[…] redaktorom udała się rzecz dość rzadka w tego typu publikacjach, mianowicie stworzyli imponujących rozmiarów księgę pamiątkową, która jednak, poza walorami okolicznościowymi, charakteryzuje się wysokim poziomem naukowym i zawiera sporo oryginalnych, wartościowych treści, z konieczności prezentowanych w krótkich formach, co jednak nie obniża ich rangi teoretycznej. Ponadto […] udało się w tej publikacji zgromadzić bardzo liczne, a jednocześnie reprezentatywne grono najwybitniejszych polskich filozofów, którzy ofiarowali profesorowi Tyburskiemu swoje cenne teksty, co czyni tę książkę tym bardziej wartościową i spowoduje, jak można (...) przypuszczać, że jeszcze po wielu latach będzie się do niej sięgało jako o źródła oryginalnych i bardzo ciekawych przemyśleń. Prof. dr hab. Jarosław Rolewski. (shrink)

An option available to an agent is stable if it maximizes expected utility on the hypothetical assumption that the agent is going to choose it. As is well known, some decision problems lack a stable solution. Paul Weirich (1986 and 1988) has recently proposed a decision principle which prescribes that the option chosen should be at least weakly stable--or "weakly ratifiable", to use his terminology. According to him, full stability is an excessively strong demand. I shall argue that Weirich's proposal (...) conflicts with the familiar condition of dominance. But I shall also prove that this difficulty can be avoided if we replace weak stability by "moderate" stability--where the latter property is somewhat stronger than the former. It will be seen, however, that this modification does not help against other ailments connected with stability. In particular, to heed the demand of stability (of any kind) is to engage in a form of "wishful acting". Also, the different stability demands all conflict with a close relative of the dominance condition: the condition of "indifference". According to this condition, two actions are equally choiceworthy if they would always lead to the same outcomes--whatever state the world is in. On the other hand, the conditions of dominance and indifference would both be satisfied if we replaced a demand for stability (of some kind) by a related but distinct principle of "retrievability". Retrievability and (full) stability are mutually independent properties of options, but each of them entails moderate stability. The paper ends with a discussion of the relevance of retrievability to theories of choiceworthiness and practical reason. (shrink)

The subject of this article are the definitional and regulatory aspects of experimental (or innovative) therapies, understood either as new and unproven treatment methods that can be tested – and for this purpose used – also in clinical trials, or as applications of these new and unproven procedures in medical practice. After a short introduction, recalling one of the important sources of the concept of experimental or innovative therapy, which was the Belmont Report, I first discuss the problems related to (...) the definition of experimental therapy (as a new and nonvalidated medical procedure used to improve the patient's health), and then the controversial issues related to its regulation (including in particular the required control to which each such therapeutic intervention should be subject). Finally, I point out the importance of the discussions on experimental therapy reported in this article, conducted in other countries or in international contacts, for the necessary revision or reinterpretation of Polish regulations regarding therapeutic experiments. (shrink)

Cognitive scientists who study poetry and aesthetics often write with great craftmanship. In her recent book, The Poem as Icon, Margaret Freeman doe...

The article presents one of the components of the intellectual legacy of Polish positivism, a philosophical position which proposed a new attitude towards ethical issues. Its representatives put forward the notion of scientific ethics, reducing moral philosophy to it. They strongly emphasized their critical attitude towards traditional ethics, for which there was no place in the positivist model of science, and proposed a distinction between theoretical and practical ethics. Their project was motivated by an ambition to make ethics into jurisprudence, (...) a discipline whose accuracy would make it similar to other sciences. Their efforts were consistently motivated by the idea of making ethics into an empirical and applied science. This scientific ethics would fulfill the important task of forming a set of moral requirements, which, by referring to moral knowledge (“ethology”), would have a chance of influencing the conduct of individuals and society. The new ethics was expected to contribute to the change in social morality and thus greatly support moral progress, an issue which was hotly debated. All positivists subscribed to the idea of progress, including that of morality; however, some differences can be discerned in how they defined progress. Some defined it in realistic categories, while others focused on optimistic visions of the future. Among the first advocates of scientific ethics and of the idea of moral progress, differences notwithstanding, were Aleksander Świętochowski, Julian Ochorowicz, Feliks Bogacki, Władysław Kozłowski, and Bolesław Prus. The article gives an overview of some of their views. (shrink)

Przemysł farmaceutyczny oferuje coraz to nowe leki, które mają przedłużać życie osób cierpiących na nieuleczalne choroby. Innowacyjne terapie są często w jakimś stopniu skuteczniejsze, ale też (w co najmniej takim samym stopniu) droższe. Upoważnieni decydenci reprezentujący społeczeństwo muszą zatem rozstrzygać, które z nich będą finansowane ze środków publicznych. Jednym z głównych kryteriów, na których podstawie podejmuje się takie decyzje, jest stosunek dodatkowych kosztów, związanych z nową terapią, do czerpanych z niej dodatkowych korzyści. Dodatkowe korzyści, wynikające z nowych leków dla osób (...) śmiertelnie chorych, wydają się jednak często niezbyt wielkie w porównaniu do ich zawrotnych dodatkowych kosztów. Rodzi się zatem wątpliwość, czy refundacja tych leków, do której opinia społeczna skądinąd na ogół się skłania, daje się pogodzić z równie powszechnie akceptowaną zasadą ekonomicznej efektywności. Pewną próbą uzgodnienia tych postaw byłoby przyjęcie, że z pozoru niewielkie korzyści, przysparzane osobom zbliżającym się do śmierci — jak marginalne zwiększenie długości ich życia lub nieznaczne podniesienie jego jakości — w rzeczywistości mają większą wartość, ponieważ życie tych osób trzeba cenić wyżej. W przedstawianym artykule zastanawiam się nad tym, czy ta koncepcja jest do utrzymania — czy wartość życia wzrasta wobec bliskiej śmierci. (shrink)

"Traum des Seins, Todt des Seiendes" sketches centuries-old history, transformations, and consequences of the baroque identification of dream and reality. The first part of the essay demonstrates that, despite commonly accepted opinion this identification originates with Descartes. In the second part of the essay, the main theme – the claim that ontological positions are dependent on the grammar of ethic languages – is introduced within the context of Schopenhauer's remarks on life and dreams. The third part of the essay further (...) develops the main theme in the course of an analysis of Descartes' "Meditation II". From a linguistic point of view, there are two following consequences for ego and cogito: either the subject (ego) does not exist, or its existence is temporarily non-continuous; either it does not exist as consciousness; or it is an unconscious being. Obviously, Descartes would accept neither. In the last analysis, ego exists merely grammatically, while (conscious) being differs from being in that it happens but is not. Since conscious being, only occurs in speech directed to somebody, death touches merely being, while being either dreams or remains silent. (shrink)

The text is a commentary to the phenomena in Polish modern art in the final years of the 20th century. It constitutes a “first-hand” account by a participant of the events and the host of the location. The location was the author’s private workshop in the attic of a Łódź tenement house in the very centre of the city, in the circles of artists creating situations, meetings, events and objects, which established Kultura Zrzuty [the Whip-round Culture], a phenomenon which described (...) the activities of artists independent of state institutions and officials patrons in the 1980s. The analysis of the events within the area of independent Okolice Sztuki inspired the author to discuss the form of other artists and his own, who created art in Strych [literally: attic] in an unchanging conflict between physical and social existence and freedom in art. (shrink)

This collection of 12 essays at the 100th anniversary of Roman Ingarden is to show the actuality of the outstanding Polish representative of twentieth century philosophy. The authors take up Ingarden's main philosophical topics and, accordingly, deal with phenomenological and ontological problems on the various modes of givenness and existence in the wide range of real and intentional being, true and fictional existence, and they devote particular interest to Ingarden's conception of reality as well as to his aesthetics and theory (...) of arts. (shrink)

The task of corrective justice in Aristotle’s ethics is the rectification of harms or injuries resulting from voluntary or involuntary interactions between persons. However, the scope of this form of justice is not clear. In its widest conception it would include all harms done to a person against her will and without her fault. According to a narrower conception, instead, it is only an injury caused by an unjust or wrongful action that requires compensation. But in fact Aristotle distinguishes several (...) concepts of unjust action. As a result, the narrower conception appears in various versions which are discussed in this paper. (shrink)

The subject matter of this article is the right to health as one of the moral rights granted to all human beings. In the first part, I provide an overview of selected international documents that consider health a human right and, in the second part, I investigate the most significant commentaries on these documents. Accordingly, I attempt to bring out and arrange in an order the main ethical claims contained in these documents and commentaries, discussing such issues as the kinds (...) of rights related to health, the conditions of access to health-related goods or the duties of the states implicated by the right to health. (shrink)

Differences between macro and microphysics. How do we come to know the world? Theories—can they be beautiful? Cloakroom principle. Microparticles are identical—conssquences. Platonian beings.

Innovation is fundamental to the pharmaceutical industry and a key to improvements in healthcare. Its effectiveness depends on huge, constant investments in research. This innovative industry directly affects the course of studies in healthcare and medicine. Its efforts translate directly into the length and quality of our lives. For several years now, the progress underway in pharmaceutical industry has produced measurable benefits. Doctors have new pharmaceuticals at their disposal, including many types of antibiotics and anti-viral drugs, vaccines and a wide (...) range of drugs which save lives or make them more comfortable. In the near future, ever more efficient cures for neoplastic, rheumatic, neurological, psychic, metabolic, circulatory or respiratory diseases can be expected. (shrink)

More than 15 years of human behaviour genetic research at the University of Warsaw Human behaviour genetic research has been conducted at the University of Warsaw for more than 15 years. The main focus of this work have been the origins of individual differences in temperament and other personality traits. Other areas of interest include attitudes, risk factors for human health, and posttraumatic stress disorder. The majority of the research is conducted using quantitative genetic methods although recently work using molecular (...) techniques has also begun to develop. This article reviews the most important directions and findings of this research. (shrink)

Wskażmy na początku trzy zasadnicze powody, które zainspirowały toruńskie środowisko filozoficzne do organizacji na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu spotkania znawców i badaczy spuścizny twórczej Henryka Elzenberga. Pierwszy to wzgląd o charakterze rocznicowym. Mijająca w tym roku 120 rocznica urodzin i 40 rocznica śmierci Elzenberga jest właściwą chwilą stwarzającą najlepszą sposobność uczczenia pamięci wybitnego polskiego filozofa i humanisty, przywołania i podkreślenia jego dokonań w zakresie filozofii, aksjologii, etyki, estetyki, filozofii kultury i literatury. Drugi - jeśli tak rzec można - ma (...) charakter lokalny. Wiele lat dojrzałego życia i znaczna część biografii twórczej Elzenberga przypada na toruński okres jego działalności. Obok Tadeusza Czeżowskiego tworzył w Uniwersytecie Mikołaja Kopernika środowisko filozoficzne, w wydatnym stopniu kształtując jego oblicze duchowe i intelektualną kulturę. Wykłady i seminaria prowadzone w murach uczelni oraz tzw. privatissima odbywające się w domu Profesora cieszyły się niesłabnącym powodzeniem nie tylko u adeptów filozofii, ale także osób różnych zainteresowań i profesji naukowych. Mogli oni podziwiać rozległość wykształcenia i zainteresowań Profesora, jego niezwykle bogatą osobowość i finezyjną kulturę intelektualną. Szacunek budziła dociekliwość badawcza filozofa głęboko penetrująca podejmowane tematy, a szczególnie umiejętność pobudzania do twórczego myślenia i wspólnego dochodzenia do prawdy. Toruński okres w życiu Elzenberga był także - jak można to chyba bez przesady powiedzieć - zwieńczeniem drogi jego intelektualnego rozwoju i aktywności twórczej. Wszystko to stawia przed kolejnym pokoleniem filozofów związanych z toruńską uczelnią zaszczytne zobowiązania i powinności wobec osoby i dorobku Profesora. Trzeci powód jest bardziej ogólnej natury.Dzieło filozofa niewątpliwie należy do najznakomitszych osiągnięć polskiej humanistyki i powinno, naszym zdaniem, znaleźć bardziej poczesne miejsce w świadomości ludzi wykształconych, wyraźniej zaistnieć w rodzimym życiu intelektualnym. Mimo wzrastającego zainteresowania twórczością Elzenberga, istnieje w dalszym ciągu dysproporcja pomiędzy znaczeniem jego dokonań na polu aksjologii,etyki filozofii kultury, krytyki literackiej i literatury a miejscem,jakie zajmuje ona w pamięci i świadomości zbiorowej. Dlatego należy podejmować takie inicjatywy, aby najbardziej wartościowe tradycje rodzimej kultury intelektualnej nie stawały się jedynie pomnikami przeszłości, ale stanowiły przede wszystkim żywy składnik współczesnej kultury Dotychczasowe spotkania konferencyjne charakteryzowała wieloaspektowość podejścia do spuścizny filozofa. Jej badacze, dzieląc się wynikami swoich dociekań,przedstawili dowolnie wybrane tematy, koncentrując się na ich opisywaniu, wyjaśnianiu czy interpretowaniu. Wybór tematyki uzależniony był od kierunku zainteresowań i predylekcji badacza.Zaprezentowano mniej lub bardziej bogaty zestaw problemów odnoszących się do różnych aspektów myśli twórczej filozofa.Otrzymywaliśmy w efekcie analizy wybranych zagadnień z bardzo bogatego obszaru zainteresowań filozofa, począwszy od teorii wartości poprzez tematy etyczne, estetyczne, historyczno filozoficzne, aż po te z zakresu filozofii kultury, literatury, krytyki literackiej, religii i mistyki. Podejmowano także wiele innych bardziej szczegółowych i drobniejszych kwestii odnajdywanych w pismach filozofa, a zwłaszcza tych inspirowanych, imponującą bogactwem tematycznym, refleksją zobiektywizowaną na kartach Kłopotu z istnieniem.Przykładem takie wieloaspektowego odniesienia się do myśli twórczej autora Kłopotu z istnieniem była konferencja zorganizowana przez toruńskie środowisko filozoficzne w 1997 roku pod tytułem Henryk Elzenberg. Dziedzictwo idei. Filozofia - aksjologia - kultura.Tytuł bez wątpienia sugeruje, że intencją organizatorów było zakreślenie w miarę pełnej panoramy zagadnień podejmowanych przez filozofa wraz z ich analizą. (shrink)

Henryk Skolimowski pays particular attention to the problem of ecological culture. He is convinced that only societies characterized by ecological culture are able to cope successfully with the most difficult problem of modernity which is the issue of the environment. The necessary condition for building man’s ecological culture, aside from equipping him with ecological knowledge as well as a system of values along with their normative equivalents, consists in shaping the pro-ecological attitude which manifests itself in particular actions. The objective (...) of the article is to present Skolimowski’s ideas on the essence of ecological culture and on the necessary actions to be undertaken to shape thinking, axiology, individual and social behavior in its light. (shrink)

The essence of the science dealing with the origin of life, called protobiology, is based on the idea of the evolutionary formation of the first living beings from non-living matter. This thesis is generally accepted by both scientists and philosophers. However, the agreement stops at the same point at which it begins. At least this is the case for the scientists. Meanwhile, the philosophers appear to be amazingly concordant where the consensus, owing to their different orientations, might be rather unexpected. (...) I demonstrate that at the source of many recently declared views concerning the philosophical foundations of origins-of-life studies—views both of scientists and philosophers—there is a misconception of a fundamental nature. I also try to reveal some sources of this misconception and its sometimes peculiar consequences. (shrink)

The article concerns the metaphysical dimension of Jan Srzednicki’s epistemology. It is claimed that the metaphysical perspective of cognitive “normatives” (e. g. norm, form and presence) does not remove paradoxes of self-reference. It is especially difficult to separate the ontic and the cognitive dimensions.