Comprendre est toujours rencontrer et mettre en évldence la difference spécifique; en ľ occurence, ce qui fait que ľ homme est ce qu'il est. Le chemin ici emprunté a choisi de conduire l'investigation à partir de la determination ď'un lieu, c’est a dire par le repérage du tracé des frontieres qui délimitent l'humain dans le monde et l'humain dans ľ homme. Toute frontiers opère un double mouvement: elle sópare deux regions et met en relation cela meme qu’elle sépare. Ce qui (...) est séparé est par consequent toujour á la foia proche et distant. Aussi bien, le lieu de la réalité humaine est délimité par la frontière qui la sépare du monde des simples vivants et de la simple vie. Par toute son existence, l’homme est cet être qui est de part en part un être biologique, et toute son existence se construit dans l'écart creusé et maintenu a l'endroit de la simple vie. Il n’у а раs d’homme sans la vie et l'humain commence, dans l'homme, au moment ou l'existence prend ses distances á l'éndroit de la simple vie. Par toute son existence, il appartient au monde de la communauté de ses semblables, et tout est en lui faqonné par son appartenance à cette communauté, mais c’est dans la proximité de ce semblable que l'homme découvre la realité des l'inhumain qui nait de l'irruption de la violence engendrée par la cohabitation. L'homme est enfin cet être qui se reconnait proche du divin et il ne découvre la grandeur de l'humain en lui qu'en découvrant dans l’eclat de la beauté et de la pensée comme une trace ď'une realité d’un autre ordre, ce qu’ il nomme le divin. Mais à ne pas savoir reconnaitre qu’il n’est qu’un homme et non pas un dieu, il se voue á la folie de la démesure et a se vouloir trop grand, il se perd. Le lieu propre de l'humain de l'homme doit donc être recherché en cette relation toujours complexe où le plus proche ne peut se laisser comprendre que dans la distance, et la proximité dans ľécart. Un tel lieu délimite l’espace propre de l'existence celui où elle est toujours nécessairement reque en son origine, puisque nul ne s’est jamais fait naitre lui-même, mais ou elle a à se prendre en charge: à prendre en charge sa propre destinée et à se réaliser comme existence. (shrink)

In contrast to idealistic denial and Heidegger’s absolutization of death Levinas tries to interpret death on the background of the ethical relation towards fellow men. The boundary which death presents to life he interprets as the experience of passivity of subject in front of the absolute otherness of death. The subject also experiences such passivity in ethical relation towards other people whose otherness and difference nevertheless invert into ethical non-indifference and responsibility of the subject. In this ethical relating Levinas finds (...) the source of meaning, which is alienated from Being, and starting from which he tries to derive new meaning for his own death as well as for the death of my fellow man. (shrink)

U radu se polazi od hipoteze da je osnovni cilj suvremenog razvoja biotehnologije i bioznanosti stvaranje poslijeljudskih oblika inteligentnog života. Time kategorija ljudskoga zadobiva status »konačne granice« poslijeevolucijskog razvoja. Naime, moderni bio-tehno-znanstveni sustav, u postmodernom sociokulturnom kontekstu, nameće kontradiktorna stajališta o nužnosti poslijeljudskoga radi opstanka ljudskoga. Mogućnosti razvoja poslijeljudskog života otvaraju brojna pitanja, prijepore, obećanja i strahove. Od samih početaka ljudskih društava jedan od temeljnih ljudskih strahova bio je strah od postojanja »inteligentnog Drugog« . S druge strane, temeljno obećanje, koje (...) proizlazi iz primjene biotehnoloških i bioznanstvenih istraživanja, jest obećanje besmrtnog života »na ovome svijetu«. U tom kontekstu rad analizira razlikovanja ljudskog i poslijeljudskog, te moguće prijepore razvoja poslijeljudskih oblika života.The starting hypothesis of this paper is creation of posthuman intelligent life forms as a main goal of contemporary biotechnology and bioscience development. With that human category become postevolutional “final frontier”. Namely, in the postmodern sociocultural context, contradictious attitudes about necessity of posthuman for human survival is forcing by modern bio techno-scientific system. Possibilities of posthuman life development are opening many questions, controversies, promises and fears. From the beginning of human societies , one of the basic human fears was fear of “intelligent other” existence . On the other side, the basic promise, resulting from application of biotechnological and bioscientifical researches, is promise of “this-worldly” immortal life. In that context, this paper is analyzing human-post human differentiation and possible problems in the development of post human life forms. (shrink)

Celem pracy jest zarysowanie najważniejszych wątków filozofii wolności Jeana-Paula Sartre’a. Autor w pracy stara się zawrzeć najważniejsze elementy sartrowskiej ontologii, będącej podstawą filozofii wolności – pojęcia wolności, odpowiedzialności oraz złej wiary. Następnie pokazuje, jakie znaczenie dla wolności człowieka ma obecność Innego będącego jej ontologiczną i etyczną granicą. W tym celu autor przedstawia rozważania Sartre’a na temat jednostki i jej relacji z innymi ludźmi. Tekst jest także próbą zestawienia egzystencjalistycznej myśli Sartre’a z komunitarystyczą koncepcją podmiotowości Charles’a Taylora.

Górny Śląsk kilkakrotnie stawał na „na rozdrożu” swoich dziejów. Stanął także niewątpliwie po Wielkiej Wojnie. Okres powstań śląskich i plebiscytu na Górnym Śląsku doczekał się bardzo bogatej literatury przedmiotu. Konsekwencją tamtego czasu był podział regionu między Polskę a Niemcy. Prace nad wytyczaniem linii granicznej nie były dotąd przedmiotem wnikliwych studiów historyków. Najczęściej poruszano ten problem przy okazji omawiania okresu powstańczo-plebiscytowego. Artykuł jest próbą wyjścia naprzeciw takiemu stanowi rzeczy. Jego celem jest usystematyzowanie wiedzy oraz ukazanie przebiegu sporu o granicę na Górnym (...) Śląsku między Polską a Niemcami w latach 1921–1922 na podstawie literatury przedmiotu i źródeł archiwalnych przechowywanych w zasobie Archiwum Państwowym w Opolu. Nie aspiruje on bynajmniej do rangi całościowej i wyczerpującej syntezy na ten temat. W wytyczanie granicy zaangażowana była każda ze stron w sporze o Górny Śląsk między Warszawą a Berlinem. Propozycje podziału padały tuż po głosowaniu plebiscytowym (20 marca 1921 r.) i formułowano je do czasu przejęcia sprawy przez Ligę Narodów. Projekt granicy przyjęto 20 października 1921 r., po czym ruszyły prace nad jej wytyczeniem w terenie. Zajęła się tym specjalnie do tego celu powołana Komisja Graniczna, w której zasiadali również przedstawiciele Polski i Niemiec. Spór o przebieg linii granicznej między Polską a Niemcami, często w sposób kuriozalny wytyczoną, toczył się przede wszystkim o okręg przemysłowy – region najbardziej pożądany dla obu stron. Ostateczna granica została potwierdzona i przyjęta przez obydwa kraje w konwencji o Górnym Śląsku z 15 maja 1922 r. Specyfika tytułowego zagadnienia powoduje, że świetnym jego uzupełnieniem jest prezentacja mapy, ukazującej dokładny przebieg wytyczonej linii granicznej. Uzupełnia ona w ten sposób słowo pisane, dając jeszcze lepsze wyobrażenie o przebiegu tej granicy. Mapa ta przechowywana jest w zespole Rejencja Opolska w zasobie opolskiego archiwum. (shrink)

Górny Śląsk kilkakrotnie stawał na „na rozdrożu” swoich dziejów. Stanął także niewątpliwie po Wielkiej Wojnie. Okres powstań śląskich i plebiscytu na Górnym Śląsku doczekał się bardzo bogatej literatury przedmiotu. Konsekwencją tamtego czasu był podział regionu między Polskę a Niemcy. Prace nad wytyczaniem linii granicznej nie były dotąd przedmiotem wnikliwych studiów historyków. Najczęściej poruszano ten problem przy okazji omawiania okresu powstańczo-plebiscytowego. Artykuł jest próbą wyjścia naprzeciw takiemu stanowi rzeczy. Jego celem jest usystematyzowanie wiedzy oraz ukazanie przebiegu sporu o granicę na Górnym (...) Śląsku między Polską a Niemcami w latach 1921–1922 na podstawie literatury przedmiotu i źródeł archiwalnych przechowywanych w zasobie Archiwum Państwowym w Opolu. Nie aspiruje on bynajmniej do rangi całościowej i wyczerpującej syntezy na ten temat. W wytyczanie granicy zaangażowana była każda ze stron w sporze o Górny Śląsk między Warszawą a Berlinem. Propozycje podziału padały tuż po głosowaniu plebiscytowym (20 marca 1921 r.) i formułowano je do czasu przejęcia sprawy przez Ligę Narodów. Projekt granicy przyjęto 20 października 1921 r., po czym ruszyły prace nad jej wytyczeniem w terenie. Zajęła się tym specjalnie do tego celu powołana Komisja Graniczna, w której zasiadali również przedstawiciele Polski i Niemiec. Spór o przebieg linii granicznej między Polską a Niemcami, często w sposób kuriozalny wytyczoną, toczył się przede wszystkim o okręg przemysłowy – region najbardziej pożądany dla obu stron. Ostateczna granica została potwierdzona i przyjęta przez obydwa kraje w konwencji o Górnym Śląsku z 15 maja 1922 r. Specyfika tytułowego zagadnienia powoduje, że świetnym jego uzupełnieniem jest prezentacja mapy, ukazującej dokładny przebieg wytyczonej linii granicznej. Uzupełnia ona w ten sposób słowo pisane, dając jeszcze lepsze wyobrażenie o przebiegu tej granicy. Mapa ta przechowywana jest w zespole Rejencja Opolska w zasobie opolskiego archiwum. (shrink)

"Kapitał społeczny ludzi starych na przykładzie mieszkańców miasta Białystok" to książka oparta na analizach teoretycznych i empirycznych, która przedstawia problem diagnozowania i używania kapitału społecznego ludzi starych w procesach rozwoju lokalnego i regionalnego. Kwestia ta jest istotna ze względu na zagrożenia i wyzwania związane z procesem szybkiego starzenia się społeczeństwa polskiego na początku XXI wieku. Opracowanie stanowi próbę sformułowania odpowiedzi na pytania: jaki jest stan kapitału społecznego ludzi starych mieszkających w Białymstoku, jakim ulega przemianom i jakie jest jego zróżnicowanie? Ludzie (...) starzy są tu postrzegani jako kategoria społeczna, czyli zbiór osób podobnych do siebie pod względem społecznie istotnych cech (takich jak wiek, posiadane role społeczne i świadomość korzystania ze świadczeń społecznych), którzy są świadomi tego podobieństwa i swojej odrębności od innych. Przyjmuje się ponadto, iż osoby takie przekroczyły 60. rok życia. Zakłada się też, że w zasobach ludzkich skumulowany jest kapitał ludzki, społeczny i kulturowy. Kapitał społeczny jest tu ujmowany szeroko jako potencjał współdziałania osadzony w powiązaniach międzyludzkich i normach społecznych, który może przynosić korzyści osobom, grupom i społeczeństwom. W części teoretycznej przedstawiono informacje o starości jako etapie w życiu jednostki, wyjaśniono pojęcie ludzi starych, omówiono społeczne teorie starzenia się, historyczne czynniki oddziaływające na położenie kategorii społecznej ludzi starych, zmiany ich miejsca w społeczeństwie polskim w trakcie transformacji ustrojowej i na początku XXI wieku, możliwe konsekwencje wzrostu długości życia w warunkach demokracji i kapitalizmu oraz charakterystykę problemu starzenia się ludności Białegostoku jako miasta pogranicza. Zaprezentowano też różnorodne koncepcje kapitału społecznego, sfery jego oddziaływania na rozwój społeczno-gospodarczy, jego stan w Polsce oraz wytyczne do strategicznego budowania jego zasobów. Przybliżono również wybrane informacje o aktywności ludzi starych w życiu publicznym, społecznym i gospodarczym jako kluczowych cechach ich kapitału społecznego. Porządkując różne stanowiska teoretyczne, wyniki badań i dane statystyczne, dążono do powiązania wielu rozproszonych źródeł w przekonaniu, iż jest to istotne w celu określenia i zagospodarowania zasobów kapitału społecznego seniorów, jak również niwelacji opóźnienia polskiej socjologii w zakresie badań nad ludźmi starymi. Pomimo, iż za podstawową perspektywę teoretyczną publikacji uznana została koncepcja kapitału P. Bourdieu, autor bierze również pod uwagę propozycje badawcze J.S. Colemana, R.D. Putnama, F. Fukuyamy, A. Giddensa, P. Sztompki i A. Sadowskiego. Drugi rozdział zawiera określenie ram metodologicznych badań przeprowadzonych na potrzeby tej publikacji. Omówiono przyjęte założenia badawcze oraz przybliżono sposób i przebieg realizacji badań. Przede wszystkim zdecydowano się na korzystanie z metody jakościowej i zastosowanie techniki wywiadu swobodnego ukierunkowanego. Uznano, iż podmiotowy kontakt z ludźmi starymi umożliwi dokładniejsze rozpoznanie kontekstu, w którym znajdują się zasoby ich kapitału społecznego. Jest to ważne, gdyż przenoszenie na rodzimy grunt opracowanych za granicą interpretacji działań ludzi starych i rozwiązań aktywizujących, może okazać się nieskuteczne lub wywołać negatywne efekty zewnętrzne. Ponadto w literaturze przedmiotu zwraca się uwagę na niedostatek badań gerontologicznych zgodnych z paradygmatem interpretatywnym. Badaniu poddano 26 respondentów w wieku od 60 do 89 lat żyjących w mieście Białystok związanych z jedną z dwóch różnych instytucji: Domem Pomocy Społecznej i Uniwersytetem Trzeciego Wieku. Poprzez porównywanie osób znajdujących się na dwóch biegunach aktywności społecznej możliwe było dostrzeżenie podobieństw i różnic w ich wyposażeniu kapitałowym, a zarazem w osiągniętych w ciągu życia pozycjach w strukturze klasowej i zasobach służących pomyślnej starości6. W trzecim rozdziale przedstawiona została część wyników analiz empirycznych. Przybliżono tu sposób, w jaki ludzie starzy myślą o podobnych sobie przodkach i osobach współczesnych, a także czynniki, w zależności od których zmienia się ich pozycja społeczna w mieście oraz problemy społeczne, jakie uznają za najważniejsze dla ludzi starych. Analizie poddano opinie o ich czasie wolnym, szansach i barierach aktywności ekonomicznej. Wyróżniono typy kapitału społecznego ludzi starych w zależności od instytucji, z którymi są związani oraz podejścia do postrzegania i wykorzystywania zróżnicowania wewnętrznego seniorów. Omówiono wizerunek seniorów w środkach masowego przekazu. Publikacja nie zawiera ścisłego zakończenia. W ostatnim rozdziale wskazano jedynie na główne wnioski płynące z badań oraz na potencjalne dalsze kierunki analiz. Uzupełnienie tego podejścia stanowią zamieszczone w aneksie zestawienia oddolnych technik budowania kapitału społecznego oraz podstawowych cech Miast Przyjaznych Starszemu Wiekowi. Z opracowania tego z pewnością będą mogli skorzystać nie tylko naukowcy zajmujący się tematyką ludzi starych, ale i pracownicy socjalni, politycy, pracodawcy, przedstawiciele mediów i organizacji pozarządowych oraz obywatele Białegostoku i innych miast. ** "Social Capital of Old People on the Example of Bialystok Residents" is a book based on theoretical and empirical study, which presents an issue of diagnosing and using of old people social capital in the local and regional development processes. This issue is significant because of the threats and challenges associated with process of rapid ageing of Polish society at the beginning of 21st century. Publication, in particular, is an attempt to give answers to the following questions: what is the state of old people social capital in Bialystok, what transformations it undergoes and how is it differentiated? In this study old people are viewed as a social category, which is a set of people similar to each other in terms of socially significant features (such as age, possessed social roles and awareness of received social benefits), who are aware of these similarities and differences between each other. Moreover, it is assumed, that such persons exceeded the 60 years of age. It is also assumed that human, social and cultural capital is accumulated in the human resources. Social capital is recognized here broadly as a potential for collaboration embedded in interpersonal relationships and social norms that may benefit individuals, groups and societies. The book consists of three chapters. The first, which is the theoretical part of work, includes information about: old age as a stage of individual life and explanation of the old people notion. It discusses social theories of ageing, historical factors affecting on the social position of old people category, changes in their place in Polish society during the system transformation and in the early 21st century. It describes the possible consequences of increased life expectancy for democracy and capitalism - including the concepts of society for all ages, silver economy. It also features ageing population issue, as well as social policy towards the elderly and old age in Bialystok as the borderland city. A variety of social capital concepts were presented; the spheres of its influence on socio-economic development, its status in Poland and guidelines for strategic building of its resources. Selected information on the activity of old people in public, social and economic life as key features of their social capital was brought closer. Putting various theoretical positions, results of research and statistical data in order was aimed to link many dispersed sources considering that it is relevant to identify and develop seniors' social capital resources, as well as leveling the delay of Polish sociology research on the elderly. Fundamental theoretical perspective of publication is the concept of capital according to P. Bourdieu. However, the proposals of J.S. Coleman, R.D. Putnam, F. Fukuyama, A. Giddens, P. Sztompka and A. Sadowski were also used. The second chapter contains a methodological framework for the purposes of study. Research assumptions, method and course of implementation of studies were discussed. The study is based on the qualitative method and the application of in-depth interview techniques. It was considered that the personal contact with old people will be more accurate than other research techniques to identify the context in which they social capital resources can be found. It is important because the transfer of developed abroad activating solutions and interpretations of old people actions may be ineffective or have negative external effects in the Polish context. Moreover, in the Polish science literature attention is paid to scarcity of gerontological research in accordance with the interpretive paradigm. Study involved 26 respondents aged 60 to 89 years living in Bialystok associated with one of two different institutions: nursing home for the elderly and University of the Third Age. By comparing the persons on two extremes of social activity it was possible to see similarities and differences in their capital equipment, and also in achievements of the life positions in the class structure and resources aimed at successful ageing. The third chapter presents the empirical analysis of the research results. This part outlines the way in which old people think about their ancestors and contemporary people. It also shows factors according to changes in their social position in the city, social issues which they consider most important for old people, their opinions about leisure time, opportunities and barriers of economic activity and types of old people social capital depending on the institution with which they are associated. Approach to the perception and use of internal disparities of seniors were also discussed. The analysis additionally contains the evaluation of senior citizens image in the polish mass media. This publication does not contain a strict ending. It only identifies the main conclusions of the research and potential directions of future analysis. Above all, older people could improve their position not by demanding increases in social benefits from which major parts are often taken away by their family members, but by highlighting their human, social and cultural capital. It is necessary to create favorable conditions for social and professional life of old people and their cooperation with members of local communities. Important role in this regard is played by institutions implementing three tasks: stimulating senior citizens' desire to satisfy previously unrealized needs; creating relationships between them so that they can solve their own problems and work for the others; and providing legal, social and vocational guidance. Stimulating cooperation between existing public, commercial and non-governmental sector organizations may serve to achieve these goals. The dissemination of bottom-up techniques of social capital building and checklist of essential features of Age-friendly Cities may also be important. -/- . (shrink)

U ovom članku raspravljamo o hipotezi proširenog jastva Andyja Clarka i Davida Chalmersa, a osobito o prigovoru prema kojemu proširenom jastvu nedostaje stabilnost i kontinuitet koji su potrebni da bismo ga smatrali identičnim kroz vrijeme. Pokušavamo pokazati da je taj prigovor neodrživ. Raspravljamo i o gledištu prema kojemu se drugi tip jastva, to jest narativno jastvo, također može shvatiti kao prošireno, i tvrdimo da stabilnost i kontinuitet toga tipa jastva također nisu ugroženi ako ga proširimo izvan granica čovjekova tijela. (...) Stoga, barem što se tiče tih tipova jastva, kada razmišljamo o problemima osobnog identiteta, nije potrebno ograničiti se na internalizirano jastvo. (shrink)

Mnoge biološke funkcije dopuštaju stupnjevanje. Na primjer, lučenje određenog hormona u organizmu može biti na višoj ili nižoj razini, u usporedbi s istim organizmom drugom prilikom ili u usporedbi s drugim organizmima. Koje razine funkcioniranja predstavljaju slučajeve disfunkcije; gdje da povučemo crtu? To je kvantitativni problem za teorije disfunkcije i bolesti. Cilj mi je braniti verziju bioloških teorija disfunkcije kako bih se uhvatio u koštac s ovim problemom. Međutim, također ću dopustiti da evaluativna razmatranja uđu u teoriju bolesti. Moj argument (...) se temelji na razlikovanju između biološke i kliničke perspektive. Prema mom mišljenju, bolest je ograničena na slučajeve koji spadaju u granice bioloških disfunkcija. Odgovor na kvantitativni problem ne zahtijeva proizvoljne odluke ili društveno vrijednosne sudove. Stoga se zalažem za nearbitrarnu metodu koja se temelji na činjenicama kako bi se riješio kvantitativni problem. Ipak, nisu sve biološke disfunkcije instance bolesti. Dodavanje kliničke perspektive omogućuje nam da spriječimo potencijalnu preveliku uključenost biološke perspektive, zato što postavlja dodatna ograničenja za određivanje granica bolesti. (shrink)

U radu ću identificirati neke primjere kulturnih sukoba koji uključuju religiju, preispitati neka ponuđena rješenja takvih sukoba, i razmotriti može li religija u bilo kojem smislu biti dio tog rješenja. Također ću ponuditi neke modele religije unutar granica demokracije – modele za koje smatram da su relevantni za demokracije na jugoistoku Europe. U predstavljanju ovih modela, tvrdim da se plodonosan pristup može pronaći u recentnim djelima kanadskog filozofa Charlesa Taylora.In this paper, I identify some examples of cultural clash that (...) involve religion, review some proposed solutions to such clashes, and discuss whether religion in any sense can be part of that solution. I also provide some models of religion within the limits of democracy – models which, I suggest, are relevant to the democracies in Southeast Europe. In presenting these models, I claim that a fruitful approach is found in the recent work of the Canadian philosopher, Charles Taylor.Dans cet article, j’identifie quelques exemples de chocs culturels qui impliquent la religion, j’examine certaines solutions proposées pour de tels conflits, et j’aborde la question de savoir si la religion dans un quelconque sens puisse faire partie de cette solution. Egalement, je fournis quelques modèles de religion à l’intérieur des limites de la démocratie, des modèles qui, je le suggère, sont pertinents pour les démocraties du sud-est de l’Europe. En présentant ces modèles, j’affirme qu’une approche fructueuse se trouve dans les récents travaux du philosophe canadien Charles Taylor.Im vorliegenden Aufsatz identifiziere ich eine Anzahl Exempel für religionsmotivierte kulturelle Auseinandersetzung, nehme einige Lösungskonzepte für solche Konflikte in Augenschein und diskutiere über die Tauglichkeit der Religion, in irgendeinem Sinne ein Bestandteil dieser Lösungswege zu werden. Darüber hinaus liefere ich einige Religionsentwürfe innerhalb der Demokratiegrenzen – Modelle, die sich meines Erachtens als maßgebend für die Demokratien Südosteuropas erzeigen. In der Präsentation der erwähnten Modelle vertrete ich die Ansicht, ein fruchtbares Angehen dieser Problematik zeichne sich im jüngsten Werk des kanadischen Philosophen Charles Taylor ab. (shrink)

Izvorno značenje termina ‘šport’; olimpizam i elitni šport – u nas 1967. god. V. Janković.Kriza športa – problem granica, šport nije više autonoman a niti zdrav, urušenost etike je vezana uz bespoštednost ekonomskog tržišta.Rješenje:– priziv na izjednačavanje moralnih normi u svim sektorima ;– reguliranje slobodnog ekonomskog tržišta uvjet je da slobodno vrijeme i šport dobiju šansu da postanu rekreacija, tj. snaženje fizičkih silnica i obnova psiholoških zaliha, a ne ubilačka masovna histerija.The original meaning of the term ‘sport’, olimpism and (...) elite sports is retrieved and in Croatia V. Janković, 1967.The crisis of sports is due to problems of boundaries, sports are no longer autonomous, and they are not healthy. Crumbling sports ethics is conditioned by the mercilessness of economic markets.Solutions:– a call for an alignment of moral norms in all sectors of society;– the regulation of free economic markets is a condition for the possibility of sports’ becoming recreational, that is, for sports to help gain physical strength and psychic energy, rather than producing a dangerous mass hysteria. (shrink)

Suvremena umjetnost izgubila je svoju likovnost, a ostala joj je samo vizualnost. S druge strane, prijelaz od likovne moderne ka nelikovnoj suvremenoj umjetnosti donio je i mnogo novosti; jedna od njih je tzv. ‘probijanje četvrtog zida’. Radi se o kazališnom terminu koji označava trenutak kada se gledatelj na neki način interaktivno uključuje u predstavu, a likovi pokazuju svijest da su likovi u predstavi. Upravo će suvremena umjetnost istraživati postupke brisanja granica između umjetničkog i svakodnevnog čina, sugerirajući kako »sve je (...) umjetnost« i »svaki čovjek je umjetnik«. Novo je doba donijelo otuđenost javnosti od znanosti i umjetnosti, ali i nova filozofska tumačenja medijskog krajolika i hiperrealnosti postmoderne. Hiperrealne postaju i digitalne igre, od kojih se neke temelje upravo na rušenju »četvrtog zida«. Zbunjene reakcije na tehniku rušenja »četvrtog zida« variraju u rasponu od verbalnih reakcija na performance, preko previše doslovnog shvaćanja filmova pa sve do tragičnih nesreća, čak i samoubojstava povezanih s određenim digitalnim igrama. To da stvarnost oponaša hiperstvarnost postalo je uobičajeno, ali otvorilo se i pitanje: može li suvremeni pojedinac s time izaći na kraj? Modern art has lost its artistic character; only its visual aspect remains. On the other hand, the transition from modern fine arts towards non visual contemporary art has brought a great deal of novelties; one of these is “breaking the fourth wall”. This is a theatre term referring to moments when viewers become interactively involved in a play, and the characters become aware that they are characters in a play. Modern art has explored processes by which the border between artistic acts and everyday acts is erased, suggesting that “everything is art” and “every man is an artist”. The new era has caused the public to become alienated from science and the arts, but has also provided new philosophical interpretations of media landscapes and the hypperealism of the post-modern. Digital games are also becoming hyperrealistic, and some of these are founded on demolishing the “fourth wall”. Confused reactions to techniques of breaking the “fourth wall” vary from verbal reactions to a performance and excessively literal perceptions of film to tragic accidents or even suicides connected with particular digital games. Hyperreality mimicking reality has become commonplace, however the question arises: can the modern individual deal with this? (shrink)

Książka zawiera: podsumowanie konferencji naukowej: Kraków, Uniwersytet Jagielloński 2004; pytanie o granice filozofii i różnice w jej rozumieniu; pytanie o specyfikę filozofii rosyjskiej na tle innych tradycji filozoficznych; pytanie o granice teoretyczne i polityczne, geograficzne, narodowe, mentalne; pytanie o rozumienie pojęcia "granica" w myśli rosyjskiej; pytanie o to, co rozumiemy przez pojęcie "Rosja", a co przez pojęcie "Europa"; teksty wybitnych uczonych i naukowe debiuty doktorantów.

Do czasu sformułowania teorii kwantów istniało przekonanie, że rzeczywistość jest otwarta dla naszego poznania i ze poznanie polega tylko na biernym przyjmowaniu obrazów przedmiotów. Sądzono, że uogólniające działanie umysłu nie wnosi niczego nowego do treści przyjmowanej i że inny jest tylko sposób istnienia tej treści w umyśle. Niektóre jednak fakty z mikroświata wydają się domagać zmodyfikowania owego poglądu. Istnieje pewna naturalna granica naszego poznania indywidualnych przedmiotów, której w żaden sposób przekroczyć nie możemy. Stwierdzenie tego ograniczenia przybrało postać zasady nieoznaczoności. (...) Wiąże się ją z nazwiskiem Heisenberga, który sformułował ją w 1927 r. Słuszności samej zasady nieoznaczoności nikt nie kwestionuje, trudności pojawiają się w jej zrozumieniu. John Polkinghorn pisze: „Największym paradoksem teorii kwantów jest to, że po ponad 50 latach pomyślnego wykorzystywania jej technik, jej wyjaśnienie jest ciągle przedmiotem dyskusji. Wszyscy się zgadzamy co do tego, jak przeprowadzać rachunki, a nasze odpowiedzi pasują do doświadczeń jak rękawiczka, a jednak nie możemy się zgodzić wszyscy co do tego, o co właściwie tu chodzi". Istnieją więc przynajmniej dwie interpretacje TK: ontologiczna i teoriopoznawcza. (shrink)

By analyzing discursive equalization of the categories of life and death in different spoken and written genres in the 1990s, the author uncovers a number of ideas and strategies around which the discourses guided by this phenomenon are structured. The first part of the paper is aimed at understanding the relation of these categories in Serbian folk culture and possible influences of the latter on recent articulations of the examined phenomenon. In the second part of the paper the central ideas (...) of the phenomenon are identified. These refer to the survival of the nation, "not betraying the ancestors", and ethnic territorialization. From the analysis of different spoken and written genres the conclusion may be derived that the "cancellation of boundaries" between the extremely opposed categories of life and death is made possible by the following discursive strategies: 1. "non-existification", 2. collective individualization, 3. vitalization, 4. mortification, and 5. various combination of the foregoing strategies.. Analizom diskursivnog izjednacavanja kategorija zivota i smrti u razlicitim govornim i pisanim zanrovima devedesetih godina XX veka, autorka iznalazi krug ideja i strategija oko kojih se struktuiraju diskursi usmereni ovim fenomenom. Prvi deo teksta posvecen je razumevanju odnosa ovih kategorija u srpskoj narodnoj kulturi i eventualnim uticajima ove kulture na novije aktualizovanje fenomena koji tematizuje. U drugom delu teksta identifikovane su nosece ideje ovog fenomena, koje se ticu opstanka nacije, "neizneveravanja predaka" i etnicke teritorijalizacije. Iz analize razlicitih govornih i pisanih zanrova proizlazi daje "ukidanje granica" izmedju ekstremno suprotstavljenih kategorija zivota i smrti omoguceno diskursivnim strategijama: 1. "onepostojanja", 2. kolektivne individualizacije, 3. vitalizacije, 4. mortifikacije i 5. razlicitim kombinacijama ovih strategija.. (shrink)

U tekstu se analizira pitanje je li Pasolini u svojim političkim tekstovima naznačio određenu filozofiju odgoja kao kritiku potrošačkog društva. Povezujući njegov nedovršeni pedagoški esej s nekim od njegovih posljednjih članaka pokušava se odrediti Pasolinijeva pozicija kako prema odgoju tako i prema potrošačkom društvu, prema mogućnosti odgajanja i učenja kritičkog mišljenja mladih. Postavlja se pitanje granica i zadataka emancipacijske pedagogije u masovnom društvu. U radu se također pokušava naglasiti utjecaj koji je filozofija prakse, osobito u ličnosti Gramscija, izvršila na (...) Pasolinijevo poimanje i kritiku društvene stvarnosti.The paper analyzes the question of whether Pasolini had sketched out in his writings a philosophy of education as a critique of the consumerist society. By linking his unfinished pedagogical essay with some of his later writings, the determination of his position towards both education itself and the consumerist society, as well as the education of young people for critical thinking is attempted. This raises the question of the limits and objectives of the emancipatory pedagogy in mass society. Furthermore, the paper seeks to explore the influence of Gramsci’s thought and philosophy of praxis in Pasolini’s understanding and critique of social reality. (shrink)

Słownik języka polskiego PWN odnotowuje m.in. trzy znaczenia słowa „fenomen”: (1) rzadkie, niezwykłe zjawisko; (2) osoba wyjątkowa, niezwykle uzdolniona; (3) fakt empiryczny będący punktem wyjścia badań naukowych. W tytule nie chodzi o „fenomen” w sensie drugim, chociaż do Szkoły Lwowsko-Warszawskiej należało wiele osób wyjątkowych i niezwykle uzdolnionych, do których z powodzeniem można odnosić słowo „fenomen” w tym sensie. Tytułowy zwrot „Fenomen Szkoły Lwowsko-Warszawskiej” sygnalizuje natomiast, z jednej strony, że książka zdaje sprawę z badań naukowych nad pewnym złożonym „faktem empirycznym” – (...) nad pewną formacją intelektualną wraz z jej dorobkiem. Z drugiej strony tytuł wskazuje na rzadkość i niezwykłość Szkoły: to, że była ona fenomenem nie tylko w dziejach Polski, lecz także w dziejach kultury in toto. Oto kilka faktów, które się na fenomen Szkoły – w tym drugim sensie – składają. Za początek Szkoły przyjmuje się rok 1895, kiedy jej założyciel, Kazimierz Twardowski, przybył z Wiednia do Lwowa i już wkrótce wypromował pierwszych doktorów. Wśród wychowanków (doktorantów) Twardowskiego było ponad dwudziestu przyszłych profesorów tytularnych, którzy w dwudziestoleciu międzywojennym zajęli większość katedr filozofii, logiki i psychologii, ale oddziałali także na inne dyscypliny – takie jak literaturoznawstwo, muzykologia, filologia klasyczna etc. Twardowski zmarł w 1938 roku, a za koniec Szkoły niektórzy przyjmują rok 1939 – istotnie II wojna światowa spowodowała spustoszenie w szeregach przedstawicieli Szkoły, a jeszcze silniejszy cios stanowił dla niej okres stalinizmu. Jednakże Kilka wybitnych postaci Szkoły – takich jak Kazimierz Ajdukiewicz, Tadeusz Czeżowski, Izydora Dąmbska, Tadeusz Kotarbiński, Stefan Swieżawski czy Władysław Tatarkiewicz – działało jeszcze wiele lat po wojnie, wychowując kolejne pokolenia w duchu właściwego Szkole antyirracjonalizmu. Wielu spośród autorów tekstów do niniejszego tomu to przedstawiciele młodszych pokoleń Szkoły Lwowsko-Warszawskiej sensu largo. Spoiwem Szkoły był nie pewien zespół idei, który wyznawaliby jej członkowie, lecz pewne postulaty metodologiczne oraz pewien zestaw wartości, które były w Szkole akceptowane przez kolejne pokolenia. O tych postulatach metodologicznych i o tym zestawie wartości mówią szczegółowo autorzy tekstów tu zamieszczonych. Ogromnemu wpływowi Szkoły na kulturę polską towarzyszyła recepcja wyników osiąganych przez jej członków za granicą. Naszym „towarem eksportowym” była szeroko rozumiana logika (logiki wielowartościowe i metalogika Łukasiewicza, gramatyka kategorialna Ajdukiewicza, koncepcja prawdy Tarskiego). Wiele osiągnięć członków Szkoły w innych dziedzinach zagranica odkrywa dla siebie dopiero dziś i wyniki te budzą podziw u tych, którzy się z nimi stykają. Ideą stojącą za powstaniem „Fenomenu Szkoły Lwowsko-Warszawskiej” była chęć ukazania Szkoły w jak najszerszej perspektywie, także przez pryzmat mniej znanych, choć ważnych postaci i osiągnięć. Ze wstępu Książkę można zamówić tutaj: https://ksiegarnia.academicon.pl/glowna/187-fenomen-szkoly-lwowsko-warszawskiej-miekka-oprawa--97883 62475193.html. (shrink)

This essay examines the significance of Kant's transcendental philosophy by focusing on the central metaphors used in his works. The four metaphors singled out here are those of the Copernican turn, the land of truth and the ocean of illusion, the starry heavens and the moral law, and of perpetual peace. The author emphasizes the strong and the weak points of Kant's philosophy that these metaphors reveals, and argues that these central metaphors work together and point toward the two essential (...) concerns of Kant's entire philosophical opus: an active role of the creative subject in all forms of human experience, and the boundaries of the subject's creativity. Further reflection should not only reveal some other metaphors and their role in Kant's philosophy, but also clarify how he himself understand the nature of metaphors: Are metaphors the expression of our creativity, or of the limitations of our creativity?. Ovaj rad ispituje znacaj Kantove transcendentalne filozofije time sto se usmerava na centralne metafore koriscene u njegovim delima. Cetiri metafore su ovde izdvojene kao najvaznije: kopernikanski obrt, postojbina istine i okean iluzije, zvezdano nebo i moralni zakon, i vecni mir. Autor naglasava jake i slabe stane Kantove filozofije koje razotkrivaju te metafore i argumentise da, uzete zajedno, one ukazuju na dve centralne preokupacije citavog Kantovog filozofskog opusa: aktivna uloga kreativnog subjekta u svim formama ljudskog iskustva, i granice ljudske kreativnosti. Dalja refleksija bi trebalo ne samo da ukaze na neke druge metafore i njihovu ulogu u Kantovoj filozofiji, nego takodje i da razjasni kako je on shvatao samu prirodu metafora: Da H su metafore izraz nase kreativnosti, ili pak izraz granica te kreativnosti?. (shrink)

Ovaj tekst se bavi pitanjem granica, transformacija i opstanka nacionalnog suvereniteta u XX i XI veku s obzirom na udruzivanje nacionalnih drzava u medjunarodne organizacije i vojne saveze i s obzirom na globalizaciju transnacionalne i nadnacionalne fenomene. Medjuzavisnost udruzenih drzava smanjuje njihovu nezavisnost, a sirenje transnacionalih fenomena izmice kontroli nacionalne drzave, tako da je nacionalni suverenitet doveden u pitanje i zasluzuje da se ponovo ispita. Prvo cemo se osvrnuti na Kantov projekat za vecni mir koji predvidja i inspirise udruzivanje (...) drzava u savremeno doba, zatim cemo se baviti suverenitetom nacionalnih drzava s obzirom na njihovo clanstvo u medjunarodnim organizacijama i vojnim savezima koji su stvoreni u dvadesetom veku i na kraju s obzirom na globalizaciju i regionalno udruzivanje drzava. (shrink)

Tematem artykułu są nowe założenia w nauczaniu wiedzy okrajach niemieckiego obszaru językowego, zawarte w najnowszym curriculum dotyczącym tego przedmiotu. Cele, treści, metody, mierzenie postępu w nauce opierają się na czterech podstawowych zasadach: - integralności, która oznacza łączenie przekazywanych informacji z kompetencją językową i metodyczno-dydaktyczną; - łączenia i wzajemnego powiązania wiedzy z różnych dziedzin, np. realioznawstwo, kulturoznawstwo, historia itp.; - interkulturowości, tzn. rozwijania kompetencji, umiejętności, strategii w kontakcie z innymi kulturami; - ukierunkowania na działania, tzn. przekazywanie wiedzy nie w formie prezentacji (...) faktów, lecz na drodze indukcyjnej, także w formie projektów, wyjazdów studyjnych, kontaktów w kraju i za granicą. Nadrzędnym celem jest wykształcenie człowieka, który będzie dysponował nie tylko wiedzą z zakresu przedmiotu, ale także kompetencją fachowo-dydaktyczną, interkulturową i będzie w stanie samodzielnie interpretować zjawiska społeczne, polityczne i kulturowe w krajach niemieckiego obszaru językowego, a także we własnym zakresie uzupełniać swoją wiedzę. Ponieważ zjawiska te są w ciągłym rozwoju, nie należy zakładać, iż ogarnięty zostanie ich całokształt. Należy dążyć do naświetlenia różnorakich aspektów rzeczywistości społecznej z takich zakresów, jak np. jednostka i społeczeństwo, państwo i społeczeństwo, gospodarka, życie kulturalne itp. Przy ich omawianiu punktem wyjścia są doświadczenia i zainteresowania uczących się. Znajdują oni wspólnie takie tematy, które dają się rozbudowywać w różnych kierunkach w zależności od potrzeb i zainteresowań. Efektem takiego postępowania jest stworzenie nie listy obowiązujących tematów, lecz pewnej sieci wzajemnie z siebie wynikających problemów, którą ciągle można rozszerzać. Wdrożenie takiej drogi musi iść w parze z zastosowaniem różnorakich technik i metod. Powyższe curriculum uwzględnia także powstałą w ostatnich latach koncepcję nauczania wiedzy okrajach niemieckiego obszaru językowego nie w sposób sumaryczny, czyli omawiając kolejno te kraje i występujące w nich zjawiska, lecz w sposób zintegrowany i ukierunkowany na problem, tzn. odnosząc omawiane zjawiska do wszystkich krajów jednocześnie. (shrink)

Jedno od ključnih mjesta filozofiranja jest pitanje mogućnosti spoznaje, odnosno spoznatljivosti i izrecivosti onog najvišeg. Premda je pitanje o onome što je prvotno temeljno metafizičko pitanje, s njime se dotičemo i samih granica ljudskih spoznajnih mogućnosti. Već je kod Platona moguće sresti nekoliko mjesta gdje se on dotiče toga problema, dok će kasniji platonizam to pitanje još više zaoštriti. Tako se kod Plotina pokazuje da Jedno kao takvo nije moguće dokučiti mišljenjem, nego samo u mističkom sjedinjenju. Isto će tako (...) više nego stoljeće kasnije Pleton, uza svu svoju religijsku raznolikost, ustrajati na apsolutno transcendentnom božanskom. No to utvrđivanje granica domašaja uma i filozofijskog govora – time i filozofije kao takve – ne znači ukidanje filozofije, koja je iz temelja povezana s umom i jezikom, nego samo osvještenje kako ontologijske tako i jezične razine na kojoj se nahodimo. Tako, recimo, mišljeno Jedno nije Jedno kao takvo, slično kao što slika Boga i mišljeni Bog nisu sam Bog kao takav. Time se pitanje što je moguće opažati i što je moguće misliti proširuje s pitanjem što je moguće biti.One of the key aspects of philosophizing is the question of possibility of knowledge or intelligibility and predicability of the ultimate. Although the question of that which is first is a fundamental metaphysical question, it touches upon the very limits of human cognitive abilities. Already in Plato, we can find passages where he tackles this problem, and the problem becomes even more acute later in Platonism. In Plotinus, the One as such cannot be intellectually grasped; it can be reached only in mystical union. In the same fashion, almost a thousand years later, Plethon, with all his religious heterogeneity, persists in the absolute transcendent divine. However, this claim of the limits of reason and philosophical language – and with it philosophy as such – implies the awareness of the ontological and linguistic level, on which we stand, rather than the abolition of philosophy, which is as such basically related to reason and language. In this sense, the intelligible One is not the One as such, just as the image of God and the intelligible God are not God as such. With this, the question as to the possibility of perception and cognition is further deepened through the question of the possibility of being. (shrink)

U radu ce biti predstavljeni i razmotreni argumenti koje R.Pevnik, u svojoj novoj knjizi Imigracija i ogranicenja pravde, nudi protiv pristupa koji podrazumeva zatvorene granice, a u prilog pristupu otvorenijih granica u reformi imigracione politike SAD-a. Ukazacemo na brojne probleme u Pevnikovoj argumentaciji povodom obe tvrdnje.

Procesi globalizacije događali su se mnogo puta u povijesti, daleko prije pojave riječi ‘globalizacija’ u drugoj polovici 20. st. Suvremena globalizacija podrazumijeva društvene, gospodarske i političke procese usmjerene na prelaženje državnih granica i stvaranje globalnog svjetskog poretka. No ona se ne smije svesti samo na to, budući da njeni procesi pogađaju sva područja ljudskog života i djelovanja: medije i komunikacije, gospodarstvo, politiku, pravo, kulturu, ekologiju, etiku, religije i crkve. Posljedice globalizacije jesu nova iskustva na društvenoj, političkoj i gospodarskoj razini (...) – povezivanje i umrežavanje kroz procese internacionalizacije i transnacionalizacije, kroz skupove poput G7 i Međunarodnog gospodarskog foruma u Davosu, ali i brojni društveni lomovi i gospodarska recesija. Globalizacija potiče religije na približavanje, na jačanje suradnje i na zauzimanje zajedničkog stava. Religije to i čine kroz postojeće zajedničke institucije, poput Svjetskog parlamenta religija i Svjetske konferencije religija za mir , tražeći nove oblike približavanja, dijaloga, solidarnosti, suživota, suradnje i ostvarenja etičkog konsenzusa, vodeći računa o zaštiti vlastitog identiteta u vremenu pluralizma i multikulturalnosti. Religije su svjesne da je etičko pitanje postalo pitanje planetarne odgovornosti koje zahtijeva globalnu etiku oko koje se trebaju složiti svi subjekti na svjetskoj razini, a u kojoj će čovjek biti aktivni subjekt. Kršćanske crkve uzimaju u obzir određene pozitivne zakonitosti procesa globalizacije tako da možemo govoriti o »kršćanskoj globalizaciji«. Kršćanstvo je od svojih početaka bilo usmjereno na određenu vrstu globalizacijskih procesa – daleko prije nego li se pojavio naziv ‘globalizacija’. Crkve su svjesne svoje zadaće zajednički braniti u vremenu globalizacije dostojanstvo svakog čovjeka, svake tradicije i kulture. One to čine preko brojnih postojećih međucrkvenih institucija na svjetskoj razini kao što su Ekumensko vijeće crkava , Ekumensko vijeće mladih u Europi . Katolička Crkva je od početka bila globalna i iz te je perspektive kroz stoljeća misijski djelovala. Nakon II. vatikanskog sabora to će djelovanje pojačati osnivanjem Papinskog vijeća za jedinstvo kršćana koje je nastalo iz Tajništva za jedinstvo kršćana , zatim Svjetskog dana mladih i Caritasa internationalisa.Processes of globalization have been happening numerous times through history, long prior to the appearance of the word ‘globalization’ in the second half of 20th century. Modern globalization includes the social, economic and political processes headed to crossing national boundaries and creating a global world order. However, globalization cannot be attributed simply to that issue, for its processes deal with all dimensions of human life and activity: media and communications, economy, politics, law, culture, ecology, ethics, religions, and churches. The consequences of globalization are new experiences related to social, political and economical sphere – interconnection and networking through processes of internationalization and transnationalization, through the meetings of the members of G7 and International Economic Forum in Davos, and also the numerous social breaks and economic recession. Globalization inspires religions to aim at the approaching, the stronger cooperation and the intercession for the common attitude. For realization of this purpose religions act through the existing common institutions like The World Parliament of Religions and World conference of religions for peace , asking for a new way of approaching, dialogue, solidarity, coexistence, cooperation and realization of ethic consensus, taking into account the protection of its own identity in time of pluralism and multiculture. Religions are aware of how ethic question has become the question of world’s responsibility. That issue requires global ethical principles around which all subjects on the world scale are to agree with. In that global ethic the human being will be respected as an active subject. The Christian Churches take into consideration the certain positive lawfulness of globalization process, thus we can speak of “Christian globalization”. Christianity has been headed to globalization process from the earliest days of the faith – prior to the process has emerged known as globalization. The Churches became aware of its responsibility in order to protect in the time of globalization the dignity of every person, every tradition, and culture. The Churches respond to this phenomenon through numerous existing interchurch institutions on world domain such as The World Council of Churches , Ecumenical Youth Council in Europe . The Catholic Church from the beginning has been global and based on this perspective the Catholic Church through centuries has been carrying out its missionary work. After the Second Vatican Council the Catholic Church has strengthened its activity by establishing Pontifical Council for Christian Unity , which has emerged from Secretariat for Promoting Christian Unity , World Youth Day and Caritas internationalis. (shrink)

The entering of poetics into the field of anthropology, intimated by Nietzsche, introduced by Bachelard and Bataille and continued in the framework of poststructuralism has influenced the scope and the models of knowledge traditionally related to anthropology, by reexamining and changing them. This influence is researched through the analysis of several authors, discussing the political aspects of their writings at the same time. Their notions of polarity, discontinuity, suspension, transgression and dissemination make visible possible directions of transformation of anthropology. Uvodjenje (...) poetike u polje antropologije, koje se najavljuje kod Nietzschea, a ostvaruje kroz radove Bachelarda i Bataillea i nastavlja unutar post-strukturalizma, vodilo je preispitivanju granica te discipline, kao i primerenosti samih modela znanja koji se unutar nje podrazumevaju i na kojima je konstituisana. U tekstu je kroz pristupe vise autora pokazano kako se moze uspostaviti ili porusiti most izmedju racionalnog i iracionalnog u antropologiji i sa kakvim teorijskim i politickim implikacijama. (shrink)

Sve do 20. stoljeća filozofija religije na Zapadu bila je zaokupljena religijskim konceptima koji su proizlazili iz judeo-kršćanske ili islamske tradicije. No, danas je jasno kako filozofija religije nema teologijskih i konfesionalnih granica te kako mora uzeti u obzir najširi mogući spektar religijskih fenomena. Pritom se kao jedan od centralnih problema pokazuje upravo pluralizam religija: može li filozofija religije ravnopravno pristupiti svih religijskim tradicijama i ponuditi zadovoljavajuću analizu? Jedan od najznačajnijih živućih filozofa religije, John Hick, želi dati jednu novu (...) »interpretaciju religije« i to ograničavajući je kako od naturalističkih tako i konfesionalnih interpretacija. Naziva je »filozofijom religijskog pluralizma« te je smješta u širi kontekst filozofije religije nastojeći pritom uvažiti fenomen religije u »pluralizmu njegovih formi«. Takva »pluralistička hipoteza« želi biti prihvatljiva »globalno-mislećim vjernicima svih tradicija«.Until the 20th century Western philosophy of religion was solely preoccupied with Judeo-Christian and Islamic religious traditions. However, it is clear today that philosophy of religion has no theological and confessional boundaries and that it is bound to consider religious phenomena in variety of its forms. One of its central problems is in fact religious pluralism: can philosophy of religion approach to all religious traditions on equal terms and offer an acceptable analysis? One of the greatest living philosophers of religion, John Hick, proposes a new “interpretation of religion” free of naturalist and confessional interpretations. Hick calls it “philosophy of religious pluralism” and sets it in broader context of philosophy of religion. His main concern is to encompass religious phenomenon in “pluralism of its forms”. This “pluralistic hypothesis” tends to be acceptable for the “global-thinking believers of all traditions”. (shrink)

The aim of the article is to explain the meaning of a frame as a painting border. Its explanation will be presented on two levels. By taking the first level into consideration I indicate the special place of a frame as a border between entity (reality itself) and non-entity (a painting). The last one is here understood as an object that does not exist in the strict sense of the word “exist”. It means that its frame is the phenomenally given (...) sign of existential negation. As far as the second level is concerned other meaning of a frame will be taken into account: as a border between autonomous and primary entity and an “entity” whose being is secondary and derivative. (shrink)

The main aim of the article is to show that axiological and anthropological dimensions of human rights in the globalized world do not fit together. Such tension – between universally understood human rights and territorially perceived citizens’ rights – is unavoidable. By making the term “human” strictly biological people are being perceived not as members of a particular community but as members of the species. In the political paradigm these collectivities are distinguished by political rules, in the biological paradigm they (...) are perceived as natural. In this situation, from political perspective the life of the others (non-citizens) in effect ceases to be treated as a human life or as a life associated with any ethical requirements, because the normative dimension that metaphysics, religion or politics give to the notion of being human has been excluded. Hence, human rights cannot be enforced with the same effectiveness as the laws enforced in the area of state jurisdiction. They constitute an ethical norm by which the international community judges a given procedure, rather than an enforceable legal norm. In order to justify my reasoning, I will refer to the two philosophically important categories - space and border – that play an important role in understanding the processes of globalization that affect the legitimation and enforcement of human rights. (shrink)

In this paper, the phenomenon of the stranger is considered from a philosophical and theological point of view. In the introduction, a brief etymological analysis of the term stranger was made, after which it was pointed out that the term remains ambiguous in relation to others – strangers and beloved, but also in relation to ourselves and, finally, in relation to God. In the first part of the paper, we offer phenomenological and existential reflections on the structure of the encounter (...) with the stranger, primarily through the categories of place/space as the central determinant of the stranger’s identity, then through the phenomena of the fearful and the fascinating, of change and wonder, of face and fear. In the second part of the paper, we consider the concept of the stranger with the help of Pope Francis’ encyclical Fratelli tutti, which harmoniously draws on philosophical accents but also offers a theological extension of understanding the encounter with the stranger as an encounter with the neighbor. Finally, we present a synthesis of philosophical and theological understandings of the concept of the stranger. (shrink)