Celem artykułu jest pokazanie w jaki sposób niemieckojęzyczni pisarze z Łodzi na początku XIX wieku w swoich utworach kreowali obraz miasta, w szczególności jego przestrzeń miejską. Autorka wychodzi z założenia, że literackie reprezentacje miasta są silnie uwarunkowane rozwojem przemysłowym miasta i odzwierciedlają złożoność społeczno-kulturową tego regionu, będącego na przełomie wieków XIX i XX tyglem kultur, religii i języków. W artykule wykazano krytyczne podejście wobec prezentowanych utworów, posłużono się analizą tekstu, metodą historyczno-literacką oraz badaniami archiwalnymi, aby uzyskać głębsze zrozumienie kontekstu (...) społeczno-historycznego. Badania wykazały, że dynamiczne zmiany przemysłowe oraz wielokulturowość miasta miały spory wpływ na twórczość literacką. Mimo że niemieckojęzyczne środowisko literackie było mniej rozwinięte niż polskie czy żydowskie, znacząco przyczynia się do kreowania obrazu Łodzi jako przestrzeni przemysłowej. Obraz miasta przedstawiony w literaturze niemieckojęzycznych łodzian jest zróżnicowany. W sporej części odwołuje się do tych motywów, które znamy z literatury polskiej, rosyjskiej i żydowskiej tego okresu: a więc Łodzi jako ziemi obiecanej, złego miasta, miasta bez zasad moralnych, miasta-molocha. Niemieckojęzyczni pisarze, podobnie jak twórcy jidyszowi, czy polskojęzyczni często odwoływali się do podobnych elementów przestrzeni miejskiej, motywów, co odzwierciedlało ich doświadczenia życiowe i obserwacje. Niemieckojęzyczni autorzy przedstawiali Łódź jako miasto kontrastów i konfliktów, które choć naznaczone rozwojem przemysłowym, było miejscem złożonych wyzwań społecznych. Ich utwory, choć nie zawsze cechujące się wysokim poziomem artystycznym, są cennym świadectwem epoki i pokazują, jak literatura odzwierciedla i interpretuje realia życia miejskiego w kontekście historycznym i kulturowym. (shrink)

Częstochowa to miasto o bogatej historii i czytelnej strukturze przestrzennej. Istotne miejsce zajmują w nim tereny śródmiejskie. Stanowią przestrzeń o szczególnych walorach estetycznych i funkcjonalnych. Ich sposób zagospodarowania podkreśla znaczenie miasta i jest przykładem współczesnej kontynuacji miejskiej tradycji. Autorka prezentuje w artykule przestrzenie placów miejskich, które należą do obszarów śródmiejskich. Każdy z nich jest próbą odwołania się do przeszłości i nawiązania do teraźniejszości. Architektura tych miejsc i kontekst urbanistyczny o szczególnej wartości historycznej, kulturowej i społecznej zobowiązują do rzetelnej analizy (...) działań projektowych, które mają być przykładem współczesnej kontynuacji miejskiej tradycji oraz mają kształtować wizję przyszłości tych miejsc. Twórcze poszukiwania najlepszych rozwiązań w ciągle zmieniającej się tkance miejskiej miasta są wynikiem spójnej polityki przestrzennej reprezentowanej przez władze miasta Częstochowy oraz środowisko architektów skupionych wokół stowarzyszenia architektów SARP (oddział w Częstochowie). Liczne konkursy architektoniczno-urbanistyczne organizowane przez SARP miały na celu zdefiniowanie obszarów problemowych i przedstawienie konkretnych rozwiązań koncepcyjnych, które stworzyłyby szansę na właściwe zagospodarowanie przestrzeni miasta. Opisane działania projektowe, w tym proces rewitalizacji przestrzeni miejskich, pokazują, jak skutecznie mogą być przekształcane obszary miejskie, w jaki sposób można tworzyć miejsca szczególne, istotne dla identyfikacji i tożsamości miasta. Poszanowanie kontekstu miejsca oraz jego twórcza kontynuacja wpisują się we współczesne tendencje dotyczące projektowania przestrzeni miejskich na terenach zurbanizowanych. Jest to szczególnie ważne dla podtrzymania dobrej tradycji planistycznej. (shrink)

Celem artykułu jest przedstawienie i analiza różnic między ustanawianymi przez miasta na prawach powiatu jednostkami pomocniczymi (osiedla, dzielnice) a podziałami przestrzeni miast stosowanymi przez uczestników rynku nieruchomości. Te różnice są bowiem dobrym wskaźnikiem odmiennych perspektyw: administracyjnej, stosowanej przez jednostki samorządu terytorialnego, i perspektywy życia codziennego mieszkańców, do której blisko jest podziałom stosowanym przez rynek nieruchomości. Dobre zrozumienie tych różnic, a w konsekwencji lepsze rozumienie funkcjonalnych podziałów miasta, daje władzom lokalnym szansę na lepsze prowadzenie zadań z zakresu polityki przestrzennej, mieszkaniowej czy (...) transportowej, a także tworzenie lepszych warunków partycypacji społecznej. Badane zagadnienie wpisuje się w podejmowaną od czasów szkoły chicagowskiej tematykę morfologii miasta, a także w badania nad znaczeniem przestrzeni w tworzeniu i wykonywaniu polityk publicznych. Badanie oparto na zestawieniu podziałów administracyjnych 19 miast na prawach powiatu województwa śląskiego z używanymi na lokalnych rynkach nieruchomości nazwami poszczególnych części miasta innymi od określeń administracyjnych. Analiza tych różnic prowadzi do wskazania ich głównych przyczyn: traktowania przez mieszkańców podziału administracyjnego jako sztucznego, wyróżniania przez perspektywę rynkową najbardziej prestiżowych pod względem mieszkaniowym części miasta, ale także miejsc o obniżonej jakości zasobów mieszkaniowych, jak również podkreślania przez nią złożoności dużych jednostek osiedlowych, budowanych w różnym okresie, z mieszkaniami różnej jakości. Te rezultaty potwierdzają możliwość stosowania informacji pochodzących z rynku nieruchomości do analizy podziałów przestrzeni miasta na użytek polityk publicznych. (shrink)

Celem artykułu jest przedstawienie i analiza różnic między ustanawianymi przez miasta na prawach powiatu jednostkami pomocniczymi (osiedla, dzielnice) a podziałami przestrzeni miast stosowanymi przez uczestników rynku nieruchomości. Te różnice są bowiem dobrym wskaźnikiem odmiennych perspektyw: administracyjnej, stosowanej przez jednostki samorządu terytorialnego, i perspektywy życia codziennego mieszkańców, do której blisko jest podziałom stosowanym przez rynek nieruchomości. Dobre zrozumienie tych różnic, a w konsekwencji lepsze rozumienie funkcjonalnych podziałów miasta, daje władzom lokalnym szansę na lepsze prowadzenie zadań z zakresu polityki przestrzennej, mieszkaniowej czy (...) transportowej, a także tworzenie lepszych warunków partycypacji społecznej. Badane zagadnienie wpisuje się w podejmowaną od czasów szkoły chicagowskiej tematykę morfologii miasta, a także w badania nad znaczeniem przestrzeni w tworzeniu i wykonywaniu polityk publicznych. Badanie oparto na zestawieniu podziałów administracyjnych 19 miast na prawach powiatu województwa śląskiego z używanymi na lokalnych rynkach nieruchomości nazwami poszczególnych części miasta innymi od określeń administracyjnych. Analiza tych różnic prowadzi do wskazania ich głównych przyczyn: traktowania przez mieszkańców podziału administracyjnego jako sztucznego, wyróżniania przez perspektywę rynkową najbardziej prestiżowych pod względem mieszkaniowym części miasta, ale także miejsc o obniżonej jakości zasobów mieszkaniowych, jak również podkreślania przez nią złożoności dużych jednostek osiedlowych, budowanych w różnym okresie, z mieszkaniami różnej jakości. Te rezultaty potwierdzają możliwość stosowania informacji pochodzących z rynku nieruchomości do analizy podziałów przestrzeni miasta na użytek polityk publicznych. (shrink)

Poetycka twórczość Zdzisława Dębickiego to przykład pisarstwa korzystającego z różnych poetyk, co przejawiało się w wielorakim charakteryzowaniu składających się na nią przestrzeni. Autor Nocy bezsennych, uważany za poetę minorum gentium, umiejętnie wykorzystywał literackie dokonania ówczesnych poetów, powołując do istnienia obszary, pełniące jednocześnie funkcję ekspresji własnej podmiotowości artystycznej. Czytanie liryków Dębickiego pozwala na zestawienie intymnych zwierzeń podmiotu lirycznego z ogołoconą z bogactwa opisu pustą przestrzenią. Przestrzeń, jako jedna z kategorii epistemologiczno-ontologicznych, nie jest dla poety jedynie narzędziem służącym tworzeniu atrakcyjnego obrazka, (...) ale przede wszystkim stanowi asumpt do dociekań poznawczych. (shrink)

Artykuł poświęcony jest jednej z najbardziej wieloznacznych powieści Stanisława Lema — Pamiętnikowi znalezionemu w wannie. Świat bohatera Pamiętnika, pozbawiony łączności z tym, co zewnętrzne, zawiera się w umyśle postaci. Samoidentyfikacja wiążąca się nierozerwalnie z odosobnieniem, jest paradoksalnie niemożliwa do osiągnięcia w labiryncie korytarzy budowli. „Ja” bohatera, dążące do „bycia sobą”, nie może zdobyć pełni tożsamości, ponieważ niezdolne pozostaje do dookreślenia siebie w relacji do struktur Gmachu.

The paper discusses the properties of spacetime we recognize by analyzing the phenomenon of motion. Problems of special interest are the spacetime symmetries, the spacetime structures and the ontological status of spacetime. These problems are considered on the grounds of the classical theories of motion contained in Newtonian physics, special and general theory of relativity. The controversy between an absolute and a relational conception of motion and its ontological implications are also analyzed.

Book review of: M. Heller, Przestrzenie Wszechświata. Od geometrii do kosmologii, Copernicus Center Press, Kraków 2017, ss. 284.

The article is a critical comment on the contemporary condition of the university and the reform of higher education introduced in Poland in 2018. The management culture imposed by the reform, focused on “scientific productivity” and bibliometrics, is in conflict with the university’s ethos of striving for truth and open discussion, constitutive for the community of learners and scientists. The author argues that attachment to these values is not only a matter of tradition, but a special task of the university (...) within the contemporary public sphere, torn by axiological conflicts, and disintegrating into a number of digital “tribes”. The university as an institution developed along with the culture of axiological pluralism and rational doubt, which is supported itself. However, these values cannot be maintained if the academic doxa adopts the assumptions of radical cognitive relativism. “Anti-relativistic cognitive minimum” and the assumption of relative translatability of languages are necessary if the university is to continue to play the socially important function of supporting critical dispositions and intellectual independence. (shrink)

The article is an attempt at examining the possibilities for the development of social capital by means of active cultural engagement, as exemplified by participatory theatre. Narrowing the analysis to this particular area of artistic practice is not a coincidence. Theatre constitutes one of the most exclusive social spaces within the cultural field, requiring a high degree of cultural competency, and taking the inequality of position between artists and spectators for granted. On the other hand, it is defined by their (...) immediate, face-to-face encounter, which, as compared to other areas of art, provides theatre with an exceptional social potential. The so-called participatory turn in contemporary art has moved theatre into a new domain of social functionality, which cannot be adequately described and researched without the sociological “toolbox”. Hence, the article is also an attempt at taking an interdisciplinary stance and connecting the study of art and society, as well as outlining a proposal for a practical application of sociological knowledge, used not only for the sake of understanding, but also organising of the artistic practice. In this respect, it addresses the growing interest in applied social research, as shown by political, cultural, and scientific institutions. (shrink)

Artykuł jest poświęcony analizie przestrzeni Łodzi przedstawionej w powieści Reymonta. Autor koncentruje się na popularnej opozycji natura versus cywilizacja, która jest wyeksponowana w Ziemi obiecanej. Autor odwołuje się także do toksycznego dyskursu Laurence’a Buella. Reymont zdaje sobie sprawę, że przyspieszona urbanizacja zaburzyła równowagę ekologiczną w środowisku. Nowe fabryki, które pojawiły się na terenie Łodzi, zmniejszyły obszary dzikiej przyrody. Toksyczne opary z kominów stały się wyraźnym znakiem zbliżającej się katastrofy ekologicznej. Drzewa porównane do szkieletów i zapach zgnilizny są dowodem postępującej agonii (...) w krajobrazie miejskim. Problem zanieczyszczenia środowiska wydaje się ignorowany przez protagonistów Ziemi obiecanej. Wynika to z faktu, iż przyroda postrzegana jest jedynie jako pole ciągłego wyzysku człowieka. Jedyną wrażliwą osobą jest narrator, który podobnie jak kronikarz dokumentuje destrukcyjne zmiany w ekosystemie. Niewątpliwie głos Reymonta jest przejawem dojrzałej, nowoczesnej świadomości ekologicznej. (shrink)

Zrozumienie i zastosowanie zasad projektowania graficznego w plakacie naukowym może dostarczyć korzyści praktycznych, takich jak przyciągnięcie i utrzymanie uwagi odbiorców, a także korzyści merytorycznych, czyli pomocy w komunikowaniu treści. Te drugie opierają się między innymi na koncepcji wizualnej gramatyki (opisanej przez Kress i Van Leeuwen [2006] i zastosowanej do analizy plakatu naukowego przez D’Angelo [2010]), wedle której elementy wizualne przekazują znaczenie w sposób podobny do języka, i tak jak język posiadają swoją gramatykę: zasady ich zastosowania i prezentacji, które mają wpływ (...) na wyrażany przez nie sens. Poster pokazuje zastosowanie wizualnej gramatyki w plakacie naukowym na przykładzie jednego z elementów wizualnych plakatu, który często jest niedoceniany: pustej przestrzeni. (shrink)

The article describes areas of interpersonal communication in which the Virtual Reality technology plays an increasingly bigger role. The analysis of data shows that the VR system has proved successful in entertainment brand and is widely used for educational purposes. What is more brand advertising strategy can also rely on it. Access to virtual reality is still exclusive due to high price of the VR googles. However, more and more companies see a great potential of VR systems and increase funding (...) in order to develop this sector of technology. Interpersonal communication methodologies are always generation-based and thus one can suspect that the VR will became the main facility that connects people in the future. (shrink)

Our aim in this article is to trace the evolution of the concepts of physical space in Western thought from the Greeks to the Newtonian philosophy of nature. Especially the article presents studies of ancient Greek theories of physical space and place, in particular those of the classical and Hellenistic period. These theories are explained primarily with reference to the general philosophical or methodological framework within which they took shape. Special attention is paid to the interrelations between various concepts of (...) space and with Greek spatial terminology. The arguments of this paper can be summarized as follows: first, the concept of space itself has taken the central position in philosophy of nature; second, the debate about the nature of space has developed several different theories; third, the concept of space has several issues to overcome. (shrink)

The author describes the relationship between the open public sphere and privacy which, by entering the public sphere, creates a space for secrecy and lack of transparency within the official space. The author discusses the transition from the ancient division into the public area, characterised by overt, open and transparent actions, and the private area, which is hidden in the darkness of the house, to the modern obliteration of the boundary and the clear division between the two areas. The Habermasian (...) diagnosis of modern mass society leads to the conclusion that a certain chimera of concepts, processes and phenomena have been created, both relating to their nature and the meanings they convey associated with secrecy and openness. (shrink)

Pretekstem do naszego dwugłosu jest lektura książki Zygmunta Baumana i Davida Lyona pt. Płynna inwigilacja. Rozmowy. Obaj wybitni socjologowie w powszechnej inwigilacji dostrzegają wielkie zagrożenie dla ludzkiej wolności. Tę katastroficzną wizję staramy się złagodzić, wskazując na biologiczne, psychologiczne i kulturowe funkcje zjawiska „podglądania”. Bronimy tezy, iż społeczne istnienie polega w gruncie rzeczy na tym, by „widzieć - i być widzianym”. Pierwsza wypowiedź koncentruje się na zjawisku „podglądania” występującym w samej przyrodzie, a służącym głównie celom reprodukcji gatunkowej. Ponadto, wbrew obiegowemu stanowisku, (...) to nie tylko człowiek postrzega swoje środowisko naturalne, ale też i ono „patrzy” na niego. Właśnie dzięki tej wzajemnej widzialności możliwe jest przetrwanie człowieka, jak również ludzkie działania zmierzające do przekształcania otoczenia. Wypowiedź druga dotyczy kwestii wzajemnego postrzegania się ludzi. Patrzenie na siebie przybiera wiele rozmaitych form: przyglądania, doglądania, wyglądania, zaglądania itp. Wszystkie one są wartościowane pozytywnie jako niezbędne dla poznania. Na ich tle podglądanie to jedyna forma naganna z tego względu, że dokonywane jest z nieprzyjazną intencją - nieufności, podejrzliwości, założenia, iż jego obiekt nam zagraża. Jednocześnie obecna kultura masowa chętnie posługuje się tym środkiem, nierzadko za milczącym przyzwoleniem jej obiektów. W sumie autorzy zmierzają do wykazania niejednoznaczności zjawiska inwigilacji. (shrink)

Artykuł przedstawia krótką refleksję na temat płciowego wymiaru przestrzeni w odpowiedzi na rozważania Witolda Wachowskiego w książce Poznanie rozproszone. Od heurystyk do mechanizmów (2022). Autorka umieszcza pracę Wachowskiego w nurcie tak zwanego „zwrotu ku przestrzeni”, zgodnie z którym otoczenie traktujemy jako integralną część kultury, a kulturę zaś jako proces poznawczy. Prezentuje zaczerpnięte z literatury przedmiotu wybrane przykłady ilustrujące, jak szeroko rozumiana przestrzeń może kształtowaći utrwalać stereotypy płciowe. Jej celem jest zainspirowanie do prowadzenia dalszych, pogłębionych badań na temat relacji między (...) płcią a przestrzenią w kontekście teorii rozproszonego poznania czy szerzej – badań nad poznaniem i procesami poznawczymi w ogóle. ----------------------------------------- Zgłoszono: 02/01/2024. Zrecenzowano: 30/01/2024. Zaakceptowano do publikacji: 24/04/2024. (shrink)

Późny okres filozofii Berkeleya, związany z publikacją Siris, niekiedy interpretuje się jako zerwanie z tezami okresu wczesnego – tzn. okresu twórczości obejmującego czas do opublikowania Trzech dialogów między Hylasem a Filonousem. W literaturze przedmiotu pojawiają się jednak wzmianki na temat komplementarności pism Berkeleya, pochodzących z różnych lat. Niniejszy artykuł stanowi próbę spojrzenia na system filozoficzny Berkeleya z obu okresów twórczości pod kątem jego podstawowych założeń metafizycznych. Użyty do tego zadania neoplatoński klucz interpretacyjny pozwala w odmienny sposób spojrzeć na niektóre jego (...) elementy, np. zwrócić uwagę na gradualizm metafizyczny jako rdzeń systemu irlandzkiego filozofa. W tej optyce Berkeley staje się przede wszystkim zaangażowanym religijnie metafizykiem, dla którego namysł epistemologiczny stanowi jedynie dopełnienie filozoficznego projektu. Odwołania Berkeleya w Siris do tradycji neoplatońskiej, w myśl przeprowadzanej w artykule interpretacji, nie pełnią jedynie funkcji perswazyjnej (co postulują niektórzy komentatorzy), a wyrażają autentyczny sens filozofii Dobrego Biskupa. Przeciwstawienie wczesnego systemu Berkeleya (empiryzmu) oraz późnego (neoplatonizmu) okazuje się w tej interpretacji bezzasadne, ponieważ twierdzenia teoriopoznawcze uzasadnione są pewną wizją rzeczywistości, związaną z chrześcijańskim neoplatonizmem. Subiektywistyczne ujęcie czasu i przestrzeni nie jawi się wówczas jedynie jako postulat epistemologiczny, wypracowany na gruncie dyskusji z XVII-wieczną filozofią, a twierdzenie metafizyczne, centralne dla systemu myśliciela z Kilkenny. Słowa kluczowe: George Berkeley, neoplatonizm, idealizm, gradualizm metafizyczny, czas, przestrzeń. (shrink)

Dotyczy: przestrzeń, czas, ciało, kognitywistyka, fenomenologia.

Niniejszy tekst ma na celu odpowiedź na pytanie, w jaki sposób nadawana jest wartość estetyczna funkcjom, które pojawiają się jako nowość we współczesnych przestrzeniach miejskich na przykładzie budynków przeznaczonych na cele miejskiego rolnictwa. Z racji tego, że większość z nich powstaje jako element obiektów wielofunkcyjnych oraz stanowi rozbudowę istniejącej infrastruktury, sposób ich kształtowania oraz ostateczny wyraz estetyczny jest wypadkową potrzeb i możliwości technicznych. Piękno naturalne w mieście było, często na zasadzie kontrastu, kojarzone z pojawieniem się zieleni, która buduje się niejako (...) samoistnie, tworząc zasady stanowiące inspirację dla odkrywania idealnej geometrii, harmonii w każdej z miejskich skal. Stąd też potencjał nowej funkcji, która, choć jej podmiotem jest natura, zostaje jednak z założenia obudowana formą architektoniczną. Ostatnie dziesięciolecie przyniosło pierwsze realizacje rolnictwa zintegrowanego z tkanką miejską i traktowanego jako miejska funkcja, dlatego nie zdołała ona wytworzyć jeszcze własnej, jasno zdefiniowanej estetyki. Wyraźnie jednak widać w tym zakresie wpływy kilku podstawowych funkcji, z których wywodzi się miejska agrokultura, tj. rolnictwa intensywnego, przemysłu, mieszkalnictwa i rekreacji. Estetyki te pozostają często w sprzeczności, jednak dają już możliwość wychwycenia pewnych kierunków, mających zapewnić harmonijne połączenie elementów pozornie sprzecznych. Wykorzystanie symboliki miejsca, zastanych elementów charakterystycznych, świadczących o tradycji lokalnej, które ulegają przeobrażeniu na potrzeby nowej funkcji i wpisanie ich, zarówno poprzez kontrast, jak i kontynuację w istniejący kontekst urbanistyczny, stanowią często wykorzystywane narzędzia. Niniejsza analiza będzie oparta na przykładach zespołów i budynków zrealizowanych, dla których możliwa jest obiektywna ocena przesłanek wywołujących odczucie harmonii lub dysharmonii na różnych płaszczyznach odczytywania przestrzeni fizycznej, symbolicznej czy historycznej. Wśród omówionych przykładów znajdą się zespoły zabudowy mieszkaniowej, przemysłowej, logistycznej, biurowej i wystawienniczej. (shrink)

In lieu of an abstract, here is a brief excerpt of the content:IconsEwa HarabaszArtistEwa Harabasz was born in Czestochowa, Poland. She currently lives and paints in New York City, where she is represented by The Luxe Gallery. Her paintings have been recently featured in several solo shows in Poland, most recently at Galeria BWA in Bielsko Biala, Le Guern in Warsaw, Galeria Miejska Arsenal in Poznan, and Galeria Wozownia in Torun. Her work was also featured in a solo exhibition (...) at the Luxe Gallery in New York. Her paintings have been included in a number of group shows including “Poza” at Real Art Ways in Hartford (see the catalog, “Poza: On the Polishness of Polish Contemporary Art”). Ewa Harabasz's new work will be presented in 2008 as part of the group show “Identity and Otherness in the Face of Anxiety” at the Socio-Political Contemporary Art Museum in Jerusalem, Israel.Harabasz has worked in church and religious art conservation in Italy and Poland, and grew up in Czestochowa, the seat of a Polish national religious shrine—a Byzantine icon called “Black Madonna.” She has been a visiting assistant professor at Cornell University since 2005.StatementThe images painted by Ewa Harabasz present themselves as ambiguous “icons”: it is unclear whether they refer to media representations of present-day war and destruction or to religious or spiritual iconography. Harabasz appropriates mass media images from the wars in Bosnia and Iraq, the Beslan tragedy, and London underground transportation terrorism by using photographic transfer methods combined with painting on wood in the style of inspirational religious art. Harabasz insists that the spectacle inherent in her images is a critical reflection on how the destruction and horror of human suffering in war and terrorism is often glamorized and dramatized, and turned into present-day pseudo-icons by the mass media to be consumed by the public as a “redeeming” experience. Writer Dora Apel cautions viewers to reflect “that these works are less analogous to the Byzantine icons of Harabasz's native Poland than the International Gothic paintings of the late Middle Ages, which demanded of religious art that it correlate with people's everyday experience. Paintings of the fourteenth and fifteenth centuries employed an extensive use of gold to create a sumptuous surface but combined it with a radical naturalism. The images ultimately pictured the workings of secular power, combined with religious figures. This came about at a time when religion focused increasingly on human and humane concerns. Similarly Harabasz uses a spiritual lens to focus on worldly experience, achieving, for modern sensibilities, the same elegance, coloristic splendor, narrative detail, and lyricism as those earlier medieval works.”Harabasz says that despite her obvious references to the Madonna images and other religious iconography, she wishes these images to be viewed as “false icons.” While saints and martyrs are immortalized via religious art, the survivors and victims whom media notoriously immortalize had no choice in their suffering. [End Page 81] Click for larger view View full resolution[End Page 82] Click for larger view View full resolution[End Page 83] Click for larger view View full resolution[End Page 84] Click for larger view View full resolution[End Page 85] Click for larger view View full resolution[End Page 86] Click for larger view View full resolution[End Page 87] Click for larger view View full resolution[End Page 88] Click for larger view View full resolution[End Page 89]Copyright © 2008 The Johns Hopkins University Press... (shrink)

The author poses a question: which of the two fundamental, constitutional values – common good or human dignity – can be considered to be the cornerstone, the unifying value in the Constitution of the Republic of Poland from 1997. The paper shows the crucial reasons for accepting each of these values as primary and also presents the underlying relationships between these values . The prominence of a given value for defining the aim of the constitution and the legal order based (...) on it was accepted as the most important aspect for determining the order of primacy. In respect of the direct aims of activities of public authorities and more broadly – of the aims of subjects whose activities are defined by the constitution – the primary value should be common good understood as certain social conditions of life which support human development. It defines the space in which other constitutional values, also human dignity, are integrated. Human dignity, however, the primary value defining human being, gives the reason why human development is a first and autonomous aim of the constitutional order. In this respect dignity has priority before common good. -/- Autor stawia pytanie o to, którą z fundamentalnych wartości konstytucyjnych – dobro wspólne czy godność człowieka – można uznać za wartość pierwszą i stanowiącą podstawę spójności aksjologicznej Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 roku. Wskazane są zasadnicze racje przemawiające za uznaniem każdej z tych wartości za wartość pierwszą i identyfikowane są zasadnicze relacje zachodzące między tymi wartościami. Za aspekt najistotniejszy dla ustalenia pierwszeństwa którejś z tych wartości uznana jest doniosłość danej wartości dla określenia celu konstytucji i opartego na niej porządku prawnego. Z punktu widzenia bezpośredniego celu działań władzy publicznej i szerzej – podmiotów, których działanie wyznaczone jest porządkiem konstytucyjnym, wartością tą jest dobro wspólne wyznaczające przestrzeń, w której integrowane są inne wartości konstytucyjne, z godnością włącznie. Dobro wspólne jest celem porządku konstytucyjnego ze względu na godność człowieka, która czyni jego rozwój pierwszym i szczególnym – autotelicznym dobrem. W tej perspektywie godność ma pierwszeństwo przed dobrem wspólnym. (shrink)

Celem opracowania jest dookreślenie tego, czym jest prywatność. Interesuje mnie prywatność w aspekcie nor¬matywnym, jako coś, co uważamy za nasze dobro; coś, czego się domagamy, co jest naszym prawem, i to nie tylko w sensie moralnym, ale także chronionym prawem pozytywnym. Prywatność jest czymś relacyjnym, i to przynajmniej w dwojakim znaczeniu. Po pierwsze, konstytuowana jest poprzez relację oddzielenia od czegoś - państwa, zakładu pracy (pracodawcy), rozmaitych instytucji. Po drugie, to, co prywatne z punktu widzenia jednych relacji - np. relacji jednostki (...) do państwa, do sprawowanych urzędów - nie musi być prywatne z punktu widzenia pracy zawodowej. Prywatność nie jest oparta na prostej opozycji pomiędzy tym, co społeczne, grupowe, a tym, co osobiste, indywidualne; podmiotem prywatności może być podmiot zbiorowy i nie wobec każdej grupy społecznej można się sensownie domagać prywatności. Prywatność pozwala w pełni dysponować tym, co „moje”. Sfera prywatna daje szczególne możliwości realizacji moich własnych celów, uzyskuję przestrzeń indywidualizacji, realizacji siebie jako niepowtarzalnej jednostki, której też sam jestem autorem. W sferze prywatnej podmioty stają się też podmiotami tworzącymi przestrzeń normatywną, uznając reguły rozpoznawane jako wyraz tego, co naturalne, zastane, i tworząc lub współtworząc z innymi uczestnikami tej sfery własne reguły, realizując przez to istotny wymiar autonomii osoby. Prywatność daje wreszcie przestrzeń dla rozwoju relacji ściśle osobowych, opartych na wyłączności tego, co między osobami się rozgrywa. Mając na uwadze zbieżność dążenia do ograniczania prywatności z wprowadzaniem elementów totalitarnych, można także zauważyć, że ochrona prywatności nie tylko chroni jednostki, ale i potrzebna jest sferze publicznej jako jeden ze środków przeciwko wadom rozwiązań totalitarnych. (shrink)