Celem artykułu jest omówienie roli filozofii we współczesnych społeczeństwach zachodnich. Autor nie zgadza się z tezą Richarda Rorty’ego, według której filozofia jest bezużyteczna, jeśli chodzi o współczesne problemy społeczno-polityczne. Amerykański filozof twierdzi, że jeśli ktoś jest antyesencjalistą, to nie powinien oczekiwać od filozofii żadnego porządku w sprawach publicznych. Autor artykułu stara się dowieść, że można zaakceptować antyesencjalizm i antyfundacjonalizm Rorty’ego, a jednocześnie odrzucić jego poglądy na rolę filozofii.

Odpowiadając na rosnące zainteresowanie relacjami kulturalnymi i historycznymi zachodzącymi między regionem śródziemnomorskim i Azją, Uniwersytet Ignatianum w Krakowie utworzył Centrum Badań Śródziemnomorskich i Orientalnych. Relacje historyczne i kulturowe między regionami śródziemnomorskim i azjatyckim w ciągu ostatnich stuleci charakteryzowały się szerokim zakresem interakcji. Te wymiany obejmowały nie tylko aspekty handlowe, ale również religijne, technologiczne i kulturowe. Zrozumienie tych skomplikowanych zależności ma kluczowe znaczenie, zwłaszcza w kontekście definiowania warunków dalszej współpracy międzynarodowej. Chiny, Korea i Japonia odgrywają obecnie ważną rolę na arenie międzynarodowej. (...) Świat zachodni zetknął się ze społeczeństwami tych krajów na progu epoki nowożytnej. W pierwszej, wczesnonowożytnej, fazie kontaktów oddziaływanie koncentrowało się na wymianie ideowej, w której najważniejszą rolę odgrywali misjonarze jezuiccy. W drugiej połowie XIX wieku interakcja kulturowa poparta została oddziaływaniem politycznym i gospodarczym, których efektem była częściowa westernizacja tych społeczeństw. W ostatnich trzech dekadach obserwujemy napięcie między cywilizacja chińską a zachodnią, będące pochodną politycznej i gospodarczej rywalizacji. Nakłada się na to głęboki kryzys samej cywilizacji zachodniej, który osłabił jej tkankę społeczną i poczucie tożsamości. To swoiste załamanie jest ściśle związane z odejściem współczesnych generacji od religii chrześcijańskiej oraz tradycji grecko-rzymskiej, stanowiących spoiwo zachodniej cywilizacji. Historycy kultury z Uniwersytetu Ignatianum w Krakowie wielokrotnie wskazywali, że misjonarze jezuiccy, działający w XVI i XVII wieku w Azji Północno-Wschodniej, wśród których byli także Polacy tacy jak Michał Boym, Jan Mikołaj Smogulecki czy Andrzej Rudomina, pozostawili bogate zasoby archiwalne dotyczące wczesnych kontaktów cywilizacji śródziemnomorskiej ze światem Azji. Te materiały są obecnie badane przez zespół naukowców z Uniwersytetu Ignatianum w ramach projektów grantowych „Nauka dla Społeczeństwa” i „Narodowy Program Rozwoju Nauki”. (shrink)

The concept of brain death evolved because advancements in medical science permitted unprecedented artificial maintenance of vital body functions by external means. Although the concept of brain death is accepted clinically, ethically, and legally in the United States, there is no national standard for the determination of brain death. There is evidence that variability and inconsistency in the process of determining brain death exist both in clinical settings and in State statutes. Several studies demonstrate that medical personnel determine brain death (...) in variable ways, and have variable understandings of the definition of brain death. The declaration of death has significant legal consequences such as probate proceedings and liability issues for wrongful death. Inconsistencies in the determination of death may therefore be medically, ethically, and legally problematic. (shrink)

Philip Pettit jest jednym z czołowych filozoficznych kodyfikatorów (neo-)republikańskiej koncepcji wolności i rządu, który kieruje się ideałem nie-dominacji (imperium i dominium). Jednocześnie jest autorem wielu ważnych prac z obszaru filozofii nauk społecznych (kwestia wyjaśniania i interpretacji), etyki (konsekwencjalizm), ontologii społecznej (jak istnieją grupy społeczne) oraz filozofii umysłu (jak funkcjonuje podmiot intencjonalny). W świetle krytyk i polemik, jakie pojawiły się ze strony nowej „fali republikańskiej”, by określić tym mianem zwolenników populistycznego republikanizmu (John P. McCormick i inni), którzy oskarżają przedstawicieli wcześniejszej generacji (...) tradycji republikańskiej, takich jak Johh G.A. Pocock, Quentin Skinner, a zwłaszcza właśnie Philip Pettit, o arystokratyczne „odchylenie” (jedynie klasy wyższe i elity korzystają na projekcie depolityzacji republiki) istotne jest wskazanie na znaczenie dla odczytania projektu republikańskiego wypracowanych przez Pettita rozwiązań w ontologii społecznej. Autor stawia tezę, że dopiero uwzględnienie jego stanowiska w ontologii społecznej pozwala na pełne zrozumienie (co nie znaczy, że akceptację) jego propozycji w filozofii politycznej. Struktura artykułu jest następująca: (1) autor przedstawia trzy wymiary ontologii społecznej w ujęciu Pettita; (2) następnie pokazuje ich znaczenie w definiowaniu kategorii dobra wspólnego w kontekście republikańskiej wspólnoty politycznej (model condominium), (3) wskazuje na pewne paradoksy związane z realizacją republikańskiego ideału obywatelskiej kontestacji. Jednocześnie autor zwraca uwagę na ewolucję projektu republikańskiego (pewnych jego aspektów) w zależności od analogicznych ewolucji propozycji (rozwiązań) w ontologii społecznej. (shrink)

Online media misinforming society and the social acceptance of this phenomenon. This article is an attempt to research the phenomenon of institutionalized lying, which in the author’s opinion is the practice of websites aiming to maximize the readership of their content to the detriment of the fairness and objectivity. First, an introduction to the basic concepts of media ethics and their source in general ethics will be presented. Then, a description of the changes which have taken place in the media (...) over the past several years will be shown in order to identify potential sources of the problem and there is a review of opinions available on the Internet. The next step was to examine sample content published by selected websites, along with descriptions of the techniques and methods used by publishers that may be ethically questionable, and can be described as a lie. At the end there is an attempt to investigate the level of knowledge about this treatment and its acceptance by the Internet community as a process of institutionalized lying. The author also provides some ideas how to solve this problem. (shrink)

The concept of the society of consumption says that in this type of society everything is “for sale” if there is a consumer for this. That means that one can sell not only products and services but people, ideas and values as well. On the other hand, people face many global risks. Confronted by risks, they have become equal regardless of their origins, education or financial status. Anxiety about future and awareness of fragility of a human life causes people to (...) be more likely to indulge themselves with different pleasures. They want to “have fun before they die”. The media, advertisements and medicine offer a variety of products and services that are to make one`s life better and to bring more pleasure and happiness to them. Contemporary hedonism is, after all, different in the sense that it does not avoid pain and suffering. People are willing to suffer in the name of the future pleasure. Will this race to satisfy whims and desires end someday? Will the fast defeat the carnival? Is there a place for reflection and altruism? These are some questions that this paper examines. (shrink)

This paper is concerned with the attitude of communication society towards the layer of ethical values. Contrary to what constitutes information society, the conception of communication society is based on the credibility of information, which is a significant component of human communication, and social bonds, which are the basis for any communication. Therefore, it is hypothesized that logosphere, which is the environment of the word, can effectively influence the ethical foundations of communication society and contribute to the development of such (...) society. The chief asset of logosphere is based on its properties: the primacy of the word, dialogicity, and its environmental character. Owing to these features logosphere can positively affect the ethical layer of communication society, provided it constitutes an arranged environment of the word. (shrink)

Artykuł przedstawia interpretację Emila Rousseau jako koncepcję jednego z czterech miejsc — obok republiki, małej wspólnoty ulokowanej poza społeczeństwem i pełnej samotności — w których człowiek może wyzwolić się z alienacji. Emil żyje w społeczeństwie, ale zachowuje duchowy dystans wobec jego członków; w istocie żyje na pograniczu społeczności, bardziej obok ludzi niż z nimi. Tak jak „obcego”, o którym pisał Simmel, łączy go z jej członkami to, co wspólne wszystkim ludziom, dzieli natomiast to, co ich właśnie łączy we wspólnotę. Emil (...) jest więc obcy ludziom, ale nie jest wyobcowany, gdyż to właśnie on, a nie oni, żyje zgodnie z naturą. Jakkolwiek Rousseau zapewnia, że Emil jest potencjalnie zdolny do zajęcia wszystkich pozostałych miejsc, autor tekstu dowodzi, że kierując się zasadą dobrowolności stowarzyszeń Emil skazany jest na życie samotne, do którego jest też najlepiej przygotowany. (shrink)

Considering world’s social and ethical problems, it is unavoidable to omit the area of medical issues in which biological and therapeutic revolution took place. Pope John Paul II points out indirectly that doctor–patient relationship should be held with the respect for ethical and legal requirements because of human dignity, which is the principle, cause, goal and sense of all reality. In order to arrange the interrelation between the doctor and the patient in an appropriate way, it is necessary to build (...) bonds between them. Those bonds create patient’s and doctor’s participation in the process of medical treatment. The aim of this article is to present some aspects of Personalism by John Paul II (social doctrine of the Church) in patient–doctor relationship. The main reference point for considering aspects of patient–doctor relationship is the communitarian dimension of human being as a person in Karol Wojtyła’s philosophy. (shrink)

Artykuł podejmuje mniej znane rozważania George’a Berkeleya z zakresu myśli społecznej oraz Adama Smitha w obszarze epistemologii. Punkt wyjścia analizy stanowi omówienie podzielanych przez obu filozofów poglądów dotyczących natury postrzegania wzrokowego, w tym oceny wielkości i odległości. Wnioski na płaszczyźnie epistemologicznej doprowadziły obu myślicieli do rozważania problemów w filozofii społecznej, tj. roli bezstronnego widza, oceniającego z dystansu, oraz kwestii dobra wspólnego. Udzielane przez obu filozofów odpowiedzi w tym zakresie okazały się odmienne: dla Berkeleya altruizm i dążenie do pomyślności ogółu warunkuje (...) szczęście jednostkowe; według Smitha do dobrobytu ogółu prowadzi realizowanie własnego interesu. (shrink)

Attitudes towards elder people in society depend on the pace of its technological and economical development. Fast changes not only encourage discrimination on the ground of age but also blur the perception of both individual and collective benefits from the extension of life length. This article emphasizes the necessity of finding new ideas of elders’ active social participation. Furthermore it points out the conceptions of creating city areas that favor development and integration of all age groups. It underlines the significance (...) of older generations in process of sustaining cultural continuity in information and knowledge societies by contrasting those ideas with the wisdom society project. ** Ocena obecności ludzi starych w społeczeństwie zależy od tempa rozwoju technologicznego i gospodarczego. Szybkie zmiany sprzyjaj¸a} dyskryminacji ze wzglȩdu na wiek oraz przyczyniaj¸a} siȩ do niedostrzegania jednostkowych i zbiorowych korzyści płyn¸a}cych ze wzrostu długości życia ludzkiego. Artykuł zwraca uwagȩ na niezbȩdność poszukiwania pomysłów aktywnego uczestnictwa seniorów w życiu społecznym, jak też przybliża koncepcjȩ kreowania przestrzeni miejskich sprzyjaj¸a}cych rozwojowi i integracji wszystkich grup wiekowych. Praca podkreśla znaczenie starszego pokolenia w procesie utrzymania ci¸agłości kulturowej w społeczeństwach informacyjnych i społeczeństwach wiedzy poprzez przeciwstawienie tych idei projektowi społeczeństwa m¸adrości. (shrink)

Jak upowszechniać innowacje dla starzejącego się społeczeństwa Andrzej Klimczuk Generacja 17:17 (2016) .

Zakład Kulturoznawstwa Wydział Pedagogiki i Psychologii Uniwersytet w Białymstoku.

The article attempts to answer the question concerning the possibility of reinterpreting tapas and locating it in the risk society. The authors, referring to Ulrich Beck’s concept, look for the ways out of the “kingdom of shadows”, possessed by a constant sense of threat, both in the global and local sphere. The article takes a cross-sectional look at tapas in old Indian literature, looking for possibilities of its contemporary implementation on non-Indian grounds, as a response to the deteriorating psycho-physical state (...) of 21st century society. (shrink)

In the article the author researches the problem of modern mass-media influence upon the ideologization of society and the appearance of “one-dimensional” man on the basis of H. Marcuse’s ideas. According to H. Marcuse’s statement that modern culture created by means of mass-media deprives a person of any real alternatives to the existing and thinking the author rises the problem of manipulation of mass consciousness in modern conditions.

Between 1983 and 1990, at least 163 Western drugs were tested in the GDR. On the basis of archival documentation, relevant literature, and interviews we examined the clinical trials of five drugs more thoroughly; two of these individual case studies are introduced in this article. In the case of the clinical trials of the synthetic human growth hormone Saizen we found extensive trial and patient documentation, which allows for a detailed analysis of ethical aspects such as parent information and informed (...) patient consent. In the case of the clinical trials of the „abortion pill“ Mifepristone for the World Health Organization we uncovered irregularities with regard to the ethical evaluation. However, taken together, we could not find any serious violation of ethical norms in connection with our cases studies. (shrink)

Złożoność skutków starzenia się społeczeństw stanowi istotne wyzwanie na poziomie regionalnym i lokalnym. Działania adaptacyjne wymagają współpracy samorządów terytorialnych, podmiotów gospodarczych i organizacji pozarządowych. Opracowanie przybliża: wymiary interwencji, typologię "regionów kurczących się" oraz dwie inicjatywy: regionów dla ludzi w każdym wieku (Regions for All Ages) i sieci srebrnej gospodarki regionów europejskich (SEN@ER - Silver Economy Network of European Regions). Wskazano także na dylematy tworzenia specjalnych strategii regionalnych i czynniki sprzyjające ich realizacji oraz bariery budowy srebrnych gospodarek. Dodatkowo, przedstawiono wnioski z (...) analizy wybranych strategii rozwoju regionalnego w Polsce. Podsumowanie określa możliwe kierunki dalszych badań. (shrink)