Klemens Szaniawski, mimo że kojarzony z filozofią nauki i logiką, w swoich rozważaniach zajmuje się również teorią decyzji i wskazuje na jej związek z zagadnieniami etycznymi. Wychodząc od pojęciowego i językowego powiązania między teorią decyzji a etyką, poszukuje dalszych ich relacji, które poddaje analizie. W artykule pokazano przydatność twierdzeń teorii decyzji nie tylko do analizy zagadnień etycznych, ale także wyborów działania, które ściśle są związane z podmiotem etycznym. Po pierwsze, wskazano, że pojęcie racjonalności jest istotnym elementem wiążącym proces decyzyjny z (...) etyką. Po drugie, pojęcie decyzji zawiera dwa elementy: wybór działania i postanowienie jego realizacji. Decyzja jest zrelatywizowana do celu, cel zaś determinuje działanie podmiotu, a sam wybór uwzględnia przekonania i wartościowanie decydenta. Po trzecie, rozumienie pojęcia decyzji wiąże się z podmiotem, który posiada pewien charakter i formuje go podczas podejmowania decyzji. Co więcej, w konkretnych decyzjach podmiotu, uwidoczniają się jego cele, środki i motywy. Dlatego włączenie teorii decyzji do analizy osobowości podmiotu i definiowania tożsamości pozwala na uzyskanie wielostronnej wiedzy na temat człowieka. W nowym spojrzeniu na zagadnienie całego procesu decyzyjnego wskazano na możliwość pragmatycznego zastosowania pojęć teorii decyzji w etyce. By określić przydatność aparatury pojęciowej teorii decyzji w praktyce, posłużono się przykładami zaczerpniętymi z nauk prawnych i medycyny. (shrink)

W pracy omówiono okoliczności wyludniania się wiejskich jednostek osadniczych z terenu dawnych Prus Wschodnich, zachodzącego przed 1939 rokiem. Szczegółowe zagadnienia przedstawiono na przykładzie obszaru obecnego powiatu piskiego, funkcjonującego do 1945 roku w niemal niezmienionych granicach jako niemiecki Kreis Johannisburg. Szczególną uwagę poświęcono krajobrazowym aspektom przyczyn oraz konsekwencji zachodzącej depopulacji, włączając analizę przestrzenną z wykorzystaniem metody kartograficznej. Materialne świadectwa przerwania ciągłości osadnictwa powodowanego czynnikami środowiskowymi przedstawiono na przykładzie translokowanej miejscowości Wielgilass, omawiając m.in. relikty zidentyfikowane za pośrednictwem pochodnych lotniczego skanowania laserowego.

By the late 1920s in Europe new art directions were regarded as already completed phenomena, a part of “avant-garde tradition.” Such views were expressed by Jean Arp and El Lissitzky’s in their book Kuntismen, and by Amédée Ozenfant’s in Art. Bilan des arts modernes en France. Similar opinions were also voiced by Jan Brzękowski, a Polish poet and critic, who regarded this time as a period of “establishing certain values” rather than new breakthroughs. In this article I discuss Brzękowski’s strategies (...) as a spokesman of modern art, an intermediary between the Parisian artworld and Polish avant-garde, an author connected with constructivism, and also with surrealist circles in Paris. My main focus is his magazine “Sztuka Współczesna – L’Art Contemporain” and his series of articles “Mileages,” in which he summarizes the developments of modern art. Conscious of the “wearing up” of avant-garde ideas and critical about seeking “novelty” for its own sake, Brzękowski tried to establish a progressive position based on the idea of formal discipline and creative construction. While rejecting a mimetic conception of art, he argued for abstract artistic form that would be “anchored to the bottom of life,” thus emphasizing the interplay of abstract and figurative elements and their dialectic. (shrink)

To articulate the past historically does not mean to recognize it "the way it really was". It means to seize hold of a memory as it flashes up at a moment of danger.In today's analysis the early days of "Solidarność" are usually nostalgically petrified into a pseudo-utopian mythology of a once brave nation that is long past. The sheer possibility of approaching the events of 1980 and 1981 is conveniently blocked by the supposedly definitive character of the events that took (...) place later—the martial law introduced in 1981 and the neoliberal transformation that began after 1989. This idealized and stabilized vision of a securely distanced political event usually becomes an argument for the impossibility of any... (shrink)

The article discusses the theoretical background of some postmodern art practices of appropriation. In the writings of art critics' like Douglas Crimp, Craig Owens, or Rosalind Krauss, as well as in some artists' statements (Peter Halley, Sherrie Levine), there was a strong repudiation of the so-called "modern" concepts of originality, immediacy of meaning or authorship. As a result of the influence of poststructuralist theories, such concepts of modern art as the idea of original expressivity of medium and form, together with (...) the search to go beyond conventional codes, were replaced by ideas of intertextuality, iterability, there is no way to go beyond conventional codes of communication resulted in turning towards another strategy, i.c. a play with the code. In the works of some theoretically informed postmodern artists' this criticism towards the "utopian" ideas of modern art assumed the form of pastiche and appropriation of celebrated works of modern art, so that the fact of cultural mediation in our reading of artworks was comming well apparent. The modern concept of "pure visuality" was replaced by textual attitudes and the concept of allegory which was drawn from Walter Benjamin. However, thinking about visual works in terms of textuality only may be a too narrow view. Textual categories seem to suit well those works which came under the strong influence of conventionalist theories, but it may be claimed that images put a demand for a more complex and specific theoretical attitude, like for example one proposed by Barthes in his text "The Third Meaning". (shrink)

The article is concerned with the peculiarities of the ethos characteristic for the scholars, conceived as an identifiable professional category. Scholars form groups and circles consolidated by their efforts to create and establish scientific knowledge.

Jerzy Braun formulated the principles of unionism in forty five points constituting a concise, twenty-four-page manifesto entitled “Unionism. Basic Principles”. The text was published anonymously by a conspiratorial publishing in 1943. After over fifty years, on the initiative of All-Poland Club of Lithuania’s Lovers, it was reprinted—this time with the author’s name and lengthy explanations.My main objective is the analysis and interpretation of Braun’s text.Unionism, according to Braun, does not mean separatism, it is a principle and attitude based on integrating (...) values that deserves definite ethics according to which activity directly derives from “voluntary accepted commitments”. Braun neither questions nor overestimates fight. Unionism means dialogue, agreement, but also this type of rivalry that remains in contradiction to a well-known saying “homo homini lupus est”. Unionism perceived as universalism, allows, according to the words of a romantic poet, “to differ beautifully”.The first part of the unionist principles comprises philosophical considerations inspired with the thought of Józef M. Hoene-Wroński. They constitute an introduction to more specific problems concerning the social and political life in the future Poland. Braun paid a lot of attention to “ideocratic” system in which emphasis moves from “persons, dynasties, reason of state to ideas”. He stressed the importance of economic and cultural dynamism, though economic achievement, in his opinion, should only serve the development of culture. The final parts of the unionist program present the necessity to unify the world in which Poland will find her proper position. (shrink)

The article is an attempt to analyze the current trends of the development of Polish philosophy. It does not give a detailed description or systematization of Polish philosophy. The attention is focused on some vital issues: individuals, groupings, topics that determine its character and contribute to its native character and universal dimension. Polish culture follows an alternate pattern of development. Periods of idealistic vows, heroic deeds and great literature were followed by the time of “minimalism” restricted to the world of (...) facts and practicalities. At the times of cultural maximalism, philosophy accompanied literature (art) and tended to take the form of a world outlook, while in minimalistic phase it searched for connections with science and transformed into meta-science.The author believes that the period of scientific philosophy (the Lvov—Warsaw School of Philosophy) is over so it can be presumed that the future will belong to world outlook philosophy. (shrink)

This study concerns the problem of late complications of antineo-plastic therapy. Reduced parameters of the cardiorespiratory system in childhood may have a tremendous impact on health. In order to assess the selected parameters, to evaluate physical endurance, and compare the results with those obtained for healthy children, a test was carried out on a treadmill, until 80% of maximum pulse rate was reached. To compare the differences between the treatment group and the control group, three approaches were used. The first (...) one was the classical statistical inference, the second consisted in forming a multidimensional normal model and also involved modelling of the correlation between variables. The unstructured type of the working correlation matrix was chosen to obtain the results and correct standard errors. In the last approach, logistic regression was used to model the relationship between binary outcome and covariates, and to differentiate between the groups of patients on the basis of their cardiovascular parameters. (shrink)

SPIS TREŚCI Ryszard Moń Wstęp -/- Rozdział 1: Lękam się świata bez filozofii. O nieodzowności humanistyki w dobie techniki i globalizacji -/- 1.1 Konieczność filozofii 1.2 Narodziny sztuk wyzwolonych 1.3 Uniwersytet domem humanistyki 1.4 Upadek humanistyki 1.5 Uniwersytet – biznes i korporacyjna logika 1.6 Kognitywny kapitalizm 1.7 Złowroga moc etatyzmu 1.8 Pragmatyzm a ideały kształcenia 1.9 Demokracja – dialog, kultura, światopogląd 1.10 Humanistyka na straży demokracji 1.11 Edukacja filozoficzna w szkole 1.12 Podsumowanie – filozofia jako fundament -/- Rozdział 2: Czy (...) starożytna paideia może być alternatywą dla współczesnej pedagogiki? Antyczne metody wychowawcze i ich obecna rola -/- 2.1 Filozofia jako sposób życia 2.2 Rola ćwiczeń duchowych w paidei starożytnej Grecji oraz starożytnego Rzymu 2.3 Antyczna paideia a aktualne wzorce kształcenia -/- Rozdział 3: Problem ujawniania przez nauczyciela własnej tożsamości moralnej w nauczaniu etyki i filozofii -/- 3.1 Nauczyciel na lekcjach filozofii i etyki 3.2 Etyka, moralność i tożsamość 3.3 Matthew Lipmana filozofowanie z dziećmi i młodzieżą 3.4 Filozofia! Ale jaka? 3.5 Nauczyciel-filozof 3.6 Tożsamość moralna nauczyciela -/- Rozdział 4: Język i filozofia. O Naturalnym Metajęzyku Semantycznym i jego związkach z filozofią -/- 4.1 Naturalny Metajęzyk Semantyczny – rozważania wstępne 4.2 Inspiracje filozoficzne koncepcji NMS 4.3 Naturalny Metajęzyk Semantyczny – cel i założenia koncepcji 4.4 Kierunki rozwoju NMS 4.5 Jak wykorzystać NMS w dydaktyce filozofii? -/- Rozdział 5: Metody problemowe na lekcji etyki i filozofii jako możliwe działanie prewencyjne -/- 5.1 Metody rozwiązywania problemów – informacje ogólne 5.2 Rozwiązywanie problemów poznawczych 5.3 Rozwiązywanie problemów decyzyjnych 5.4 Rozwiązywanie problemów praktycznych 5.5 Nauczanie i uczenie się metodą „układanki” 5.6 Metoda wychowania bez porażek 5.7 Rola nauczyciela 5.8 Kształcenie umiejętności rozwiązywania problemów 5.9 Oceny i wartościowania 5.10 Podsumowanie Rozdział 6: Trudności w uczeniu się – profilaktyka i terapia -/- 6.1 Trudności w uczeniu się 6.2 Specyficzne trudności w uczeniu się 6.3 Niepowodzenia szkolne 6.4 Profilaktyka i terapia -/- Aneks – konspekty lekcji o tematyce filozoficznej i etycznej. (shrink)

Philosopher Ewa Majewska's impressive new book aims at nothing less than changing the structures of thinking and feeling that shore up the liberal vision and practice of the public sphere. This structural shift is proposed to resist and ultimately block the rise of contemporary fascism. This seems brave and immense but because Majewska's methods are not revolutionary but rather rest in the quotidian, it comes to be seen as credible. It is, of course, a necessary goal, so it (...) is reassuring that her arguments provide tools for transformation.Majewska's argument rests on a challenge to the classic liberal division between public and private, and insists that solidarity should rather be a core model for politics. The... (shrink)