Tarih boyunca Kur’an’ı anlama ve yorumlama faaliyetinin metodolojik bir zemine oturtulmasına yönelik çabaların semeresi olarak oluşup şekillenen klasik Ulûmu’l-Kur’an bahislerinden biri olan nesh konusu Sünnî gelenekte olduğu kadar Şiî gelenekte de farklı yorumlara konu olmuştur. Şiî müfessirler çoğunlukla bu kavramın anlam ve izahı ile ilgili olarak Sünnî meslektaşlarıyla benzer tutumlar sergilemiş olsalar da belli kırılma noktalarında onların kendilerine özgü yaklaşımlara sahip olduğu da gözlemlenebilmektedir. Özellikle nesh ve bedâ kavramları arasındaki benzerlik ve karşıtlık noktaları ile neshin Kur’an dilindeki isimlerinden biri olan (...) insâ kavramı bu farklı yaklaşımların temerküz ettiği hususlar arasında sayılabilir. Bu yazı söz konusu kavramın Şiî tefsir edebiyatı içerisinde nasıl anlaşılmış olduğunu izlemenin yanı sıra bu geleneğin Sünnî gelenekten ayrıştığı noktalara titizlikle işaret edebilmek için kimi değerlendirmeler yapmayı da amaçlamaktadır. Özellikle bedâ kavramı çerçevesinde Şiî tefsir ve daha genel anlamda Şiî düşünce hakkında ağırlıklı olarak dışarıdan teşekkül etmiş algı, bu düşüncenin ilahî bilgide değişiklik ya da eksiklik gibi illetleri mümkün gördüğü şeklindedir. Ne var ki doğrudan Şiî bilginlerin tefsir metinlerinde böyle bir yargıyı doğrulamak için yeterli veri bulunmamaktadır. İnsâ kavramı ise Şiî müfessirler tarafından, onların peygamberlerin ismeti konusundaki hassas tutumlarının neticesi olarak, farklı yorumlara ve mezhep içi tartışmalara konu olmuştur. Bu tartışmalarda Şiî bilginler imamlardan nakledilen rivayetlerin literal anlamlarına sadık kalmakla teorik tutarlılığı sürdürme arasında farklı konumları benimsemişlerdir. Bu bağlamda bu yazı, tefsir disiplini çerçevesinde benimsenen genel kabullerin metin yorumunda sebep olduğu gerilimlere ve açtığı diyalektik düşünme imkânlarına dair daha kapsamlı çalışmalar için bir tür giriş/başlangıç noktası oluşturmayı da hedeflemektedir. (shrink)

The interpretation of the verses of the Qur’ān, which contains condem-nation or criticism at the literal level towards the Prophet, has been the sub-ject of interest in contemporary studies as well as in classical tafser. The in-terpretation of such forms of addressing to the Prophet Muhammad (and some other prophets) can be analyzed within the framework of the idea of “Infallibility of Prophet” (ismat al-anbiyā) as well as in terms of the func-tional/performative references of the verses in the conditions of (...) their revela-tion. Therefore, Hz. Whether these verses that address the Prophet contain some kind of condemnation, if they contain it, whether this issue will be a contrast to the understanding of ismat is considered a common field of re-search related to the disciplines of tafsir [Quranic Exegesis]; and kalam [Is-lamic Theology]. Determining the meaning through activities such as reveal-ing the philologically probable meanings of the expressions contained in the verses in question and compiling narrations about the subject is related to the discipline of tafsirand the aspect of the subject that corresponds to the adjective ismat is related to the science of kalam. In this context, this article will focus on some problems that may result from ignoring the occasions of revelations, narrations of companions and successors and, some problems that may arise if the discussions on the subject of ismet which is related to the discipline of kalam, on Qur’ān translations based on the translation analysis of verse al-Ahzāb 33/1. Thus, in the light of the evaluations of the commentators of the classical period, the meaning understood from the verse will be compared with the literal meaning, the subject/discussions in different disciplines and the contributions of the results obtained from these discussions in solving the problems in another discipline will be mentioned. (shrink)