The concepts of social capital are important in improving the quality of life. However, the effects of social capital accumulated in the economic, social and political spheres can be both positive and negative. Article brings the specificity of trust as a key variety of social capital and it's status among the Poles. Indicated are also differences between the suspicion, mistrust and functional substitutes for trust. The whole is complemented by breakdown of bottom-up methods of social capital building. ** Koncepcje kapitału (...) społecznego mają istotne znaczenie w podnoszeniu jakości życia. Niemniej skutki oddziaływania nagromadzonego kapitału społecznego w sferach ekonomicznej, społecznej i politycznej mogą być zarówno pozytywne, jak i negatywne. Artykuł przybliża specyfikę zaufania jako kluczowej odmiany kapitału społecznego i jego stan wśród Polaków. Wskazane zostają też różnice między nieufnością, brakiem zaufania i funkcjonalnymi substytutami zaufania. Całość uzupełnia zestawienie oddolnych metod budowania kapitału społecznego. (shrink)

Katoicka nauka spoleczna koncentruje się wokół zagadnień godności osoby ludzkiej oraz wynikających z niej uprawnień indywidualnych i spolecznych. Jednym ze szczególnych uprawnień jest prawo do wolności obywatelskiej, wyrażające się w wolności działania, myślenia, przekonań religijnych i możliwości budowania spoleczeństwa obywatelskiego. Prawo do wolności jest często rozpatrywane także w kontekście różnych filozoficznych koncepcji, a zwłaszcza w filozofii liberalnej. We współczesnej historii Polski tego rodzaju myśl wolnościowa związana była z istnieniem opozycyjnych ugrupowań dysydenckich i politycznych. Interesującym zagadnieniem z punktu widzenia powstawania neoliberalnej (...) idei wolnosci w ramach opozycji demokratycznej przed 1989 rokiem w Europie Środkowo-Wschodniej jest zwrócenie uwagi na dwa podstawowe elementy myslenia na przekór komunistycznej tradycji. Pierwszym z tych zagadnieh jest problematyka autonomii jednostki. Drugie zagadnienie natomiast mozna okreslic mianem spoleczehstwa obywatelskiego. (shrink)

Współczesność oraz znana nam kultura związane są ściśle z postępem technicznym. Ta kultura w sposób dogłębny przenika nasze codzienne życie – służy jako rozrywka, wygoda, narzędzie pracy czy komunikacji. Fakt, że krocząc w przyszłość, stajemy się coraz bardziej zależni od technologii, jest źródłem wielu problemów różnorakiej natury. Istnieje w konsekwencji potrzeba dyskusji nad zagadnieniami takimi jak: technologiczne uzależnienia, realność rzeczywistości wirtualnej, wpływ technologii na relacje międzyludzkie bądź konsekwencje cyfryzacji. Owa potrzeba jest realizowana w dyskusji uniwersyteckiej, tak jak miało to miejsce (...) na konferencji Człowiek i społeczeństwo wobec wyzwań technologii. Filozoficzno-kulturowe aspekty postępu technicznego. Odbyła się ona 23 maja 2019 roku w budynku Wydziału Filozofii Chrześcijańskiej Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego przy ulicy Wóycickiego 1/3 w Warszawie. Wydarzenie zostało zorganizowane przez Koło Naukowe Studentów Filozofii UKSW, a uczestnicy pochodzili z licznych środowisk akademickich całej Polski. (shrink)

Polish society gathers features specific to „late modernity” period. In this period grows up the meaning of organizational forms, flow of information, trust to other people and complicated technical systems, uncertainty, taking a risk as well as progressive economic, political and cultural globalization. One of threats and challenges is the process of population ageing. The article attempt to recognition of specific safety problems of old men’s in Białystok. Safety is treated as necessary condition for far more researches on practical solutions (...) connected with the professional activity of seniors and growth of their social participation. Assurance of seniors safety can lead to lowering costs of their maintenance as well as the formation of positive attitudes towards old age and cultural openness. The work brings closer connections between safety and social capital topics as well as chosen empirical analyses. ** Społeczeństwo polskie nabiera cech specyficznych dla okresu „późnej nowoczesności”. Wzrasta znaczenie form organizacyjnych, przepływu informacji, zaufania do innych ludzi i skomplikowanych systemów technicznych, niepewności, podejmowania ryzyka oraz postȩpuj¸a}cej globalizacji ekonomicznej, politycznej i kulturowej. Jednym z zagrożeń i wyzwań jest proces starzenia siȩ społeczeństw. Artykuł stanowi próbȩ poznania specyfiki bezpieczeństwa ludzi starych w Białymstoku. Traktowane jest ono jako warunek konieczny do dalszych poszukiwań praktycznych rozwi¸a}zań pozwalaj¸a}cych na wydłużanie aktywności zawodowej seniorów i wzrost ich uczestnictwa społecznego. Jego zapewnienie może prowadzić do obniżenia kosztów ich utrzymania oraz kształtowania pozytywnych postaw wobec starości i otwartości kulturowej. Praca przybliża powi¸azania problematyki bezpieczeństwa i kapitału społecznego oraz wybrane wyniki analiz empirycznych. (shrink)

Leon Chwistek był jednym z najważniejszych myślicieli w Polsce okresu międzywojennego. Będąc filozofem, logikiem, artystą i teoretykiem sztuki, niejednokrotnie komentował historyczne i współczesne sobie zjawiska życia artystycznego, a także formułował wyraziste poglądy na temat krytyki sztuki. Celem niniejszego artykułu jest syntetyczne omówienie tych poglądów i nakreślenie kontekstu, w jakim się one kształtowały. Tym samym w artykule autor odwołuje się nie tylko do osiągnięć teoretyczno-artystycznych Chwistka, ale również do jego filozofii i dokonań naukowych. W tym celu autor prezentuje kluczowe zagadnienia (...) krytyki sztuki Chwistka w układzie problemowym, przeprowadzając analizę treści wybranych wypowiedzi i nakreślając ich konteksty kulturowe. Omówione zostają kolejno następujące aspekty: miejsce krytyki artystycznej w ogólnie pojętym życiu kulturalnym Polski międzywojennej, doświadczenie jako podstawa sądu krytycznego, metodologia pracy krytyka sztuki, kryteria wartościowania dzieł sztuki i postaw twórczych. (shrink)

“Poland 2050” Report is a publication of a distinctive sort. While the idea of producingthis report has a long history, it began to take shape about two years ago. It isbased on the two tenets. The first, raised at numerous conferences held in the past underthe auspices of the “Poland 2000 Plus” Committee, is the conviction that economicgrowth does not transpose automatically into societal (or more broadly “civilizational”)advancement. Indeed, the preliminary analysis has indicated that the two processes are,in fact, divergent. (...) While there have been convergent processes evident in Poland’s andthe EU’s economic domains, no such convergence is significantly evident in the case ofsocietal progress. This gave rise to the vision set forth in this Report, formulated as“minimizing Poland’s developmental gap with respect to the more advanced EU states.”The second tenet upon which this Report is based is even more important. Numerousanalyses carried out by the Committee indicate that quantitative changes cannot bepredicted four decades in advance with great likelihood. And so, we did not base ourReport on existing quantitative trends, but rather on analysis of the pathways that willmake it possible to minimize Poland’s developmental gap with respect to the advancedEU states. The Report also strives to highlight threats that exist in the social and “civilizational”sphere.The Report was based on the materials published in the three volumes of the publicationWizja przyszłości Polski – Studia i Analizy [A Vision of Poland’s Future—Studies and Analyses], vol. 1: Społeczeństwo i państwo [Society and State], vol. 2: Gospodarkai środowisko [Economy and Environment], and vol. 3: Ekspertyzy [ExpertStudies]. (shrink)

This essay examines the symbolic significance of blood in the twentieth century and its role in determining the composition of a national community along racial lines. By drawing parallels between Nazi notions of blood and racial purity and historically contemporaneous U.S. policies regarding blood and blood products, Polsky reveals a disturbing proximity in discourse and policy. While the Nazis attempted to locate Jewish racial essence and inferiority in blood and instituted eugenic measures and laws forbidding racial admixture, similar policies existed (...) in the U.S. based on the so-called one drop rule that systematically discriminated against African Americans. (shrink)

Boethius identifies God both with esse ipsum and esse suum. This paper explains Boethius's general semantic use of "esse" and the application of this use to God. It questions the helpfulness of attributing to Boethius "existence" words and argues for a more robust role in Boethius’s thought for Hilary of Poitiers’s and Augustine’s exegeses of Exodus 3:14-15 than has been acknowledged in recent scholarship.

The Dark Posthuman: Dehumanization, Technology, and the Atlantic World explores how liberal humanism first enlivened, racialized, and gendered global cartographies, and how memory, ancestry, expression, and other aspects of social identity founded in its theories and practices made for the advent of the category of the posthuman through the dimensions of cultural, geographic, political, social, and scientific classification. The posthuman is very much the product of world-building narratives that have their beginnings in the commercial franchise and are fundamentally rooted in (...) science, governance, and economics around the hegemonic appropriation of environments and commodification of bodies that initially fuelled white settler life worlds and continue to be operational in the way we conceive of these worlds as continuous ontological formations. The want has always been for ownership of any of these dimensions of being without regard to condition, to not remain stranded as the subsidiary of another's being, to another's claim to humanity, and finally, to escape the suffocating confines of an instrumental ontology that suggests a subcategory of humanity without rights onto itself. The Dark Posthuman distinguishes the posthuman's place within both the liberal and neoliberal imaginary and reveals how its appearance first entrenched itself through the avarice of English settler colonialism, and subsequently, through the paranoia of American slavery. This same figure of the posthuman played a crucial role in the functional adaptation of Cold War behavioural cybernetics, and thereafter, in the fetishization of technology within the era of global financialization. The shadowing of this arrangement during and beyond the long duration of humanity's domination of this world becomes the structural web work of this book. Stephanie Polsky is an interdisciplinary writer and academic working in the areas of Media Studies and Visual Culture. Her work explores the confluence of power around race and gender as technologies of governance. She has lectured widely in media and cultural studies, critical theory, and visual culture at a number of prestigious institutions including Goldsmiths University, Regent's University London, University of Greenwich, and Winchester School of Art. Most recently she has worked at California College of the Arts in Critical Studies and Diversity Studies. She holds a PhD in Visual Cultures from Goldsmiths, University of London and an MA in Media Studies from the University of Sussex. Her books include The End of the Future: Governing Consequence in the Age of Digital Sovereignty (Academica Press, 2019), Ignoble Displacement: Dispossessed Capital in Neo-Dickensian London (Zero Books, 2015), and Walter Benjamin's Transit: A Destructive Tour of Modernity (Academica Press, 2009). (shrink)

In In V Metaphysics, lec. 9, Aquinas distinguishes between “being by accident” (ens per accidens) and “being by itself” (ens per se) and includes the nine accidental categories under the latter. But isn’t substance a being per se while accidents are, by definition, accidental beings? Several authors—including Ralph McInerny, Paul Symington, and Greg Doolan—have offered explanations of this strange classification. Drawing on an overlooked parallel text in the Posterior Analytics commentary and on Aquinas’s critique of Avicenna’s understanding of accidental denominatives, (...) this paper presents an alternative explanation of the lecture. In the process, it clarifies how Aquinas views the relation of the ten categories to predication and suggests important implications for how we should understand the analogy of being and the phrase “substantial being” (esse substantiale). -/- [Winner of the Leo Elder's Junior Scholar Essay Contest (2024)]. (shrink)

“Health in All Policies” is the latest manifestation of an ecological approach to public health enhancement — one that recognizes connections between health and other sectors, and that socioeconomic determinants of health are significant. HiAP is related to other holistic, prevention-oriented approaches to collective health, such as the use of Health Impact Assessments to evaluate the health externalities of pending government decisions. Yet HiAP is unique. It goes beyond evaluation of specific projects and policies, and embodies a distinct approach to (...) cross-sectoral public health work. (shrink)

Modern commentators recognize the irony of Aristotle’s Categories becoming a central text for Platonic schools. For similar reasons, these commentators would perhaps be surprised to see Aquinas’s In VII Metaphysics, where he apparently identifies the secondary substance of Aristotle’s Categories with a false Platonic sense of “substance” as if, for Aristotle, only Platonists would say secondary substances are substances. This passage in Aquinas’s commentary has led Mgr. Wippel to claim that, for Aquinas, secondary substance and essence are not the same (...) thing and that Aristotle’s notion of essence is absent from the Categories. This paper—by closely analyzing the apparently contradictory divisions of “substance” in Aquinas’s In V and VII Metaphysics—shows that essence and secondary substance are not altogether distinct for Aquinas. Moreover, when the Categories is viewed by Aquinas as a work of logic, it is found largely to cut across the disputes between Platonism and Aristotelianism. (shrink)

In a few texts, Thomas Aquinas says that the first operation of the intellect pertains to (respicit) “the quiddity of a thing” whereas the second operation pertains to “the to be itself of a thing” (esse). But Aquinas also says that quiddities are to the intellect as color is to the power of sight. Statements such as these seem to have led Jacques Maritain and Étienne Gilson to see esse as the proper object of the intellect’s second operation. Against this (...) conclusion, Fr Régis and Ralph McInerny have argued—using Aquinas’s In I Peryermenias, lecture 5—that since ‘is’ is a verb and ‘is’ signifies existence, but all verbs signify the first operation of the intellect, we must be able to form a concept of existence in the first operation of the intellect. This paper does three things. First, it analyzes the nature of the claim made by Maritain and Gilson. Second, it shows from internal textual evidence that “respicit ipsum esse rei” cannot mean what Maritain and Gilson take it to mean. The second operation of the intellect cannot have a proper object distinct from the object of the first operation, which is quiddities. Finally, this paper provides an alternative interpretation of In I Peryermenias, lecture 5, to the one given by McInerny. In that text, Aquinas does not speak about a particular concept of existence in the first operation of the intellect and signified by the verbs ‘is’ or ‘exists.’ Rather, he uses the word ‘esse’ in indirect speech to include generally any form or act joined to a subject by the copula, ‘is.’ Aquinas’s focus is not on what ‘esse’ or ‘est’ signifies, but on the mode in which it signifies (per modum actualitas) absent additional qualifying terms. The conclusion of this paper is that, although the esse contrasted with essence in Aquinas’s metaphysics corresponds to a concept in the intellect’s first operation, nevertheless, like the notions of blindness and of genus, this esse cannot fall properly within the intellect’s object. (shrink)

W artykule omówione zostały dwie znakomite prace na temat ukrytości Boga autorstwa Miłosza Hołdy (Źródło i noc. Wprowadzenie do współczesnego absconditeizmu) i Marka Dobrzenieckiego (Ukrytość i Wcielenie. Teistyczna odpowiedź na argument Johna L. Schellenberga za nieistnieniem Boga). Należą oni do tzw. przyjacielskich teistów, którzy usiłują traktować tezę o Bożej skrytości jako ważne poszerzenie problematyki klasycznego teizmu. Wydaje się jednak, że ulegają oni iluzji prowadzenia dialogu z tzw. przyjacielskimi ateistami, wciągającymi teistów w taką interpretację tezy o skrytości Boga, która wydaje się (...) całkowicie sprzeczna z teizmem. Powstaje zatem pytanie, czy współczesne sformułowania problemu skrytości Boga są w jakikolwiek sposób do pogodzenia z chrześcijańskim teizmem? (shrink)

Współczesne dylematy filozofii i kultury powstały z inicjatywy pracowników Zakładu Filozofii Współczesnej, Myśli Społecznej i Ontologii UWM w Olsztynie. Jednak miały one stanowić przyczynek do zintegrowania badań nie tylko środowiska naukowego tegoż zakładu czy Instytutu Filozofii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego (jego kadry, doktorantów i absolwentów). Celem niniejszego projektu było bowiem zawiązanie ściślejszej współpracy pomiędzy naukowcami Wydziału Humanistycznego, która mogłaby w przyszłości zaowocować wyznaczeniem wspólnych celów, kierunków i ram badawczych czy choćby interdyscyplinarnymi spotkaniami, konferencjami i publikacjami. Przyjęliśmy, że wątkiem łączącym dociekania naukowe (...) w przestrzeni humanistyki jest jeden wspólny temat – kultura. I nie ma w tym nic odkrywczego, bowiem przedmiotem badań nauk humanistycznych jest człowiek – jej twórca, uczestnik i twór, dlatego też podstawowe w jego poznaniu okazuje się zrozumienie całokształtu jego duchowego i materialnego dorobku kulturowego. I tak filozofia (nie tylko filozofia kultury, ale i filozofia polityki, filozofia życia gospodarczego, historiozofia), literaturoznawstwo, estetyka, politologia, socjologia, historia i wiedza o stosunkach międzynarodowych stają się naukami o kulturze. (shrink)

Lektorzy pracujący ze studentami kierunków niefilologicznych szczególnie wyraźnie odczuwają, iż kompetentne nauczanie języka obcego nierozerwalnie wiąże się z przekazywaniem wiedzy o kulturze i historii kraju lub krajów, w którym jest on używany. Bez takiej koherencji wiele zjawisk (jak choćby idiomy, specyfika frazeologii czy nietypowe konstrukcje gramatyczne powstałe pod wpływem historycznych kontaktów międzynarodowych) pozostanie w znacznej mierze niezrozumiałe dla osób uczestniczących w lektoracie. Na kwestię „przemycania” w trakcie zajęć językowych wiadomości o dziejach danego kręgu kulturowego spojrzeć można jednak nie tylko z (...) perspektywy nauczyciela języka, ale również z punktu widzenia historyka. Niniejszy artykuł stanowi pokłosie takich właśnie rozważań nad obrazem rodzimej historii, jaki przekazywany jest w trakcie lektoratu języka polskiego obcokrajowcom studiującym w Rzeczypospolitej inne kierunki aniżeli polonistyka. Analizie poddano pomoce edukacyjne, a ściślej wybrane podręczniki tworzone przez natywnych użytkowników języka polskiego, powstałe po 2005 r. Cezura ta podyktowana jest zachodzącymi w glottodydaktyce na przestrzeni ostatniego półwiecza zmianami w podejściu do nauczania aspektów kulturowych. Jako efekt tych dociekań starano się przedstawić następujące kwestie. Po pierwsze: stan badań nad omawianym problemem na przestrzeni końca wieku XX i początku XXI w. przy jednoczesnym porównaniu z ukazującymi się wówczas publikacjami przeznaczonymi do nauczania specjalistycznego języka polskiego w zakresie innych dyscyplin. Po drugie: typologię zagadnień z historii Rzeczypospolitej, jakie wprowadzono do nauczania tegoż języka jako obcego z podkreśleniem postaci, wydarzeń i miejsc, które wyjątkowo często wykorzystywane są w analizowanych materiałach dydaktycznych. Po trzecie: problem możliwości skorelowania rzeczonej typologii z poziomami nauczania języka obcego określonymi w ESOKJ. Wiodącym wynikiem powyższych rozważań jest konkluzja, iż obraz dziejów Polski odmalowywany przed obcokrajowcami za pomocą tekstów niewątpliwie przemyślanych i wartościowych w swej warstwie językoznawczej z punktu widzenia historyka jest niekompletny (zwłaszcza w odniesieniu do okresu nowożytnego i wieku XX). Przez to zaś może prowadzić słuchaczy z innych kręgów kulturowych do niezrozumienia polskiej specyfiki cywilizacyjnej i rzutować na poprawność komunikacji językowej. Sytuacja taka zwiększa zarazem zakres odpowiedzialności lektorów za choćby częściowe uzupełnienie niedostatków występujących w materiałach dydaktycznych. (shrink)

Polskie miasta wobec starości i starzenia siȩ Andrzej Klimczuk Magazyn Miasta:15--17 (2013) .

Les genres littéraires et paralitteraires, se formant á nos jours, se pénélrent. Cela résulte de la crise des formes qui déjá existent. Cet article analyse les textes de Cz. Miłosz, R. Kapuściński, J. M. Rymkiewicz et J. Twardowski, dont le trait commun est le genre des silves et les techniques de collage. Ces oeuvres sont représentatifs pour ce qu’on apelle la «nouvelle génologie».

Artykuł prezentuje analizę badań pilotażowych przeprowadzonych w październiku 2018 roku w Puszczy Augustowskiej w odniesieniu do Konwencji UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Celem pilotażu było „wejście do środowiska bartników” oraz zebranie materiału empirycznego poprzez prowadzenie etnograficznych badań terenowych. Podczas kilkudniowego pobytu autorka miała możliwość uczestniczenia w warsztatach bartniczych. Efekt wyjazdu terenowego to pozyskany materiał źródłowy, dokumentacja fotograficzna oraz filmowa, dziennik badań terenowych, wywiady nieustrukturyzowane. Niniejszy artykuł przedstawia zjawisko współczesnego bartnictwa na tle wybranych założeń sformułowanych w ramach przyjętej w (...) 2003 roku Konwencji UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego. (shrink)

This paper discusses three different contemporary uses of philosophy and literature in non-philosophical and non-literary texts. Most often, both discourses are used as tools, and they are invoked instrumentally in popularizing literature or in teaching. Philosophy and literature can also be treated as a source or starting point for reflection outside its mother field, or even as a cause of various social and political processes. The most interesting usage of both discourses is to refer to them as the symptoms or (...) signs of the times allowing us to make diagnoses about the present. These uses of the two discourses show the similarities between literature and philosophy on a purely pragmatic level that is relevant to their contemporary functioning in a non-specialist sphere. The convergence in this regard is a testimony to the transformation of the position of both discourses in the contemporary humanities involving the loss of their privileged position. At the same time, literature and philosophy in this crisis situation are gaining new areas of influence in public discourse, realizing their cognitive and reflexive potential through their utilitarian use. (shrink)

To, co może interesować, w dramatopisarstwie Stanisława Wyspiańskiego „historyka-socjologa” zajmującego się ideami politycznymi dotyczącymi kwestii kondycji i perspektyw narodu w drodze ku niepodległości oraz narodu, dla którego nowoczesność jest warunkiem koniecznym żywotności w ramach ekumeny europejskiej, zawrzeć można w pięciu tezach. Są to tezy odzwierciedlające krytycyzm dotyczący „tego, co polityczne” i wskazujące na skłonność do pesymizmu antropologicznego. Teza pierwsza: Kompetencje merytoryczne i kwalifikacje moralne polskich elit politycznych stanowią problem społeczny, który obecny jest w dziejach państwa polskiego z dawien dawna. Próby (...) rozwiązania tego problemu nie powiodły się. Tym gorzej, że nie powiodły się w czasie, gdy naród polski znalazł się w sytuacji powinności „wybicia się na niepodległość”. Teza druga: U ludzi, którzy wchodzą w skład elity politycznej/kandydują do elity politycznej w narodzie polskim, silna skłonność do prywaty łączy się z silną skłonność do megalomanii. Często i gęsto wydzieranie swej „działki” z tego „postawu sukna”, jakim jest Polska, łączy się z autoreklamą umiejętności męża stanu i ofiarności sługi ludu. Teza trzecia: Dobór do elity politycznej i zmiany w jej składzie nie przebiegają wedle reguł, w których na miejscu pierwszym stawia się interesy i aspiracje narodu. Praktyki świadczą o posługiwaniu się nieodpowiednimi standardami i kryteriami. Teza czwarta: Amatorszczyzna socjotechniczna i powszechność posługiwania się demagogią, w połączeniu z brakiem myślenia strategicznego w mentalności i behawiorze ludzi polskiej elity politycznej, przynoszą niebywałe szkody staraniom o polską racje stanu. Teza piąta: Narodu polskiego nie można nazwać wspólnotą polityczną kierowaną przez odpowiednią/właściwą elitę. Jest to naród którego nauczycielami są liczni szarlatani, demagodzy, kombinatorzy polityczni – naród, który jest źle kierowany przez osobników, którzy nie nadają się do odgrywanych ról i naród, który nie potrafi zbuntować się i pro domo sua wyłonić z siebie elity alternatywnej, skutecznie dbałej o tożsamość i żywotność narodu jako wspólnoty politycznej w ramach ekumeny europejskiej. […]. (shrink)

Artykuł poddaje omówieniu wyjątkową polską instytucję państwową działającą w okresie międzywojennym, Polski Komitet Imprez Sportowych w Berlinie. Jej przedstawiciele poprzez sport realizowali ambicję kształtowania korzystnego wizerunku Polski we wrogiej II RP Rzeszy Niemieckiej. W dłuższej perspektywie Komitet okazał się narzędziem poprawy ogólnych stosunków polsko-niemieckich. Artykuł koncentruje się na początkowej fazie działalności PKISB, kiedy po dojściu do władzy Adolfa Hitlera stawką była przyszłość stosunków politycznych między dotychczas skłóconymi sąsiadami. Działalność tej instytucji została przeanalizowana głównie w odniesieniu do piłki nożnej jako najpopularniejszego (...) sportu w Polsce i Niemczech. (shrink)

Artykuł przedstawia dwudziestowieczne polskie dyskusje filozoficzne dotyczące racjonalności, w szczególności w kontekście poznawczym. Omawiane są stanowiska wielu uczonych, począwszy od Kazimierza Twardowskiego i założonej przezeń Szkoły Lwowsko-Warszawskiej do myślicieli okresu powojennego: Leszka Kołakowskiego i Mariana Przełęckiego. W części drugiej poddane są dyskusji i analizie trzy kwestie systematyczne, dotyczące racjonalności przekonań: problem ich binarności, kryteriów racjonalności oraz zagadnienie uzasadnienia jej wyboru.

Jezuici nie mieli łatwej drogi do Polski. Wprawdzie niektórzy biskupi, tacy jak Stanisław Hozjusz czy jego późniejszy następca na biskupstwie warmińskim: Marcin Kromer, czynili starania u władz rzymskich, by ich do Rzeczypospolitej sprowadzić, widząc w nich skuteczne narządzie pomocne przy wprowadzaniu w życie reform Soboru Trydenckiego, lecz starania te były raczej odosobnione i nie znajdywały większego zrozumienia w ówczesnym episkopacie, o innych grupach społecznych nie wspominając.

W artykule stawiam pytanie o związki miedzy powieścią kryminalną a reportażem. Nie interesuje mnie prosta zależność odsłaniająca się w reportażu kryminalnym. Zależy mi raczej na pokazaniu, że reporter i detektyw mają często dużo wspólnego, jeśli weźmiemy pod uwagę sposób podejścia do problemu oraz schemat zadawanych pytań i opracowywanych odpowiedzi. Na uwagę zasługuje także operowanie śledztwem jako działaniem porządkującym opowieść w powieści kryminalnej oraz w reportażu. Próba zastanowienia się nad wzajemną zależnością zachodzącą między opowieścią opartą na fikcji i historią odwołującą się (...) do faktów pozwala na wskazanie efektów możliwych do uzyskania dzięki zastosowaniu śledztwa. (shrink)

Tekst stanowi krytyczne omówienie książki Jacka Migasińskiego W stronę fenomenologii niezjawiskowej, która jest doskonałym podsumowaniem współpracy polsko-francuskiej i realizuje jedną z najistotniejszych jej funkcji, czyli owocny dialog między badaczami z różnych krajów. Recenzowana książka jest kompetentnym komentarzem do tego, co dzieje się w fenomenologii francuskiej, a jej autor koncentruje się głównie na analizie tekstów Emmanuela Lévinasa i Maurice’a Merleau-Ponty’ego. Na książkę Jacka Migasińskiego składa się jedenaście esejów o rozmaitej fenomenologicznej tematyce: znajdziemy w niej problematykę intersubiektywności, czasu, afektywności i próby budowania (...) dyskursu perfomatywnego w fenomenologii na przykładzie filozofii Lévinasa. Tytułowe określenie „fenomenologia niezjawiskowa” oznacza odsłonięcie najgłębszych źródeł sensu władającego każdym z penetrowanych obszarów i obalenie dualizmów panujących w klasycznym myśleniu, ale także transgresyjność fenomenologii i jej skłonność do nadmiaru. To właśnie ta metoda, polegająca na testowaniu granic i na wykraczaniu poza nie w procedurze przelicytowywania tego, co może być źródłem fenomenów, wyznacza kierunek, w jakim według Migasińskiego zmierza dziś fenomenologia francuska. (shrink)

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie analizy funkcjonowania współczesnej narracjidomu na przykładzie dwóch narodów: Tatarów krymskich i Romów. Są oni bliscy terytorialniei żyją wśród nas od stuleci, ale pozostają nadal nieznani. Pierwsi są rozpatrywanijako migranci lub wygnańcy, którzy znajdują się na pograniczu bezdomności i wciąż walcząo dom. Drudzy stanowią przykład niezakorzenionej przynależności – tożsamości nomadycznej,ponieważ sami zdecydowali się na życie bez zapuszczania korzeni. Prezentowane w artykulezagadnienia odzwierciedlają różne spojrzenia na kwestię współczesnej tożsamości i jejrelacje do dwóch typów przestrzeni: absolutnej i relatywnej, (...) tak jak je rozumie Martina Löw. (shrink)

Can Contemporary Science Inspire Philosophical and Theological Reflection on Causality? The cooperation between natural science, philosophy, and theology in an analysis of the causal structure and co-dependency of entities in the universe seems to be both legitimate and expected. It turns out, however, that in practice it oftentimes raises some tensions, questions and difficulties, leading to the development of alternative and in a sense competitive models of causality and of God’s action in the world. What is more, the attitude of (...) natural sciences since modernity, concentrated on gaining knowledge about natural phenomena to predict and control them, without trying to determine the nature of their ultimate causes, Humean criticism and rejection of the concept of causality as such, and concentration of analytic philosophers on the description of what accompanies phenomena classified as causal, leaving aside the question of the metaphysical status of causes and effects – they all seem to make impossible an interaction and mutual reference of contemporary science, philosophy, and theology in their reflection on the topic of causation. The main goal of this article is to defend the thesis about the possible and actual influence of scientific analysis of cause and effect relationships on the philosophical and theological reflection on causation, not only in the Middle Ages and Modernity, but also in contemporary thought. The presentation of the latest positions in the debate on divine action in the natural world will be followed by an argument in favor of the relevance of the model developed by philosophers and theologians representing the Thomistic school. (shrink)

Nihilizm stał się współcześnie jednym z charakterystycznych rysów kultury i filozofii. W wyniku zaszłych przemian jego rozumienie dalece jednak odbiega od dziewiętnastowiecznego zawołania Nietzschego: Gott ist tot. Nihilizm przestał być symbolem wyczerpania sensu, kresu metafizyki czy zaniku wartości. Jako nihilizm spełniony wyraża się w idei symulacji i symulakryzacji, słabego myślenia czy płynnej rzeczywistości. Dawne pojęcia i koncepcje metafizyki utraciły swoje znaczenia, a ich miejsce usiłują zajmować stanowiska wyrażające krytyczny namysł nad kondycją intelektualną i aksjologiczną współczesnego człowieka.

Polish studies on the philosophy of British empiricism had various courses. Polish studies on Leibniz, Spinoza or Kant were quite advanced, but we know but little about the research on British empiricism. The achievements of the attempts of reconstructing the early reception are rather vestigial. The second part of the article presents early Polish studies into the philosophy of Bacon, Newton, Hobbes and Burke.

???? Wydawnictwo von Borowiecky : Red. naukowa: Bożena Listkowska, Artur Andrzejuk Drugi tom słownika polskich filozofów tomistycznych (obejmujący lata 1919–1945), kontynuatorów myśli św. Tomasza z Akwinu. Znajdziemy w nim biogramy oraz omówienia poglądów, a także recenzje i wspomnienia. Tom drugi poświęcony jest omówieniu filozoficznych dokonań: Michała Klepacza, Kazimierza Kowalskiego, Franciszka Kwiatkowskiego, Czesława Martyniaka, Konstantego Józefa Michalskiego, Jana Salamuchy, Franciszka Sawickiego, Jana Stepy, Antoniego Szymańskiego, Jacka Woronieckiego, Aleksandra Żychlińskiego oraz przebiegowi Międzynarodowego Kongresu Tomistycznego, który odbył się w Poznaniu w 1935 r. (...) © Wydawnictwo von Borowiecky. (shrink)