The future of America and the world according to Zbigniew Brzezinski.

Autor analizuje sens alternatywy, przed którą Cieszkowski postawił filozofię Hegla, mianowicie: albo prawa dialektyki są "ogólne i nienaruszalne", a wtedy muszą mieć zastosowanie w filozofii realnej, tj. w historii, albo są "za słabe, częściowe i niewystarczające", a więc nie mają zastosowania w sferze wiedzy. Autor polemizuje z Cieszkowskiego interpretacją heglowskiej filozofii historii, wskazując przy tym na to, że Cieszkowski w zasadniczo inny sposób niż Hegel rozumie w filozofii odniesienie teorii do praktyki.

One of the most widely discussed philosophical issues is the problem of future contingents. Basically, the challenge is to create an adequate semantic theory of future-tensed sentences. Twardowski (1900) suggests that future contingent statements should be analyzed using the concept of probability. The aim of this paper is to show that (1) such an analysis is not appropriate and (2) that Twardowski’s main theses imply the Thin Red Line Theory. I discuss three potential arguments against my proposal and sketch the (...) connection with Schaffer’s Parallelism Thesis (2012). (shrink)

Artykuł omawia genezę człowieka, istotę natury ludzkiej oraz wizję przyszłości ludzkości. W syntetyczny sposób przedstawia główne etapy procesu antropogenezy. Opisuje dwoistą naturę współczesnego człowieka. Artykuł odnosi się do pojawienia się Sztucznej Ogólnej Inteligencji jako wyzwania dla ludzkości.

Już od blisko 50 lat etyka medyczna realizowana jako odrębny przedmiot znajduje się w programach kształcenia studentów medycyny. W trakcie wieloletnich dyskusji o formach i treściach takiego nauczania wykształciły się dwa, alternatywne modele nauczania etyki medycznej. Pierwszy model – aplikacyjny traktuje nauczanie etyki, jako etyki stosowanej, w ramach tradycyjnego modelu akademickiego. Przybiera on formę wiedzy podawanej na wykładach i utrwalanej w trakcie seminariów. Drugi model nauczania etyki – transformacyjny ma na celu ukształtowanie moralnego lekarza. Metody stosowane w kształceniu etycznym lekarzy (...) nie są jednomyślnie zaakceptowane przez wszystkie uczelnie medyczne i wciąż trwają poszukiwania najskuteczniejszego sposobu nauczania etyki. Idealnym rozwiązaniem byłoby nauczania etyki zintegrowane z nauczaniem klinicznym, lecz nie jest to w praktyce nigdzie osiągalne. Postuluje się aby nauczanie to było skupione na zdefiniowanych wynikach nauczania i stosowało sprawdzone metody nauczania i zwalidowane metody oceny. Nauczanie etyki medycznej wciąż nie dopracowało się jednolitego powszechnie zaakceptowanego standardu. Wynika to zarówno z braku uniwersalnej teorii etyki medycznej, jak i braku dowodów na skuteczność jakiekolwiek modelu edukacji etycznej. (shrink)

Badania nad twórczością Brunona Schulza, ze względu na brak ciągłości w zapiskach autobiograficznych, zaginioną korespondencję czy wreszcie nawet zaginione dzieła, nie od dziś przysparzają problemów badacz(k)om. Kompletne archiwum Schulza nie istnieje. Twórca, którego historia nie dysponuje kopią zapasową w postaci multimedialnych archiwów, zmienia się zatem w medialny byt, którego los jest nierozerwalnie związany z gestem tworzenia narracji. W ciągu ostatnich lat szczególnie dominującą narracją stała się ta wiążąca twórczość i całe życie Schulza z dyskursami kultury pamięci poświęconej Zagładzie. Poszukując znaczenia (...) archiwum w kontekście interpretacji dzieł pisarza i dyskursów biograficznych, autorka artykułu szuka odpowiedzi na pytanie dotyczące znaczenia luk w biografii Schulza i ich udziału w tworzeniu mitu pisarza poprzez referencje do teorii mediów i archiwistyki. Porównując biograficzne trendy z tymi dominującymi polską kulturę pamięci, tekst oferuje uaktualnione spojrzenie na twórczość Schulza oraz na sposoby pisania o pisarzach dwudziestolecia międzywojennego. Wykorzystując warsztat metodologiczny charakterystyczny dla badań medioznawczych, tekst udowadnia zasadność pozycjonowania prozy Schulza na szerszym socjopolitycznym i kulturowym tle Galicji początku XX wieku. Poprzez ponowną analizę takich tekstów, jak Wiosna czy Druga jesień, artykuł ukazuje twórczość pisarza jako multimedialne i komunikacyjne archiwum, którego jedną z płaszczyzn (istotnych dla prawidłowej interpretacji) jest ewokowanie kontekstów kulturowych związanych z dokładnie określonym czasem i przestrzenią. (shrink)

Projections for replacement rate achievable from two mandatory pillars of the pension system indicate a significant reduction in retirement income compared to regular professional activity. The designers of the new philosophy of retirement have made an assumption that all three pillars will play equivalent role in providing retirement income. They have also assumed that the participants of the pension system will be kept informed about the height of the expected benefits derived from the first pillar and the amount of funds (...) raised in the second pillar. Forecast of low (unsatisfactory) benefits from a compulsory part of the system is supposed to persuade people to make informed decisions aimed at increasing retirement income. (shrink)

W artykule przyglądam się twierdzeniu, jakoby feminizm był tęsknotą za wczesnym dzieciństwem, które jawi się jako utracony raj, miejsce utopijnie wyjęte poza ramy relacji panujących w kulturze patriarchalnej i opresji z nimi związanych, a więc także przestrzeń bezpieczeństwa, swobody, radości, spontaniczności i wszechmocy. Przedstawiam dwie możliwości rozumienia powyższej tezy. Po pierwsze, nawiązując do tradycji psychoanalitycznej, S. de Beauvoir oraz S. Bordo, kreślę perspektywę utopijnej tęsknoty za własnym dzieciństwem i neutralnością podmiotu poza relacjami władzy, które owocują pozornym buntem. Po drugie, odwołując (...) się do pojęcia „stawania się-dzieckiem”, zaczerpniętego z filozofii G. Deleuze’a i F. Guattariego, i patrząc nań z perspektywy feministycznej, pokazuję możliwość rozumienia figury dziecka jako enfant terrible feminizmu, cennego z punktu widzenia feminizmu przyszłości. (shrink)

The great vision of logical empiricism brought up a hope for ultimate solving the problem of understanding our knowledge. Starting, for the first time in the history of empiricism, from a point of view typical for mathematicians not empiricists, i.e. from the program of logicism, the philosophers of Vienna Circle aimed at creating a consistent philosophy which makes possible both mathematics and empirical knowledge. Today, after more than a half century, their efforts seem to be completely futile. The topic of (...) the paper is to find out the reasons why the program failed. It seems that the deepest reason for the failure lies in the philosophy of mathematics adopted by logical empiricists - namely logicism. The main problem of the contemporary methodology is to find a remedy for this ilness. the paper suggests some ideas in this direction. One of them is more serious approach to the philosophy of mathematics. Another is the recognition of the crucial role epistemic and other values play in scientific research. (shrink)

Tekst stanowi recenzję książki Joanny Erbel pt. Wychylone w przyszłość. Jak zmienić świat na lepsze. W recenzji omówiona zostaje kluczowa dla książki koncepcja protopii, która oznacza proces stopniowego ulepszania rzeczywistości. Przywoływane przez Erbel przykłady skutecznych rozwiązań przeanalizowane są w kontekście kategorii lokalności i ucieleśnienia. Przedstawiona zostaje krytyka koncepcji innowacji opartej na rozwiązaniach instytucjonalnych, zaawansowanych technologicznie i wymagających dużych nakładów finansowych.

Dobre praktyki i wyzwania rozwojowe systemu kształcenia zawodowego województwa podlaskiego Andrzej Klimczuk, Dariusz Borowski & Michał Skarzyński In Przyszłość Edukacji Zawodowej. Metody Modernizacji Szkół Zawodowych I Zwiȩkszenia Adaptacyjności Pracowników Oświaty. Izba Rzemieślnicza I Przedsiȩbiorczości W Białymstoku. pp. 177--195 (2015) .

Prezentowana tu książka jest poświęcona relacjom między filozofią a polityką, politycznemu zaangażowaniu filozofii bądź jej ucieczce przed owym zaangażowaniem. W moim ujęciu pytania o autowizerunek filozofa w XX wieku są pytaniami o jego uwikłania, i uwikłania jego filozofii, w politykę. Nigdy wcześniej filozofowie nie żywili takich nadziei na przemodelowanie społeczeństwa z pomocą polityki (i tym się różnili od licznych wcześniejszych utopistów) zgodnie ze swoją filozoficzną wizją jak właśnie w XX wieku. Jest to zarazem książka o tradycyjnych antynomiach i opozycjach filozoficznych: (...) bios teoretikos i bios praktikos, teoria i praktyka, myśl i działanie, interpretowanie świata i jego zmienianie, człowiek kontemplacji i człowiek czynu, wieża z kości słoniowej i zaangażowanie etc. etc. I dlatego, pisząc tu o autowizerunku filozofa, mam na myśli jego autowizerunek ujmowany z punktu widzenia polityki. Interesują mnie tu odpowiedzi na pytanie o stosunek między filozofią a polityką, bowiem to pytanie uważam dzisiaj z racji historycznych za fundamentalne. Dlaczego pytam tu o autowizerunek filozofa? Uważam, że w filozofii (pytającej o swoje uwikłania w politykę) sposób ujmowania siebie determinuje sposób ujmowania świata. Im bardziej filozofia zostaje odniesiona do „teraz”, tym wymaga większej precyzji, dokładniejszego usytuowania siebie w ramach dostępnych bądź wyobrażonych w kulturze możliwości. Autowizerunek to platforma, z której korzysta filozof, to pewien horyzont konstytuujący jego tożsamość, podający zakres możliwych do przyjęcia ról w kulturze. Zupełnie inny jest autowizerunek filozofa w filozofii odniesionej do „teraz”, a zupełnie inny w filozofii nastawionej na uniwersalność, wieczne i niezmienne prawa, na spoglądanie na świat sub specie aeternitatis. Kluczowe słowa w takiej perspektywie to choćby rewolucja intelektualna, przemoc, nowy świat, nowy człowiek, nowa era, zmiana, postęp, konstruktywny wkład, przyłączenie się i zaangażowanie czy wymogi chwili. Pytam tutaj o chęć wywoływania zmian politycznych mocą filozofii i poprzez filozofię jako narzędzie, pytam o filozofa jako politycznego „zbawcę” (Habermas o Martinie Heideggerze), o filozofa jako egzekutora wyroków historii dysponującego pełną świadomością doniosłości chwili, która nikomu poza filozofami nie może się w pełni odsłonić i ujawnić. Dlaczego jednak filozofia potrzebuje siły? Skąd bierze się jej odwieczne marzenie o wykroczeniu poza uniwersum teorii, myśli, kontemplacji - ku realnemu światu, w którym filozof działa? Książka ta w pewnej mierze stanowi analizę marzeń o filozofii działającej, o filozofii czynu - o filozofie przekonanym o swoim posłannictwie jako posłannictwie człowieka działania. Filozof działający to człowiek oddany wspólnocie - przekonany o politycznie sprawczej roli wypowiadanego, filozoficznego słowa; zwierciadlanym odbiciem tego ideału jest filozof oddany tekstowi, czyli (bezpośrednio) lekceważący społeczne powinności i zobowiązania — przekonany o politycznej i społecznej bezsilności tegoż słowa, skoncentrowany na dostarczaniu interpretacji kolejnych interpretacji tekstów filozoficznych. Jednak oprócz nich w perspektywie autowizerunku politycznego pojawiają się i inni: tekstualiści marzący o drobnych, choć społecznie wpływowych wspólnotach czytelników; wspólnotowcy pragnący działać poprzez filozoficzne słowo, a jednak zarazem pozbawieni złudzeń co do swojej historycznej skuteczności, poniekąd z góry świadomi, że tą drogą świata (przynajmniej w przewidywalnym horyzoncie czasowym) zmienić się nie da; miłośnicy tekstu budujący programy społecznej naprawy świata, a poszukujący wśród tekstualistów (na przykład genealogicznej czy dekonstrukcjonistycznej) „metody”, którą można by wprost zastosować w praktyce, na sposób działających w historii wspólnotowców. Tekst, wspólnota - to jedynie ogólne hasła wywoławcze mające ewokować pewne marzenia o miejscu filozofii i filozofa w kulturze. Z jednej strony stoi autowizerunek, w ramach którego naczelnym hasłem jest „robienie historii” (Emil Cioran) czy „robienie rewolucji”, z drugiej autowizerunek z naczelnym hasłem „robienia tekstów”, czyli bycia uważnym czytelnikiem tekstów filozoficznych i uważnym ich autorem. A oprócz tego, pomiędzy nimi, jest miejsce na autowizerunki pośrednie, mieszane i mniej czy bardziej skłaniające się ku któremuś ze skrajnych wyborów oraz na autowizerunki, których powyższe przeciwstawienie nie uchwytuje. Oba motywy mają do pewnego stopnia organizować prezentowaną książkę, ale nie mają stać się jakimś nowym kluczem pozwalającym na zupełnie nową odsłonę filozoficznego pejzażu. Stoi przecież za nimi długa, filozoficzna tradycja, korzystająca na przestrzeni dziejów z określeń pochodzących z różnych słowników. Kto powiedział, że filozofia ma „robić rewolucję”, tzn. gruntować ją i przygotowywać, promować i usprawiedliwiać, znajdować dla niej wielki intelektualny kontekst, stanowić jej awangardę i magazyn niezbędnych pojęć, legitymizować jej przemoc i uzasadniać jej terror, dawać jej broń w walce i podtrzymywać marzenia o jej nieuchronności, wyjątkowości, celowości i wartości? Kojeve, Heidegger, de Man, Sartre, Bataille (w analizowanych tu przeze mnie tekstach i w ściśle określonych okresach) - byli o tym przekonani. Dlaczego odpowiadał im właśnie taki autowizerunek? Co więcej - albo co innego - daje filozofowi „filozofia wspólnoty” niż „filozofia tekstu”, by sięgnąć do dwóch skrajności w ramach długiego continuum? Czym jest owa nadwyżka? Uczuciem spełnienia, świadomością realizacji marzeń, wcielenia w życie filozoficznych ideałów? Przejściem do świata rzeczywistego - a może wreszcie „pracą”, w mocnym sensie tego terminu? Jednak im filozofia była bliżej świata, tym większe rodziła napięcia. Tym większe miała wyrzuty sumienia. Kluczowy problem analizowanych tu propozycji filozoficznych można by podsumować tak: czy szukać przejść — a jeśli tak, to jakie powinny one przyjmować formy - między uniwersum. zagadnień filozoficznych a światem rzeczywistym? Jaka relacja wiąże filozofa ze światem realnym: z historią, postępem, zmianą? Kim jest filozof zanurzony w historii, kim jest filozof „robiący historię”? W jakiej mierze filozofia jest niezbędnym fundamentem społecznych transformacji i społecznych rewolucji? Jak związać filozofię z czynem i z działaniem? Jak związać spekulację i kontemplację z aktywizmem? Jaki stosunek wobec gwałtownych i radykalnych zmian w świecie społecznym ma zajmować filozof - i w jakim charakterze? Filozofa? Obywatela? Obywatela-filozofa? Czy umieszczać filozofię w głównym nurcie zmian społecznych - w ramach toczących się rewolucji — czy przyjmować w niej postawę wyczekującą, obserwującą, niezaangażowaną, która pozwala spoglądać na akcydentalne zawirowania świata rzeczywistego z perspektywy jego istoty? Czy filozofia ma brać na siebie odpowiedzialność za zmienianie świata? Czy ma się do niego dostosowywać, czy może wręcz je ugruntowywać, znajdując dla niego szeroki, metafizyczny kontekst? Spis treści Wprowadzenie. „TYRANIA HEGLA” I MYŚLENIE PONOWOCZESNE W KONTEKŚCIE PYTAŃ 0 AUTO WIZERUNEK FILOZOFA (9) „Uwolnić się od Hegla”? (10) Panorama (15) „Przyszłość świata” a „interpretacja pism Hegla” (24) Podsumowanie: filozof czynu, filozofia działania (27) Rozdział 1. Przykład wspólnotowy: Alexandre’a KOJEVE’A filozof zmieniający świat (FRANCUSKI HEGEL) (37) Antropologia, panowanie, niewola (41) Kojeve-Strauss: debata stulecia? (44) Filozof wedle Straussa (47) Filozof wedle Kojeve’a (50) Historia, filozofia, przemoc. „Humanizm” i „terror” (57) Rządzenie: zdolności i powinności (61) Kres historii (63) Podsumowanie (68) Rozdział 2. PRZYKŁAD TEKSTUALNY: DELEUZE’A 1 KLOSSOWSKIEGO FILOZOF TWORZĄCY TEKST (francuski Nietzsche) (70) „Jakiegoż to adwersarza, jakiegoś wroga należy pokonać?” (73) „Między Heglem a Nietzschem nie może być kompromisu” 77 Nietzsche, Freud, Marks 90 Historia i genealogia 96 Kwestia stylu 99 Rozdział 3. PRZYPADEK GEORGESA BATAILLE’A: MIĘDZY HEGLEM A NlETZSCHEM? 106 „Człowiek integralny” a działanie 110 Rewolucja, ekstaza, krew 115 W towarzystwie Nietzschego 124 Ekonomia nadmiaru 128 Rozdział 4. WOKÓŁ ZAANGAŻOWANIA. OD WSPÓLNOTY DO TEKSTU I DALEJ: SARTRE, BARTHES, BLANCHOT, FOUCAULT 133 „Umiłowanie mądrości” a polityka 133 Filozofia, polityka - tekst, wspólnota 136 Pisarze i piszący 138 „Co to znaczy pisać?”142 Pisanie - czysta bierność na marginesie historii? 151 Poza opozycję esteta/pisarz zaangażowany 157 Intelektualiści - władza 161 Książki-doświadczenia i książki-prawdy 166 „Tyrania prawdy”168 Rozdział 5. FILOZOF A CZASY PRZEŁOMU. FRANCUSKIE BURZE WOKÓŁ MARTINA HEIDEGGERA W PERSPEKTYWIE SPORU O MIEJSCE FILOZOFII W SFERZE OBYWATELSKOŚCI. 172 Początki 172 Heidegger - francuski „mistrz myślenia”180 „Czy można jeszcze wierzyć filozofom?” 184 Heideggera sen o przywództwie 188 Dyskusje, dyskusje 205 Specyficzna aura filozofa? 210 „Przyjdźcie do nas, a będziecie mogli przekuć waszą myśl w czyn” 230 Rozdział 6. WOKÓŁ PAULA DE MANA - EUROPEJSKIE PYTANIA O SŁOWA JAKO CZYNY 233 Kontekst europejski - rewolucja intelektualna 238 Nowy porządek, nowy początek 248 „Konstruktywne” podejście do rewolucji a „humanizm” 255 Europejski cień człowieka czynu 257 Ideologia estetyczna 262 Rozdział 7. W STRONĘ ESTETYKI EGZYSTENCJI: MICHEL FOUCAULT 266 „Dać żyjącym exempla...” 271 Kanta i Nietzschego „troska o siebie” 272 Etyka jako estetyka 283 Foucault, Kant i „ontologia teraźniejszości” 291 „Troska o siebie” jako praktyka wolności 302 Myślenie - niebezpiecznym aktem? 310 Bibliografia 313 SUMMARY 331 CONTENTS. (shrink)

Celem podjętych rozważań jest ustalenie cech charakterystycznych badań filozofii polskiej prowadzonych przez o. Romana Darowskiego SJ (1935– 2017). Głównym materiałem źródłowym są jego publikacje oraz ich recenzje. Literatura przedmiotowa jest nieliczna. Przy powyższym zadaniu naturalnym sposobem postępowania (metodą) wydaje się prześledzenie informacji biograficznych i publikacji autora, by na podstawie uzyskanego zarysu twórczości ustalić właściwe jej cechy oraz sformułować narzucające się uwagi. Artykuł zawiera przegląd najważniejszych prac Romana Darowskiego dotyczących filozofii polskiej. Zachowuje układ chronologiczny, z niewielkimi odstępstwami. Informacje biograficzne wskazywały czas (...) i okoliczności powstania niektórych omawianych tekstów. Poczynione ustalenia potwierdzają tezę o wybitnych osiągnięciach Romana Darowskiego w badaniu historii filozofii polskich jezuitów od XVI do XX stulecia. Dowodzą też, że wskazał i udokumentował on w licznych publikacjach najważniejsze dokonania jezuitów pracujących na ziemiach leżących w granicach dawnej Rzeczypospolitej. Ponadto przez lata aktywności zawodowej wypracował i zastosował z powodzeniem oryginalne metody i program badawczy, a także nakreślił kierunki działań na przyszłość. (shrink)