilk olarak Zeyd b. Sâbit tarafından kaleme alındığı ve daha sonra hem birinci hem de ikinci yüzyıllarda yaşayan Ebu’z-Zinâd tarafından tefsir edildiği kabul edilir. Bu çalışmada, Muvaṭṭa’ ile Risâletü’l-Ferâiḍ’ (...) arasındaki otuz beşe yakın paragraftaki benzerlikten hareketle Risâlatü’l-Ferâiḍ’in, Muvaṭṭa’ın yazımı sürecinde bir kaynak olarak hizmet ettiği ve ayrıca Medine ehlinin ameli hakkında önemli bilgiler içerdiği tespit edilecektir. Son olarak, bu risalenin analizi ile temel hadis koleksiyonlarının sadece şifâhî rivâyetlere değil, bununla beraber yazılı belgelere de dayandığına dair iddianın daha isabetli olduğu ortaya çıkacaktır. (shrink)

The II. constitutional period is a period of renewal in many areas. Political, social and educational changes also had influences in the field of religious education. One of the examples of these changes is the ʻAmelī I҆lmiḥal textbook written by Halim Sabit (DOD. 1946) in five volumes for both teachers and student. This study particularly aims to assess this textbook in terms of religious education. Accordingly, the following questions are addressed: “What are the topics covered in the ilmihal books (...) written for students and teachers? Is the content of the subjects taught appropriate for the religious education? Which methods, techniques, and essential matters are discussed in the ilmihal books for teachers? As having first grade elementary school textbooks for both teachers and students, the research is made just based on these books. Data were collected through the examination of the document, and the texts in Ottoman Turkish were transcribed into Turkish. Content analysis method was used in the analysis of the data. By examining both books, this study shows that belief, worship, and social issues were taught, and prayers and sūras were addressed as need to be memorized knowledge in the book. The books included inappropriate contents for first grade children regarding the belief issues such as fear of Allah, hell, and the hereafter. Summary: Education I҅lmiḥal, occupies an important place in the history of Islamic religious education. According to the religion of both adults and children to learn the principles of faith and worship, it is aimed to shape the daily life. In this context, for example, during the Ottoman period, In the period of II. Mahmut, boys were required to attend the primary school. Thus, it was ensured that children could learn I҅lmiḥal and Islamic sharia properly. Children are taught alif ba for Qurʾān readings in primary schools, as simple as required by religious duties, writing skills have been acquired and the four processing rules are memorized. The II. constitutional period is a period of renewal in many areas. Extreme innovative thinking is also reflected in education. Especially after the Balkan wars, the idea that the collapsing state would be saved through education was dominant. For the first time, a higher education institution for girls and a kindergarten for young children were opened. By recognizing the importance of pedagogy knowledge in teaching, the students have switched to a system where they can search for observation and experiment. Innovations in educational methods have started to be seen. It was seriously opposed to memorization, and the question and answer was seen as old methods. Instead, it was proposed to use sightseeing observation and discovery. Political, social and educational changes are also reflected in the field of religious education. As a reflection of the newly introduced methods, there have been changes in the ʻAmelī I҆lmiḥal books prepared for children. One of the examples of this is the ʻAmelī ʻIlmiḥal textbook, which was written by Halim Sabit in five volumes. This ʻAmelī I҆lmiḥal was prepared in 5 volumes for teachers and students.The main purpose of this study is to evaluate ʻAmelī I҆lmiḥal textbook in terms of religious education This study particularly aims to assess this textbook in terms of reigious education. Accordingly, the following questions are addressed: “What are the topics covered in the ilmihal books written for students and teachers? Is the content of the subjects taught appropriate for the religious education? Which methods, techniques, and essential matters are discussed in the ilmihal books for teachers? As having first grade elementary school textbooks for both teachers and students, the research is made just based on these books. Data were collected through the examination of the document, and the texts in Ottoman Turkish were transcribed into Turkish. The textbook prepared for the students of the first year consists of 21 boards/sheets. The sentences are quite self and short. The contents of the board/sheet are well suited to be discussed and explained. There are no headlines on the boards/sheets. The language of text is Ottoman. It is possible to express the topics covered in the book under the following themes:Prayer and Sūras: Basmala, Kalima Tawḥīd, Kalima Shahāda, Fātiḥa, Subḥana Rabbiyal Aʿala, Subhana rabbiyal ʿAẓim, As-salāmu ʿalaykum va Raḥmatullah, Taḥiyyat, Salawat Sharif, Iḥlas, Kawthar, Subḥanaka Prayer, Qunut Prayers.Faith Issues: Allāh, the fear of Allāh, thanks to Allāh, the Qurʾān, Prophets, Prophet Muḥammad, The Hereafter, Heaven Hell, Angels.ʿIbādat Issues: Zakāt, Ablution, Prayer, Adhān, worship in General (Salāt, Ṣawm, Zakāt, Ḥajj)Social Issues: Friendship, affection for minors, affection for parents, Muslims are Brother, human love, respect for the elderly, respect for scholars.The textbook prepared for the teachers of the first year; consists of 21 pages, 69 pages and Ottoman. As the students do not include the topics in the textbook, it is appropriate to mention the names of the subjects in the textbook of the teacher:1. Subject: Memorization of the Word of Tawḥīd and word of Shahāda; 2. Topic: Raising ideas about the nation in children; 3. Subject: The adjectives of Allāh Almighty; 4. Subject: Love of Allāh; 5. Subject: Angels; 6. Subject: The Divine Books; 7. Subject: Prophets 8. Subject: The Hereafter; 9. Subject: Thank Allāh; 10. Subject: Repentance; 11. Topic: Protecting the language from bad words and threats; 12. Subject: Zakāt and charity; 13. Subject: Riya҆ and his goodness engrave; 14. Subject: Love to the prophet Muḥammad; 15. Subject: Parental love; 16. Subject: The brotherhood of Islam; Subject: Human love; 18. Subject: Ablution; Subject: Prayer; 20. Subject: Respect for the elderly; 21. Subject: Love to ʿulamāʾ; 22. Subject: Fear of Allāh.Halim Sabit also gave information about the methods and techniques to be used in the course and emphasized that the teacher told his / her not by looking at the book. He thought it would be only influence the student in this way. It is recommended to use the appropriate language for the child, to make an introduction in the subjects that will be learned in the new subjects and to draw attention to the subject and to teach the subject gradually. An important advice is the knowledge that the teacher wants him / her to do in the long-term memory in the present sense. The teacher must repeat a subject several times while teaching a subject, and should not immediately remind a student of forgotten subjects, talk to a student and has finded to him. A subject should not be passed without being thoroughly understood, and the classroom needs to be opened by the teacher in order not to forget the learned subjects. The first fifteen minutes of each course should be reserved for the repetition of previously learned subjects. Content analysis method was used in the analysis of the data. By examining both books, this study shows that belief, worship, and social issues were taught, and prayers and sūras were addressed as need to be memorized knowledge in the book. The books included inappropriate contents for first grade children regarding the belief issues such as fear of Allah, hell, and the hereafter. (shrink)

İlimler, sanatlar ve mesleklerin mazisi tarihe konu olduğu gibi, tarih de farklı sahalara mensup kimseler tarafından kaleme alınmıştır. İslam toplumunda 3./9. yüzyıldan itibaren tıp ve tabipler tarihine dair eserler yazılmaya başlamıştır. Öte yandan, tabiplerin de çağının tanığı olarak tarih yazdıklarını görmekteyiz. İslam dünyasında tabiplerin tarih yazıcılığının ilk örneklerine Abbâsî Devleti’nde rastlamaktayız. Saray tabipleri halifelerin ve devlet ricalinin tedavisiyle vazifeli iken, aynı zamanda siyasi ve toplumsal hadiselere de bizzat yakından şahit olmuşlardır. Bu tabiplerden bazıları gördüklerini rivayet ederek tarih yazımına dolaylı yoldan (...) katkıda bulunmuş, bazıları ahbâr veya kronik türünden eser yazarak çağını kayıt altına almış, bazıları da hatırat kaleme alarak müşahedelerini gelecek nesillere aktarma yolunu seçmiştir. Bu araştırmada Abbâsî Devleti’nin ilk iki asrında sarayda tabip olarak hizmet etmenin yanı sıra tarih eseri yazan şahsiyetler tespit edilmeye çalışıldı. Bu tabiplerin dönemin tarih yazıcılığına ne tür katkı sağladıkları, kaleme aldıkları tarih eserlerindeki hususiyetler ve Abbâsî sarayında istihdam edilen tabiplerin gündelik yaşamlarının öne çıkan yönleri ele alındı. Özellikle Abbâsî sarayı tabiplerinden Huneyn b. İshak’ın tarihe kaynaklık eden hatıratı ve Sâbit b. Sinân’ın kroniği üzerinde duruldu. (shrink)

Non-Muslim leadership is still being a political issue and causes polemic in Indonesia. The previous election of Governor of DKI Jakarta was remembering last controversy either probability or prohibition to vote a non-muslim as a chief. The law judgments addressing this issue are NU Congress at Lirboyo in 1999 and Bahtsul Masail Kiai Muda GP Ansor in 2017. According to Congress at Lirboyo, authorizing state affairs to a non-Muslim is not allowed, except in an emergency situation. Meanwhile, Bahtsul Masailof Kiai (...) Muda Ansor in 2017 decided that voting non-Muslim leader in Indonesia is legally and constitutionally legitimate. This paper is trying to examine istinbat method which is used in those two forums considering their position in the theory of al-Sabit and al-Mutahawwil. By conducting a literature study, the author concludes that the outcomes of Muktamar NUat Lirboyo in 1999 using the istinbat Bayani method, belongs to al-Sabit category. Meanwhile, the outcomes of Bahtsul Masail Kiai Muda GP Ansor in 2017 which is using a combination of istinbat Bayani and istislahi, belongs to an al-Mutahawwil category. (shrink)

This article tries to contextualise the formulation of Islamic laws with regards to contemporary dynamics of non-Muslim leadership in the government. It particularly addresses the religious deliberation of the traditionalist Muslim organisation, the Nadhlatul Ulama/NU, and its youth organisation, the Gerakan Pemuda Ansor. The construction of Islamic laws in contemporary Indonesia tells an insightful viewpoint in Islamic-laws making and delivers multiplicity in Islamic interpretation. Despite the fact that these two organisations are of the same organisation, the NU, their formulation of (...) Islamic laws with regards to non-Muslim leadership demonstrates a different and contrasting opinion. While the national board of the NU through its national congress in 1999 argues against non-Muslim leadership, the national religious deliberation board of the Ansor in 2017 issues a legal opinion that approves non-Muslim leadership. As this article argues, the different opinions between these two institutions develops particularly because of different construct in defining Islam and democracy in the largest Muslim country Indonesia. They differ in reconciling istinbat of two principles of Islamic laws ; al-sabit and al-mutahawwil. It further argues that the national board of the NU particularly sees the prohibition of non-Muslim leadership as al-sabit, an unchanged dictum, whereas the Ansor considers it al-mutahawwil as looking at the Indonesian state constitution that does not discriminate its citizens based on religion. Thus, making Islamic laws accords to the state constitution. (shrink)

Fakihler evlenme engellerini sürekli ve geçici olmak üzere iki kısım altında ele almışlardır. Sürekli evlenme engelleri de kan bağı, süt ve sıhriyet yoluyla oluşan haramlık olmak üzere üç kısma ayrılmaktadır. Kan bağı ve süt yoluyla oluşan haramlık konusunda fakihler arasında bir tartışma bulunmamakla birlikte sıhrî hısımlıkla ilgili ihtilaf bulunmaktadır. Evlenmenin taraflar arasında doğurduğu bu hısımlık, klasik fıkıh literatüründe sıhriyet mahremiyeti (hürmet-i musâhere) olarak ifade edilmiştir. Bu bağlamda zinanın hürmet-i musâhereyi gerektirip gerektirmediği problemiyle ilgili olarak doktrinde iki görüş ortaya çıkmıştır. Hanefîler, (...) Hanbelîler ve Şiî fakihlerin ekseriyetinin savunduğu birinci görüşe göre zina, hürmet-i musâhereyi gerektirir. Buna karşılık Şâfiîler, Mâlikîler, Zâhirîler ve Hanbelîler’den İbn Kayyim el-Cevziyye’nin savunduğu ikinci görüşe göre ise zina ile hürmet-i musâhere sabit olmaz. Bu çalışmanın temel amacı, zinanın hürmet-i musâhereyi gerektirmediği görüşünde olan Şâfiî’nin görüşünü temellendirmektir. Zira tespit edebildiğimiz kadarıyla Şâfiî’nin bu meseleyle ilgili görüşünün temellendirilmesi konusunda spesifik bir çalışma bulunmamaktadır. Çalışmada öncelikle fakihlerin zinanın hürmet-i musâhereyi gerektirip gerektirmediği konusundaki görüş ve gerekçeleri ele alınmıştır. Daha sonra Şâfiî ve Şâfiî fakihlerin konuyla ilgili görüş ve gerekçeleri zikredilmiş ve bu yönüyle Şâfiî’nin savunduğu hukuk mantığı ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Konuyla ilgili görüş ve gerekçeler her ekolün temel fıkıh eserleri esas alınarak incelenmiştir. (shrink)

Dilin dolayımından geçen hukuk, tüm spekülatif doğasına karşın, temelde adalet idesine ulaşmada bir yolda olma hali olarak düşünülebilir. Bu yolda olma halinde, postmodern hukuk anlayışları, sabit anlamlara/kavramlara sahip kategorilerle iş gören, soyut ve genel olan modern hukuk anlayışları kapsamında adalet idesine ulaşmanın imkânsız olduğunu düşünürler. Dolayısıyla bu yolda onların öncelikli amacı, adaleti soyut kurallardan sıyırmak ve onu kurallara dirençli bir hale getirmek üzere devreye sokmaktır. Postmodern hukuk anlayışları genelde bunu gerçekleştirmek üzere, dilsel bir işlem olan yapıbozuma yönelirler ve söz (...) konusu hukuki normlara/kategorilere özgü olan kavramsal/anlamsal karşıtlıkları ortaya koymayı amaçlarlar. Bunun temel amacı, bu karşıtlıklardan sadece bir anlamın keyfi olarak merkeze alındığını gösterebilmektir. Yapıbozumla yakından ilişkili olan différance ise, dilsel oyunu mümkün kılan bir zemin olarak, dilin anlamı erteleyen yapısına işaret eden bir kavramdır. Différance’ın sahip olduğu hem anlamsal ayrıma, aynı olmamaya, farka karşılık gelen anlamlarının, hem de anlamsal gecikmeye, ertelemeye, yedeklemeye karşılık gelen anlamlarının yakalanabileceği tek yer bağlamsallıktır. Çalışmamız, postmodernizmde karşımıza çıkan bu iki anahtar kavramı açık kıldıktan sonra, hukuku onlarla birlikte düşünmeyi ve böylece postmodern olarak kabul edilebilecek olan bir hukuk anlayışı içinde onların adalet idesine ulaşmada sundukları ve sunabilecekleri imkânları ortaya koymayı amaçlamaktadır. (shrink)

Fıkıh literatüründe sünnet önemli bir yere sahiptir. Çünkü fıkhın temeli Hz. Peygamber tarafından atılmış ve fıkhın gayesini en iyi bilen ve uygulayan kendisi olmuştur. Bu sebeple şer’î amelî konularda hüküm istinbatı için müctehid imamlar, Kur’an’dan sonra sünnete başvurmuşlardır. Bununla birlikte müctehid imamlar, Hz. Peygamber’den gelen rivayetlerin bazılarını kabul ve onlarla amel etmede görüş ayrılıkları yaşamışlardır. Görüş ayrılıklarının temelinde ise sünnetin ekseriyetini teşkil eden haber-i vâhid vardır. Çünkü haber-i vâhid yapısal açıdan yalan, yanlışlık ve vehm ihtimali bulundurması yanında doğruluğu zan ile (...) sabit olması sebebiyle özellikle Hanefî usûlcülerine göre bilgi ifade etmez. Bu yönüyle haberi vâhid, mütevâtir haber kadar kuvvetli ve bağlayıcı olmayıp zannî bir bilgi ifade eder. Bu doğrultuda haber-i vâhid, “bilgi gerektirmez, zan gerektirir” şeklinde ifade edilmiştir. Bu ifade bağlamında şöyle bir soru ortaya çıkmaktadır: Haber-i vâhid, bilgi ifade etmediği halde, onunla amel edilmesi mümkün müdür? Bu sorudan hareketle zan ifade eden haber-i vâhidin hücceti ve onunla amel edilmesinin mümkün olup olmadığını, mezheplerin haber-i vâhide yaklaşımlarının nasıl olduğunu ve bu durumun cenaze bahsine ilişkin hükümlere nasıl yansıdığını ortaya koymak amacıyla bu çalışma ele alınmıştır. Dolayısıyla bu çalışmanın konusu, haber-i vâhidin hücceti için mezheplerin ileri sürdüğü farklı şartlar ve bu şartların hükümlere -cenaze namazı özelinde- etkisi ile sınırlıdır. Yöntem olarak öncelikle kavramsal çerçevede haber-i vâhidi tanımlamak, bilgi değerini ortaya koymak ve mezheplerin onunla hücceti noktasında benimsedikleri şartları tespit etmek amacıyla ilgili mezheplerin usûl eserleri incelenmiştir. Daha sonra mezheplerin benimsediği bu usûlî yöntem, cenaze bahsindeki yerini belirlemek üzere ilgili mezheplerin fürû kitapları taranmıştır. Bu metottan hareketle mezheplerin usûlde benimsediği ilkenin fürû meselelerine nasıl yansıdığı, haber-î vâhidin zannî bilgi ifade etmesine rağmen onunla amel etmenin gerekçesi ve cenazeye ilişkin bazı hükümlerde mezheplerin farklı hüküm benimsemelerinin nedeni ortaya konulacaktır. (shrink)

Bu çalışma İslam’da i‘adetü’l-ma‘dûm (var olmayanın yeniden yaratılması) üzerine olan tartışmaların gelişimini, i‘adetü’l-ma‘dûm fikrini, bu fikrin reddedilmesi ve kabul edilmesinin arkasında yatan sebepleri ve mümkün olup olmadığı hakkındaki delilleri sunar. İade, yok edilmiş bir varlığı kimliğini koruyarak yeni- den yaratma eylemine dayanmaktadır. İbn Sînâ öncesi kelâmcıların çoğu iadenin imkânını kabul eder fakat bir aslî (ma‘dûmun sübûtu) ve bir de ferî meselede (belli varlık sınıflarının iade edilebilmesi) ihtilaf ederler. İadeyi kabul etmek kelâmcıların cismânî bir antropoloji ile yeniden dirilmenin imkânını uzlaştırmalarını sağlamıştır. (...) İbn Sînâ, iadenin imkânına karşı üç ana delilden oluşan etkili bir delil ortaya koymuştur: bu delil, (ma‘dûmun sâbit olmaması göz önüne alınacak olursa) sezgiden, iade edilen varlığın eşdeğer kopya- sından ayırt edilemezliğinden ve zamanın iadesinin yol açtığı çelişkilerden oluşur. İbn Sînâ öncesi düşünce ekollerinden sadece Eş‘arîler iadenin imkânını savunmuştur. Klasik sonrası dönemin tartışmaları İbn Sînâ ve mütekaddimûn kelâmcılar tarafından ana hatları çizilen cedelî bir asıl üzerine inşa edilmiş daha karmaşık formülasyonları (modal değişmezlik argümanı), itirazları, cevapları ve aynı zamanda hem iadeyi destekleyen (tasavvurî parçaların imkânı, hatırlama, varsayımsal imkân) hem de iadeye karşı olan (ara boşluk, illetlerin iadesi) bütünüyle yeni bazı argümanları öne sürer. (shrink)

Bu çalışma, Antik Yunan felsefesinde görünüş-gerçeklik problemi üzerine odaklanan ve bu bağlamda 'arkhe' kavramını değerlendiren bir analiz sunmaktadır. Arkhe, gerçekte değişenin ardında değişmeden kalan ancak durumları veya görünüşleri değişen bir ilke veya töz olarak kabul edilmekte ve bu bağlamda varlığın gerçekliği ile görünüşü arasındaki ilişkiyi açıklamak için kullanılmaktadır. Miletli filozoflar, arkheyi varlık için temel ilke olarak görürler ve bu ilkenin varlık üzerindeki değişimlerin arkasındaki sabit unsuru temsil ettiğini savunurlar. Bu unsur doğanın temelini oluşturur ve varlık ile onun görünüşü arasındaki (...) ayrımı açıklar. Thales, Anaksimandros ve Anaksimenes'in arkhenin ne olduğunu belirleme girişimleri varlığın gerçekliği ile görünen kısmı arasındaki ilişkiyi anlama çabalarını yansıtır. Bu kapsamda makalede öncelikle felsefenin doğuşunun gerekli koşulları belirlenerek Thales, Anaksimandros ve Anaksimenes'in arkhe kavramına yükledikleri farklı anlamlar ve arkheye yönelik yaklaşımları varlık anlayışları çerçevesinde değerlendirilmektedir. Böylece Arkhenin nasıl evrildiği ve bu kavramın görünüşün ötesindeki gerçekliği anlama çabalarına nasıl katkıda bulunduğu incelenmektedir. Ayrıca makalede Anaksimandros ve Anaksimenes'in arkhenin değişen durumlarını ayrılma-kopma veya yoğunlaşma-seyrekleşme işleyişi ile açıklamaları neticesinde görünüş-gerçeklik ayrımını temellendirme konusunda derinlemesine bir perspektif sundukları vurgulanmaktadır. Özellikle Anaksimandros'un 'apeiron' olarak adlandırdığı ilkenin, duyulardan ziyade akıl yoluyla kavranabilen bir gerçekliği temsil ettiği ve bu yönüyle görünüşün ötesinde bir anlam taşıdığı iddia edilmektedir. Nihai olarak apeironun belirli olmayan bir niteliğe sahip olduğu değerlendirilerek maddi bir yapıda olmasına rağmen duyularla algılanabilen olandan daha temel bir nitelikte olabileceği tespit edilmekte ve görünüş-gerçeklik meselesinin ele alınmasında apeironun diğerlerine kıyasla daha uygun bir yapıda olduğu öne sürülmektedir. (shrink)

Kur’an ilimleri kaynaklarında yer alan, Kur’an’da neshin kısımları başlığı altında genellikle hükmü mensûh tilâveti bâki, tilâveti mensûh hükmü bâki ve hem tilâveti hem de hükmü mensûh âyetler şeklinde bir taksime gidilmiştir. Her iki kısmıyla tilâveti mensûh olan âyetler elimizdeki Mushaf’ta yer almamaktadır. Bu tür âyetlerin mevcut olduğuna delalet eden şey, bu konuda vârit olan âhâd hadislerdir. Âhâd hadislere dayanarak kavramsal anlamdaki bir Kur’ân ayetinin tilâveten neshedildiği sonucuna varılamayacağı gibi, tilâveti mensûh olduğu ifade edilen bir ayetin tevâtür şartını taşımıyor olması da (...) ona kavramsal anlamda Kur’an ayeti denmesini engellemektedir. Bu durum bazı araştırmacıları tilâveti mensûh âyet bulunmadığını ispatlama çabasına itmiştir. Diğer bir grup da sahih hadislerle sabit olduğundan hareketle tilâveti mensûh âyetlerin bulunduğunu savunmuştur. Her iki durumda da karşımıza çözülmesi gereken bir problem çıkmaktadır. Tilâveti mensûh ayetin bulunmadığını söylemek bu konuda vârit olan sahih hadislerin âhâd olduğu gerekçesiyle reddedilmesini gerektirirken tilâveti mensûh ayetlerin var olduğunu söylemek de mütevâtir olmayan ayetlere Kur’an ayeti denmesi gerektirir. Araştırma neticesinde bu probleme çözüm olabilecek bir çalışmanın yapılmadığı anlaşılmıştır. İşte bu çalışmayla söz konusu problemin çözümü amaçlanmıştır. Bu çalışmanın sonunda tilâveti mensûh âyetlerin bulunmadığını söyleyenlerin, tilaveti mensuh ayetlerin varlığının kabul edilmesi durumunda kavramsal anlamdaki Kur’an’a zarar verilebileceği endişesini taşıdıkları ve bundan hareketle diğerlerinin delillerini reddetme çabasına girdikleri anlaşılmıştır. Ancak tilâveti mensûh âyetlerin var olduğunu söyleyenlerden hiç kimsenin, söz konusu âyetlerin kavramsal anlamdaki Kur’an âyeti olduğu iddiasında bulunmadıkları görülmüştür. Onların tilaveti mensûh ayetten kastettiklerinin, nüzulünden Mushaf haline gelinceye kadarki kısmı da içine alan Kitab’ın ayetleri olduğu anlaşılmıştır. Bu Kitap’tan sadece kavramsal anlamdaki Kur’an ayeti olmayan bazı ayetlerin tilâvetinin neshedildiği, hadislerde ifade edilenlerin de bu ayetler olduğu görülmüştür. Dolayısıyla tilavetinin neshedildiği ifade edilen ayetlerin tevatürle sabit olan Kur’an ayeti olmayıp sadece sahih sünnetle sabit olan ve yine sahih sünnetle neshedildiği bildirilen ayetler olduğu anlaşılmıştır. Taraflar arasındaki tartışmada da ‘ayet’ kelimesinin genel kullanımı ile kavramsal kullanımı arasındaki farka dikkat edilmemesinin önemli bir etkisinin olduğu söylenebilir. (shrink)

İslam, kalbi sadece bir organ olarak telakki etmez. Kalp aynı zamanda insanın anlama ve idrak etme merkezini oluşturur. Bu sebeple hakikati görme veya hakikate kör bakma kalbin bir hareketi olarak ifade edilir. Anlamak istemeyen kalbin felaketi ise bu durumda mühürlenme/hatm olmaktadır. Mu’tezilî düşüncede her ne kadar mühürlenme bir akıbet/ceza, alamet veya diğer insanlar için maslahat kabul edilse de insanın iman etme özgürlüğüne engel olan bir belirlemeyi ifade etmez. İnsan, teklifin son anına kadar kendisi hakkında nihaî kararı verebilme yeti ve kudretine (...) sahiptir. Hem adli ilahi hem de insana verilen tercih etme imkânı gerçeğe ulaşmayı engelleyecek faktörlere müsaade etmemektedir. Bu sebeple hatm, bir sebep değil; bireyin kararıyla ilintili sonuçtur. Buna göre özgür bireyin kendisi hakkında verdiği net ve sabit karar mühürlenme olmaktadır. (shrink)

Jacques Derrida ve Ludwig Wittgenstein düşüncelerini ilişkilendirmek, oldukça ilgi çekicidir. Bunun sebeplerinden biri her iki düşünürün dil konusuna çokça vakit ayırmalarıysa, bir diğeri de birbirlerine yaklaştıkları noktalardır. Her iki düşünür dili nihai bir kaynakla ilişkilendiren özcü mantığa uzaktır. Aynı şekilde her iki düşünüre göre anlam da kaynağını sabit bir mevcudiyette bulmaz. Hem dil hem de anlam, oyun kavramıyla tarif etmenin mümkün olduğu bağlamsal bir ağda belirlenirler. Bu ağ, daima değişimlerin mümkün olduğu dinamik bir ağdır. Bununla beraber, yine her iki (...) düşünür, bu dinamizmin anlamsal bir nihilizm şeklinde yorumlanmasına mesafelidirler. Söz konusu dinamizm dilin bir eksikliği olarak değil, aksine, onun olağan işleyişinin imkânı olarak yorumlanmalıdır. (shrink)

Al-Jaṣṣāsis a pioneering scholar who wrote the first work of methodology according to the Hanafi/fuqaha method and influenced the fiqh and hadīth scholars who came after him with his methodology work. The theory of khabar comes first among the subjects that al-Jaṣṣās dealt with theoretically and practically in his work al-Fuṣūl fi al-uṣūl and influenced the methodologists who came after him. In his theory of khabar, khabar al-wāhid, which is in the interest of both jurists hadīthists, has a special importance. (...) Al-Jaṣṣās explains the khabar al- wāhid in practice, independently of the theoretical framework, under the title of “specification of general utterances by khabar al- wāhid”. Under this title, al-Jaṣṣās mentions an important feature with the notion of acceptance, which affects the value of khabar al-wāhid and raises it to the level of mutawātir. In this study, it is aimed to reveal the value of the meaning that al-Jaṣṣās attributed to the concept of acceptance in terms of kahbar and the place of the phenomenon of acceptance in the methodology of hadīth. İn the research, firstly, the concepts of as-sunne as-sābite, mutawātir khabar and āhād khabar that al-Jaṣṣās used in relation to khabar were examined. Then, issues such as the understanding of acceptance, which affects the view of the khabar at the level of tawātur; within the framework of this understanding, the information value of the khabar al-wāhid, the examples of the khabar al-wāhid; who is meant by the concept of “people/ummah” in the expression of “تَلَقِّي ‌الْأُمّةِ/الناس بِالْقَبُولِ” and the concept of accepted khabar according to hadīth methodologists are discussed. (shrink)

Rü’yetullah, insanın fizyolojik gözüyle Allah’ı görmesi anlamına gelmektedir. Bu tartışmayı Kur’an’daki âyetlerden ve Hz. Peygamber’in sözlerinden hareketle erken döneme kadar götürmek mümkünse de asıl olarak Cehm b. Safvan’ın (ö. 128/745-46) rü’yetullahın mümkün olmayacağını ileri sürmesiyle gün yüzüne çıkmış, Muʿtezile’nin de bu görüşü desteleyerek Allah’ı tenzihten hareketle rü’yetullahın mümkün olmayacağını söylemesiyle yeni bir boyut kazanmıştır. Ehl-i sünnet kelâmını başlatanlardan ve Eşʿarîliğin kurucusu olan Ebü’l-Hasan el-Eşʿarî’de (ö. 324/935-36) Allah’ın baş gözüyle görüleceği üzerinde durmuştur. Allah’ın görülmesi meselesi Ehl-i sünnetin genelinde olduğu gibi Eşʿarî’de (...) de aklen caiz ve naklen vacip olan konular arasındadır. Eşʿarî bu konuyu eserlerinde ele alırken öncelikle rü’yetullah ile ilgili âyetlerden hareket ederek kelimelere verilen çeşitli anlamları açısından değerlendirmeye tabi tutmuştur. Bu anlamları tek tek eleyerek âyetlerde geçen görmeyi ifade eden kavramların gözle görme anlamına geldiğini ispat yoluna gitmiştir. Daha sonra da bu âyetlerin asıl anlamının Allah’ın görülmesine işaret ettiği, bu görmenin Allah’ın kudreti dâhilinde olduğunu hatırlatarak belki dünya cihetiyle değil de âhiret açısından Allah’ın görüleceği anlamına geldiğini belirtmiştir. Aynı zamanda bunu destekleyen hadisleri de ele alarak Hz. Peygamber’in buna işaret ettiğini bildirmiştir. Eşʿarî’nin kelâm konularını ele almasında daha çok nakilci yaklaşımın ağırlıklı olduğunu söylemek mümkündür. Ancak Allah’ın görülmesi meselesinde naklî olmasının yanı sıra bunun aklî olduğunu belirtmesiyle farklı bir yaklaşım sergilediği görülmüştür. Bu açıklamalarında özellikle görenin hadis olması kadim olan görüleni etkilemeyeceğini açıklayarak öncelikle varlık açısından hâdis ve kadim ayırımına gitmektedir. Eşʿarî’ye göre nasıl ki tatma, koklama ve dokunma birer duygu olup insan için kullanıldığında hâdistir. Aynı şekilde görme de insan için hâdis bir duygudur. Gören insanın ve görme duyusunun hâdis ama görülen olan Allah’ın ise hâdis olamayacağını belirtmektedir. Allah’ın gözle görülebileceğine dair ontolojik açıdan yaklaşımına bir başka kanıt ise O’nu görülmesi caiz olan bir varlık olduğunu belirtir. Çünkü olmayanı görmek caiz değildir. Oysa Allah mevcut, sabit olup kendisini görmemiz muhal olmadığına göre o görülecektir. Eşʿarî’ye göre Allah’ın görülmesinin ispatında Onu yaratılmışlara benzetme ve hakikati ters yüz etme anlamına gelmeden şanına yakışacak bir şekilde görülmesinin aklen caiz olduğu yaklaşımı vardır. Çeşitli çalışmalarda farklı konular işlenirken Eşʿarî’nin rü’yetullah ile ilgili görüşlerine arada değinildiği halde konuyla ilgili tüm görüşlerini bir araya getiren özel bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu makalede İmam Eşʿarî’ye göre Allah’ın görülmesi konusunda ortaya koymuş olduğu hem naklî hem de aklî delilleri onun eserlerinden ve birinci elden hareketle ortaya çıkarılması amaçlanmaktadır. (shrink)