The paper presents some principal motives that made I. Kant take the position of transcendental idealism. They are the following: the question of a priori synthetic judgements, the question of the cognitive and ontic status of space and time, the problem of the constitution of the phenomenal world, and the problem of the objectivity of empirical judgments (the so-called transcendental deduction). In relation to Kant’s solutions some objections have been formulated and a thesis that neither separately nor in combination can (...) the main four motives be treated as conditions sufficient for idealism and agnosticism. The author also seeks to show the relationship between transcendental idealism and Kant’s belief of the impossibility to solve the “great” metaphysical problems, therefore the problem of the existence of God, soul, and freedom. (shrink)

In the initial part of the article texts of some authors are analyzed concerning material implication. In the further part of the article the proposition is justified that the operator of material implication differs in quality from other truth-functional operators. The final part of the article is devoted to considerations aiming at presenting what the thesis of the classical propositional calculus, in which the main operator is the operator of material implication, denote.

An essay, translated from the Polish by Marian Hillar and Claire S. Stelter, extolling a system of values which we develop through a rational and analytical approach to reality both natural and ahuman.

The author defines moralisation as cultural processes marked by a rise in moralistic argumentation to a degree which raises questions and doubts of a philosophical and sociological nature. This is developed on in detail in the sections “The moralisation of the world and suffering,” “The moralisation of everyday life and history,” “The moralisation of knowledge” and “The moralisation of human nature.” The closing section of the article, “Moralisation and morality,” focuses on the relation between the described moralistic approach and the (...) changes broadly-understood moral awareness is undergoing in the contemporary world. (shrink)

Artykuł przestawia dydaktykę KEN, koncentrując się na ukazaniu reform oświatowych charakterystycznych dla epoki oświecenia. W szczególności ukazuje specyfikę styku ówczesnej filozofii i nowożytnej nauki, stopniowo wyzwalającej się z hegemonii filozofii. Wskazuje na dominujący podówczas duch utylitaryzmu, a w warstwie metodologicznej - programowy eklektyzm. Postawa ta ujawniła się w całym szkolnictwie europejskim, a więc nie tylko we Francji, przodującej przynajmniej w zakresie deklaracji programowych, ale zwłaszcza w centralistycznie reformowanej oświacie w monarchii habsburskiej. Jest ona także właściwa tak reprezentacyjnemu świadectwu ówczesnej kultury (...) naukowej, jakim była Wielka Encyklopedia Francuska, do której nawiąże wprost KEN. W szkole europejskiej wzbogacano studium językowo-humanistyczne o kształcenie matematyczno-przyrodnicze, zachowując kurs filozofii w duchuphilosophia recen- tiorum, przynajmniej na poziomie uniwersyteckim. Filozofia ta krytycznie asymilowała elementy nowożytnej epistemologii, a zwłaszcza osiągnięcia nowożytnego przyrodoznawstwa. Podejście to było typowe dla szkolnictwa reformowanego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów przez środowiska wyznaniowe, zwłaszcza zakon pijarów i jezuitów. Z czasem coraz bardziej upowszechni się empirystyczna epistemologia, owocująca fenomenalizmem kwestionującym możliwość uprawiania maksymalistycznie pojętej filozofii w formie nowożytnego arystotelizmu chrześcijańskiego funkcjonującego w szkole tradycyjnej. Mimo krytyki tego modelu kształcenia, presja tzw. długiego trwania tłumaczy zachowanie w szkole oświeceniowej elementów filozoficznych nawet w przyrodoznawstwie, w formie interpretacji korzystającej z kategorii substancji i jej właściwości, a nawet koncepcji duszy zwierzęcej. (shrink)