Głównym celem artykułu jest prezentacja wyobraźni poetyckiej i doświadczeń grupy twórców skupionej w 2 Korpusie Polskim w czasie II wojny światowej, jak również analiza jej najbardziej charakterystycznych motywów w kontekście tradycji polskiego romantyzmu, „odgrywanych” na trasie i w rolach poetów-żołnierzy Korpusu. Studium wykorzystuje wszystkie tomiki poetyckie, a także inne literackie publikacje wytworzone na długiej trasie ze Związku Sowieckiego, gdzie trzon Korpusu się uformował w 1941–1942, przez Bliski Wschód, Włochy, aż do ostatniej stacji – emigracji, najczęściej w Londynie. Materiał ten jest (...) analizowany w nawiązaniu do badań nad polską poezją czasu II wojny oraz porównawczych studiów nad polską tradycją romantyczną, zwłaszcza literaturą Wielkiej Emigracji. Ten porównawczy punkt widzenia i metoda stosowane są we wszystkich częściach ułożonej chronologicznie analizy. Od prezentacji zróżnicowanego życia kulturalnego Korpusu, przechodzi ona do zwięzłego zobrazowania grupy ponad 80 czynnych w nim poetów. Studium skupia się na analizie głównego tematu, który formuje postrzeganie czasu w świecie przedstawionym przez żołnierską poezję: motywu drogi czy ścieżki. Odsłania fenomen pewnego zbliżenia nader różnych „szkół” i stylów (od awangardy i futuryzmu, poprzez neoromantyzm do tekstów kabaretowych) pod naciskiem doświadczeń wojny i wygnania, jak również siły wielkiej romantycznej tradycji poezji polskiej, która formowała się na podobnej trasie: od Rosji, Syberii, przez Bliski Wschód, do Włoch, gdzie Polacy walczyli pod Napoleonem, do Londynu i Paryża – centrów Wielkiej Emigracji. Toposy męczeństwa, wzmocnione przez Syberię i pobyt na Ziemi Świętej, bezdomności, doświadczeń bojowych, „zdrady” zachodnich sojuszników (Teheran, Jałta) są efektywnie „odświeżone” w takim właśnie komparatystycznym podejściu. (shrink)

Tematem artykułu jest tom poetycki Tomasza Bąka XXI. Nagi wodnik w śródmieściu (2021). Autor interpretuje go jako zawoalowaną próbę wyjścia z realizmu kapitalistycznego, która odbywa się pod pretekstem opowieści o jednym aspekcie katastrofy klimatycznej: wzroście poziomu morza. Bąk wydaje się traktować ów „potop” jako swego rodzaju interwencję Realnego, które coraz silniej przebija spod szczelin kapitalistycznej zasady rzeczywistości. Strategia poetycka Bąka polega na odnajdywaniu tego rodzaju szczelin w samym środku realizmu kapitalistycznego i wykonywaniu pracy żałoby po świecie, który już się skończył.

This article explores book of poems entitled Requiem for Saddam Hussein and Other Poems for the Poor in Spirit by Konrad Góra in the light of animal studies. Looking at the poetic and beyond poetic activity of its author, this work reffers to Joanna Żylińska's question about ethical living founded on understandig of life both as zoe and bios. Think of the special opposition of village and city is trying to read this book in connection with mentioned vision of life. (...) These both areas shows presentifications and redefinings of persona in poems from Requiem and beyond poetic activity. By concentrating on poems specific for „nature” and „civilization this research will show how the mechanism of subordinating bare life (la nuda vita) works and how it concerns to both sides of the opposition of village and city. This article ask also for non-victims community, position and power of modern literature and involvment. (shrink)

W obszarze moich badań znalazła się problematyka wartości w lirykach Jacka Bierezina (1947–1993), poety i opozycjonisty urodzonego w Łodzi i z tym miastem związanego przez większość życia. Zajmują mnie jej związki z estetyką pokolenia ’68 oraz autorytetami autora, w przypadku poezji Bierezina możemy mówić bowiem o biografii jako literackim tworzywie. Temat ten badam, posługując się fenomenologią i aksjologią. Uważam, że wartości konstytuują się najmocniej i wyłaniają w sytuacjach granicznych, są pochodną wolności i wyboru, zatem za Józefem Tischnerem badam je jako (...) fenomen graniczny. Powiązane są z fenomenami miejsca i czasu, osadzone w dziejowości, co pokazuje filozofia spotkania i dialogu Tischnera, z którego dorobku korzystam. Poruszam się w filozofii dramatu oraz dwóch przestrzeniach: Ja aksjologicznego oraz Innego. Z filozofii spotkania wynika również komunikacyjna funkcja Innego. W poezji Bierezina ujawnia się ona w sprzeciwie wobec milczącej zgody na zło. Z zagadnieniem wartości łączy się problem aksjologii, wręcz programowo wyeksponowany w lirykach łódzkiego poety, deklarującego się jako uczeń Zbigniewa Herberta. Sumienie, wierność, piękno i smak to słowa-klucze poety-maksymalisty, który wybrał, za autorem Pana Cogito, jedną z najtrudniejszych dróg. (shrink)

Z recenzji prof. Barbary Stawickiej-Pireckiej: Układ artykułów, przebieg granic tematycznych, zasięg problemowy proponowanych tekstów składają się na logiczną, ciekawą i różnorodną mapę tez i koncepcji, stanowiących niejako osnowę wiążącą Stary Kontynent z Nowym Światem, myśl głównych przedstawicieli filozofii hiszpańskiej – Unamuna i Ortegi y Gasseta – z „wędrującą”, wielokulturową świadomością bytu Marii Zambrano, złożone konteksty problematyki socjologicznej Peru w świetle nowelistyki Alfreda Bryce`a Echeniquego z polityczną utopią wybitnego meksykańskiego poety i eseisty – Octavio Paza. Filozoficzny wymiar dzieła literackiego w poszukiwaniu (...) nowych dróg dla słowa (Cervantes, Machado, Goytisolo, Cortázar) spotyka się w przedstawionym tomie z próbą odnalezienia nowych dróg dla koncepcji jednostki i społeczeństwa (teologia wyzwolenia, twórczość Santayany, koncepcje Manuela Castellsa i Nicolasa Gomeza Dávili). [...] -/- Wszyscy autorzy tekstów, piszący zarówno po polsku jak i po hiszpańsku, mają wypracowany własny, indywidualny sposób wypowiedzi, obrazowania, argumentacji. Czytelnik tomu obcuje zatem z dojrzałymi formami nie tylko opisu zjawisk i problemów, lecz także z ich wnikliwą i ciekawą interpretacją. (shrink)

Po śmierci Władysława Broniewskiego Mieczysław Grydzewski zwrócił uwagę na, jego zdaniem, kontrowersyjny zapis słowa „bóg” w bardzo dobrze znanym polskiemu czytelnikowi wierszu _Zag__łę__bie D__ą__browskie. _Laickie poglądy poeta deklarował na długo przed debiutem. Przez cały okres swojej działalności literackiej konsekwentnie stosował zapis korzystający z małej litery w pisowni słowa „bóg”. Nie czynił tego wbrew regułom, lecz pomimo zasad przyjętych przez polską ortografię. Zamiarem nie było bluźnierstwo, lecz wyłączenie się z opresywnej reguły uznający istnienie monoteistycznego „boga” jako bezdyskusyjny pewnik. Po przełomie 1989 (...) roku część edytorów i badaczy uznała nawet stosowany przez Broniewskiego zapis jako wymuszony przez stalinowską i peerelowską cenzurę i starała się dokonać korekty. (shrink)

W ramach poetyckiej twórczości Tadeusza Różewicza, jego skłonność do unikania zamkniętej formy wierszy, zmieniając i proponując ich w różnych tomach w celu odnowienia ich znaczeń, zauważono i szeroko badano. To, co jednak wymaga je­szcze dogłębnego przestudiowania, to proces twórczy dotyczący jego niepublikowanych prac, takich jak szkice przygotowawcze przechowywane w jego archiwum. Krytyka genetyczna jest cennym kluczem do odkrycia procesu twórczego Różewicza, a także niektórych aspektów jego poetyki, które w publikowanych utworach pozostają dość zamglone. W niniejszym artykule chciałabym przeanalizować rękopisy jednego (...) wiersza z _Płaskorzeźby_, czyli _Do Piotra_. Wśród najważniejszych cech tych szkiców znajdują się liczne cytaty biblijne, które ujawniają religijny sposób odczytywania poematu, który całkowicie zanika w wydanej formie _Do Piotra_. Z analizy tych szkiców można dostrzec także interesujące powiązania z innymi wierszami _Płaskorzeźby_, odsłaniające znacznie głębszy poziom interpretacji całego tomu. (shrink)

Wilhelm Przeczek is a Polish writer who has lived in Karviná, the Czech Republic, since he was born in 1936. He is a member of a Polish minority and he has aimed his literary output at its members and at readers in Poland. Translations into the Czech language are aimed at readers in the Czech Republic. Having made a protest against the intervention of the Warsaw Pact armies into Czechoslovakia in August 1968, W. Przeczek was not allowed to publish and (...) he was dismissed – he had worked as an editor of a Polish paper “Głos Ludu”. In 1970–1977 he worked as an actor, stage director, and dramatic advisor of a puppet show theatre Bajka in Český Těšín, the Czech Republic. In his article, the author deals with poems by W. Przeczek’s on the subject of journeys about Europe. The starting point is local, but a global result. (shrink)

[t. 1.] 1750-1830 -- [t. 2.] 1831-1864 -- [t. 3.] 1865-1895 -- [t. 4., zesz. 1.-2.] 1896-1918.

The paper describes the origins and structure of artificial poetry, i.e. poetry created by programs (nowadays mainly bots based on artificial neural networks). It points out the difficulties involved in detecting human authorship of poems and the development of detection strategies in new research on artificial poetry. Author claims that traditional methods of text analysis are not sufficient to demonstrate human authorship. However, we must take into account, firstly, the embarrassing secret of poetic bots: indistinguishability is the result of human (...) intervention in the editing process of artificial poems; secondly, the fact that poetic Turing tests carry the dubious assumption of the existence of a pattern of human poeticity. (shrink)

The aim of the work is to trace personal various poetic images of Maria Pawlikowska- Jasnorzewska connected with the motive of the garden on the example of selected poems from early to the wartime ones. The article is an attempt to read the lyric sensitivity of the writer in the description of the world of garden plants, to discover her painting, philosophical and religious inclinations. Individual fragments of the work are devoted to the following jjnages: the garden of love and (...) pleasure, the modernistic fantastic garden, the exotic garden, Tatra garden as well as the imagined or reminded places that are the mirror of the poet’s soul. The interpretation of the poems is accompanied by the study on the evolution of the style, imagination as well as the poet’s religious thought. The latter part of the work includes conviction of the appearance of many artistic inspirations in the literary output of M. Pawlikowska-Jasnorzewska comprising the romantic and modernistic literature together with influences of symbolism, impressionism, naturalism as well as Hinduism and Japanese painting which apart from Biblical tradition compose a peculiar poetic collage. (shrink)

Author: Waloszczyk Konrad Title: THE RELIGION AS THE POETRY. ABOUT PHILOSOPHY OF THE RELIGION OF GEORGE SANTAYANA (Religia jako poezja? O filozofi i religii George’a Santayany) Source: Filo-Sofija year: 2010, vol:.11, number: 2010/2, pages: 93-106 Keywords: RELIGIOUS DOGMA, METAPHOR, “COPERNICAN REVOLUTION” IN THE PHILOSOPHY OF RELIGION AND THEOLOGY Discipline: PHILOSOPHY Language: POLISH Document type: ARTICLE Publication order reference (Primary author’s office address): E-mail: www:George Santayana (1863–1952) has contended that religion should be seen as a kind of poetry and not (...) as a literal truth. To him “religion, when seen to be poetry, ceases to be deceptive and therefore odious, and becomes humanly more significant than it seemed before”. I shall (1) expose reasons which have him conduced to this view, (2) compare it with the opposite doctrine of the Catholic Church and (3) conclude, that Santayana’s philosophy of religion seems to be in the age of globalization and religious pluralism of particular relevance. (shrink)

This question raised emotions in Poland in 2010-2012. They began with the statement by the Prime Minister in March 2010 that Poland was ready to participate in a program of assistance to Greece. It evoked very strong reactions – not only in debates in conferences halls and in professional journals, but also in the tabloids and on TV and the radio. It was not only politicians and academic experts in economics who took part in those debates, but also the editors (...) of the popular newspapers. The arguments “for” and “against” of different character were raised. Those “for” advocated on the grounds of the principle of solidarity, but also on the grounds of the principle of subsidiarity – arguing that the burden of the problem is beyond the possibilities of Greece to solve herself. They also raised the necessity to defend the endangered common good – the European Union, and argued that prudence advises earning reciprocation in case Poland meets problems in the future. Those “against” pointed out that it was immoral to expect that a much poorer society was expected to assist one that was better off. Another point raised in the debate was that it was the Greeks themselves, both the political elites and the society as such, who were guilty of creating Greece’s problems. The main problem was the institutions of the welfare state, developed beyond the capacities of the country. But there were also some more shocking reasons of the Greek economic problems – and among them massive tax-avoidance, unauthorized social benefits payments, and transfers of incomes to foreign bank accounts. There was also the manipulation of statistical data or even their falsification, by (or with the approval of) the government. Some participants in the debate raised the problem Greek frauds and social dysfunctions being very well known to the EU authorities, the partners of Greece in EMU and by the German and French commercial banks. So – following from the above – Poland should not participate in any programs of assistance to Greece, and the burden of the problem should rest on those who had been responsible for it or who had tolerated its growth because of expected profits. In other words: Greek society, its political elites and the banks and those countries that had tolerated the developments. The debate ended in Poland when the member-states of the EMU decided that they would take decisions concerning Greece within their own group. And it was decided that “troika” – representatives of the European Commission, ECB and IMF – would decide on the size of the assistance and of the conditions. Poland, as a member of the IMF, does in fact participate in the costs of the assistance programs, but this fact does not evoke great emotions. (shrink)

A partir du XIXe siècle, les découvreurs des Slaves se sont déclarés pour l'autodétermination des sociétés appartenant à cette région de l'Europe qui était pratiquement condamnée à l'oubli, pour la stimulation de leurs contracts culturels et pour le soutien de leurs efforts de libération nationale. Les Polonais se sont trouvés ainsi en difficulté : ils devaient décider comment concilier la foi en bonté et fraternité slaves avec la haine pour les envahisseurs du même sang, étant donné que cette haine était (...) déjà reconnue comme la condition nécessaire de lutte pour la délivrance du pays. C'est pourqoui ils défendaient la thèse disant que la nation russe est devenue oppresive, parce qu'elle agissait elle-même sous la contrainte des forces ennemies, et qu’elle devrait être libérée a son tour afin de pouvoir faire partie de la communauté slave. Tout en ayant conscience que l'unité slave était menacé (il est à noter que les slavophiles russes formulaient la même crainte, bien qu'ils l'aient justifiée différemment), les Polonais développaient l'idee que la réconciliation historique des peuples polonais et russe était impossible et que c'est l'absolutisme tsariste qui a divisé ces peuples d'un gouffre béant. Et leur vision de la communauté slave devenait moins cohérente au fut et à mesure qu'ils confrontaient la forme d'administration communautaire avec l'autocrate du tsarisme. Dès lors, les slavophiles romantique se déclaraient plutôt pour l'idee de s'allier avec les Français (l'alliance franco-polonaise), telle qu'elle a été proclamée par Mickiewicz et ils prêtaient moins d'attention à des mots sporadiquement lancés par Staszic et Hoene-Wroński en faveur de l'alliance slavo-russe. Ces préférences se sont affermies surtout en présence d'une menace de "déluge panslaviste". Comme la chute de la Révolution de 1848 a rayé les espérances de ceux qui attendaient un soutien matériel de la part de l'Occident, on a reconsidéré une possibilité de concilier les Polonais avec le peuple russe, cette fois-ci par la voie de conquête spirituelle de ce dernier. Mais en définitive, on a reconnu l'irréel de cette solution, tout en ayant égard à un partage culturelle existant a l'intérieur de la communauté slave et à différence des traditions polotique et religieuse. Ce qui a résisté cependant aux oustrages du temps, c'est la volonté d'instraurer le peuple polonais en tant que "avant-poste européen de la communauté slave" au nom de la lutte contre la scission propre a l'idéologie de slavophiles. (shrink)