The current study aims to examine the hope levels of theology students in the context of their education level. The correlational (relational) screening method was used in this study. The sample of the study consists of a total of 429 students (328 girls, 101 boys) studying at the Faculty of Theology at Erzincan Binali Yildirim University. Hope levels of the students were determined by Karaca-Kandemir Hope Scale developed by Karaca and Kandemir. The scale consists of three sub-dimensions: goal-oriented, (...) hope and significance, and stability. One-way analysis of variance (ANO-VA) was used for data analysis. According to the findings obtained as a result of the analysis, it is seen that the education levels of the Theology Faculty students cause differentiation in terms of goal-oriented and stability which are sub-dimensions of hope; however, it was found that the scale did not cause any difference in terms of hope and meaningfulness subscale and total hope levels. This finding did not corroborate the research hypothesis that the higher the education level of theology faculty students, the higher their hope level. The results, however, give an idea that theology education can have a positive effect on students' hope levels.Summary: Hope, which is a fundamental feature of human existence, has many functions, both individually and socially. Hope, which is one of the main characteristics that distinguish human beings from other beings, is one of the most powerful tools that help create and implement future designs of individuals and societies. It is possible to see this powerful effect of hope in the object of all human works and actions such as art, literature, and architecture. However, despite the expressed impact of hope, religion, which accompanies it in the existential journey of humanity and is one of its most influential sources of motivation, has the potential to produce a highly useful function on hope. Because religion demands the individual to be future-oriented rather than the past. This demand of religion does not mean that the past actions of the individual and society have no importance. While building the future of the individual and society on lessons learned from the past, religion orders that he should not be a prisoner of his past and that he hopes for the energy he has produced by taking shelter in the attributes of Allah, Most Gracious and Merciful. For this reason, the Qur'an equates despair of Allah's mercy with coming out of religion (Yusuf 12 / / 87).Despite the strong relations between religion and hope, empirical studies on the issue are not yet adequate. However, in recent times, especially with the effect of Positive Psychology, it is a fact that empirical studies have been carried out to determine the relationship of these emotions with religiosity about positive emotions such as patience, optimism, empathy, and self-regulation. One of the positive emotions expressed is hope. However, it is seen that some empirical studies have been conducted on the relationship between hope and religiosity. However, apart from these studies, empirical studies on higher education levels are needed in order to reveal the relationship between hope and religiosity in a healthier way. Because of the strong relationship between religion and hope, it is expected that there will be an increase in parallel with the religious education taken in higher education. From this point of view, this study primarily aims to reveal the strong connection between religion and hope. The main problem of this study, which is based on the primary hypothesis that learning religion at a higher education level, will increase the level of hope of students, is the relationship between theology education and hope. In this study, which was conducted to determine the hope levels of the students of the Faculty of Theology, the method of collecting information related to the questionnaire technique used in the screening model was used.The population of the study consists of 744 students enrolled in Erzincan Binali Yıldırım University Theology Faculty in the fall semester of 2018-2019 academic year. The sample group of the research is 429 students in the faculty during the application period. Accordingly, 144 (33.6%) of the total students in the sample group were in the “preparatory class,” 79 (18.4%) were in the “first grade”, and 78 (18.2%) were in the “second grade,” while 60 (14.0%) were in the “third grade,” 68 (15.9%) were in the “fourth grade.”“Personal Data Questionnaire” and “Karaca-Kandemir’s Hope Scale” were used as data collection instruments. In the “Personal Data Questionnaire,” there are questions about the learning levels of the working group.Karaca-Kandemir’s Hope Scale, which is used in the study, is a scale developed by Karaca and Kandemir based on their cultural codes to determine the hope levels of individuals.The scale is a 5-point Likert type and consists of three sub-dimensions: “goal-oriented,” “hope and meaningfulness,” and “stability.” Of the 13 items in the scale, 8 (1, 2, 4, 5, 7, 9, 10 and 12) had a positive sentence structure such as “Dreaming about the future excites me,” 5 of them (3, 6, 8, 11 and 13) it has a negative sentence structure such as “I cannot bring the end of a job easily after starting a job.” In the scoring phase of the hope scale, negative sentences were reversed. While the lowest score that can be obtained from the “goal-oriented” dimension of the scale is 5, the highest score is 25; the lowest score that can be obtained from the dimension of “hope and meaningfulness” is 4, the highest score is 20; the lowest score that can be obtained from the “stability” sub-dimension is 4, while the highest score is 20. As a result, the lowest score that can be obtained from the total of the scale is 13, and the highest score is 65. Low scores from the scale indicate that the individual's level of hope is low, and high scores indicate high levels of hope.In order to determine the differentiation between class levels, Single Factor Analysis of Variance-ANOVA was applied to the data set. As a result of the analysis, multiple comparisons were made between the means with statistically significant differences. For this purpose, Post Hoc LSD and Tukey HSD tests were used to determine the source of the difference. The significance level of “.05 “ was taken as a criterion for all these operations. In the research, it was seen that the education they received from the Faculty of Theology students caused a differentiation in the “goal-oriented and stability” sub-dimension of hope; however, “hope and meaningfulness” subscale and “total hope” did not cause any differentiation. This result did not confirm the research hypothesis that “the level of hope differs according to class (education) level and the level of hope increases as the level of education (education) increases hope. However, in the “goal-oriented” dimension of hope, the second and third-grade students of fourth-grade students; In terms of “stability” dimension, the fact that the first-grade students scored significantly higher than the preparatory class students gives an important idea that the education received in the Faculty of Theology can have an effect on hope. However, it is thought that similar studies that will be conducted with a large sample group and centering on all dimensions and hopes of religiosity will produce remarkable results. (shrink)

Bu çalışma, dinî boyutun dâhil edildiği psikolojik danışma sürecinin üniversite öğrencilerinin psikopatolojik düzeylerini gidermede etkili olup olmadığının sınanması amacıyla yapılmıştır. Araştırma, Mardin Artuklu Üniversitesine bağlı farklı birimlerde lisans düzeyinde öğrenim gören on beş öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Bu öğrencilerden yedisine bireysel psikolojik danışma; sekizine ise dinî boyutun dâhil edildiği bireysel psikolojik danışma uygulanmıştır. Deneklerin seçilmesinde ve uygulamanın etkililiğini ölçmede Kısa Semptom Envanteri (KSE) kullanılmıştır. KSE, psikolojik danışma müdahalesinden önce, müdahale süreci bittikten hemen sonra ve son test uygulandıktan 6 ay sonra danışanlara (...) uygulanmıştır. Psikolojik danışma müdahalesinin danışanların psikopatolojik düzeyleri üzerindeki etkisini test etmek amacıyla toplanan veriler, SPSS 21.0 paket programı kullanılarak çözümlenmiş ve Mann- Whitney U ve Wilcoxon İşaretli Sıralar Testleri kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda dinî boyutun dahil edildiği bireysel psikolojik danışma uygulamasının üniversite öğrencilerinin psikopatoloji düzeylerini düşürmede kalıcı bir etkiye sahip olduğu ve somatizasyon, obsesif- kompulsif düşünceler, depresyon ve anksiyete alt boyutları ile genel psikopatoloji düzeyini düşürmede bireysel psikolojik danışmadan daha etkili olduğu saptanmıştır. (shrink)

Felsefe çatısı altında uzun yıllar varlığını sürdüren psikoloji, 1879’da Wundt’un ilk psikoloji laboratuvarını kurmasıyla bağımsız bir disiplin olmuştur. Bu bağımsızlık psikolojinin kavram olarak “ruh bilimi”ni ifade etmesinden dolayı çok arzu ettiği fizik gibi bir bilim dalı olmasına yetmemiştir. Bu nedenle modern psikoloji, ruh kavramının metafizik özelliğinden dolayı onu temel çalışma alanının dışına itmiştir. Modern psikoloji artık “ruh” kavramını “insanın görülebilen ya da ölçülebilen özellikleri “olarak çalışma konusu yapmakla kalmamış, dinî konuları da bilimselliğe aykırı olduğu iddiası ile inceleme alanının dışında tutmuştur. (...) Bu durum, din psikolojisinin temel çalışma konularından olan objektif dinî gerçeklik ve subjektif dinî gerçeklik alanlarının da bilimsel araştırma konusu olamayacağı gerekçesiyle reddedilmesini beraberinde getirmiştir. Objektif dinî gerçeklik, subjektif dinî gerçeklik ve subjektif dinî anlam konularına din psikoloğunun yaklaşım yönteminin tartışıldığı bu çalışmanın iki temel amacı vardır: Birincisi, din psikoloğunun ifade edilmiş olan kavramlara yaklaşım yöntemini tartışmak, ikinci amaç ise din psikolojisi alanında üretilen bilgilerin geçerlilik ve güvenilirliğine katkı sunmaktır. (shrink)

Uyum konusu gerek sosyal psikolojinin gerekse sosyolojinin önemli konularından biridir. Göç, yerleşik kültürlerde birçok faktörün etkili olduğu psiko-sosyal uyum olgusunu derinden etkileyen faktörlerdendir. Literatürde az da olsa uyum konusunda işlevsel ölçek bulunmakla birlikte göçmenler üzerinde kullanılabilecek ölçekler yok denecek kadar az sayıdadır. Göçmenlere ulaşmanın güçlüğü, dil yeterliliği ve göçmenlerin tecrübi araştırmalara katılmaya kolay ikna olmaması gibi nedenler; göç deneyimi yaşayan bireylerle yapılacak çalışmalarda kullanılabilecek ölçeklerin az sayıda olmasının başlıca nedenlerindendir. Çalışmada görece uzun bir zaman dilimi farklı bir kültürde yaşayan göçmenlerin (...) yaşadıkları yeni ortamlarına uyum düzeylerini ölçmek amacıyla geliştirilen ölçeğin psikometrik özellikleri sunulmuştur. Ölçek geliştirme sürecinde 40 madde halinde hazırlanan taslak formuyla Türkiye’nin farklı illerinde yaşayan 600 Afgan (Özbek) göçmenle yüz yüze görüşmeler sonucunda veriler elde edilmiştir. Katılımcılar en az beş yıldan beri Türkiye’de yaşayan 15 yaş üstü Afgan (Özbek) göçmenlerden seçilmiştir. Ölçeğin yapı geçerliliğini tespit etmek amacıyla 320 katılımcıyla açımlayıcı faktör analizi gerçekleştirilmiş, bu analiz sonucunda 25 maddeden oluşan beş boyutlu bir yapı elde edilmiştir. Boyutlar sırasıyla “davranış-alt kültürü koruma”, “aidiyet”, “yerel halkla kaynaşma”, “duygusal tatmin” ve “otoriteyle ilişkiler” şeklinde isimlendirilmiştir. Açımlayıcı faktör analizi sonucunda oluşan yapıyı doğrulamak amacıyla 250 katılımcılı ikinci bir göçmen grubuyla uygulama gerçekleştirilmiş ve elde edilen verilere uygulanan doğrulayıcı faktör analizi sonuçları ölçeğin beş faktörlü yapısını büyük ölçüde desteklediği görülmüştür. Ölçeğin güvenirliliğini gösteren Cronbach alpha katsayısı α=.76 olarak hesaplanmıştır. Ölçekle ilgili üretilen psikometrik veriler topluca değerlendirildiğinde geliştirilen ölçeğin göç deneyimi yaşayan göçmenlerle yapılacak çalışmalarda kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olduğu sonucuna varılmıştır. (shrink)

Bu araştırmada dini tutum, paranormal inanç ve eleştirel düşünme eğilimi arasındaki ilişkiler incelenerek bu ilişkiler arasındaki değişkenler anlaşılmaya çalışılmıştır. Çalışma nicel desenli ve ilişkisel tarama yöntemi ile hazırlanmıştır. Araştırmanın örneklemi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi ve Dokuz Eylül Üniversitesi’nin ilahiyat, eğitim ve sağlık bilimleri/tıp fakültelerinde öğrenim gören 626 gönüllü katılımcıdan oluşmaktadır. Veriler, katılımcıların demografik özelliklerine ilişkin kişisel bilgi formu ile Ok-Dini Tutum Ölçeği, Paranormal İnanç Ölçeği ve Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği kullanılarak sahada anket yöntemi vasıtasıyla toplanmıştır. Elde edilen verilerin (...) analizleri yapmak için IBM SPSS Statistics-26 kullanılmış; değişkenler arası ilişkileri belirlemek maksadıyla korelasyon ve basit doğrusal regresyon analizi uygulanmıştır. Araştırmada dini tutum ile paranormal inanç arasında pozitif yönde (r=0.418; p=0.000) anlamlı bir ilişki tespit edilmiş olup bununla birlikte dini tutumun paranormal inançtaki değişimin yaklaşık %17’sini (Düzeltilmiş R2=0,173) açıkladığı tespit edilmiştir. Bu bulgular, dini tutumun paranormal inancı destekleyen önemli bir faktör olduğunu ortaya koymaktadır. Dini tutum ile eleştirel düşünme eğilimi arasındaki ilişkide anlamlı bir ilişki olmayıp dini tutum eleştirel düşünme eğilimindeki değişimin yaklaşık %1’ini (Düzeltilmiş R2=0,003) açıkladığı görülmektedir. Eleştirel düşünme eğilimi ile paranormal inanç ilişkisinde düşük düzeyde negatif ilişkilerin olduğu saptanmıştır (r=-0.111, p. (shrink)

Bu çalışmada Tanrı’ya yönelik tahayyül biçimlerini ölçmeye yönelik kültüre duyarlı bir ölçme aracı geliştirilmiştir. Ölçekle ilgili yapılan psikometrik analizler, ölçeğin yeterli derecede geçerli ve güvenilir bir araç olduğunu göstermektedir. Allah tahayyülleri ölçeği, toplam varyansın %50,35’ini açıklayan dört faktörden ve toplam 19 maddeden müteşekkil bir yapı sergilemektedir. Yapılan faktör analizine göre ölçekteki birinci faktöre “İlgisiz Allah” (ilgisiz), ikinci faktöre “Korkutan Allah” (korku-ceza yönelimli), üçüncü faktöre “Seven ve korkutan Allah” (dengeli), dördüncü faktöre ise “seven Allah” (sevgi yönelimli) ismi verilmiştir. Yapılan doğrulayıcı (...) faktör analizi, ölçeğin dört faktörlü yapısını doğrulamıştır. Güvenirlik analizlerine göre Allah Tahayyülleri ölçeği (ATÖ) için iç tutarlılık ölçütü olan Cronbach’s alpha katsayısı α=.61 olarak hesaplanmıştır. Aynı ölçeği oluşturan maddeler yarıya bölme tekniği (Split-half) ile analiz edildiğinde iki yarım ölçek arasındaki korelasyon katsayısının.69 olduğu görülmüştür. 53 kişilik bir popülasyon ile on gün arayla yapılan iki ölçüm sonuçları arasındaki korelasyon katsayısı ise.69, (p<.01) olarak ölçülmüştür. Sonuç olarak Allah Tahayyülleri Ölçeğinin yeterli düzeyde güvenilir ve geçerlik skorları ürettiği, konuyla ilgili çalışmalarda rahatlıkla kullanılabileceği söylenebilir. (shrink)

Dini bir kavram olan tevekkül, aynı zamanda son yıllarda psikoloji araştırmalarına da konu olmaktadır. Bu çalışmanın amacı din bilimleri araştırmalarında kullanmak amacıyla Pakistan Müslümanları üzerinde geliştirilen Tevekkül Ölçeği’ni Türk kültürüne uyarlamaktır. Bu amaçla toplamda 595 kişiden oluşan iki farklı çalışma grubundan elde edilen veriler üzerinde geçerlik ve güvenirlik analizleri yürütülmüştür. İlk çalışma grubundan elde edilen verilere uygulanan Açımlayıcı Faktör Analizi sonuçlarına göre maddelerin orijinal ölçekte olduğu gibi 4 faktörde toplandığı, faktörlerin toplam varyansın %60,21’ini açıkladığı görülmüştür. Elde edilen faktörlere ikinci (...) çalışma grubundan elde edilen veriler kullanılarak Doğrulayıcı Faktör Analizi uygulanmış ve elde edilen model kabul edilebilir uyum düzeyinde bulunmuştur. Ölçüt bağıntılı geçerlik bulguları da ölçeğin uyum sağladığını göstermiş, tevekkül ile bilişsel kontrol ve esneklik arasında istatistiksel olarak anlamlı pozitif yönlü ilişkiler bulunmuştur. Ölçeğin iç tutarlılık güvenirlik katsayısı ilk örneklemde,899; ikinci örneklemde,923’tür. Ölçeğin düzeltilmiş madde toplam korelasyon katsayılarının birinci çalışma grubunda,39 ile,72; ikinci çalışma grubunda,43 ile,72 arasında sıralandığı görülmüştür. 23 madde ve dört alt boyuttan oluşan ölçeğin geçerlik ve güvenirlik kriterlerini karşıladığı görülmektedir. Uyarlanan Tevekkül Ölçeği Türk kültüründe yürütülecek araştırmalarda kullanılmak için geçerli ve güvenilir bir ölçme aracıdır. (shrink)

Günümüzde hızla yayılan, insanların hayat kalitesini ve mutluluğunu olumsuz olarak etkileyen yalnızlık, özellikle Amerika ve Avrupa’da en önemli toplumsal sorunlardan birine dönüşmüştür. İngiltere’de yalnızlıktan sorumlu bakanlık kurulmasına kadar varan bu olgunun, Türkiye’de özellikle genç nesli temsil eden üniversite öğrencilerinde ne düzeyde olduğu, bu araştırmanın temel araştırma konularından birini oluşturmaktadır. Bu araştırma, Ordu üniversitesinin değişik fakültelerinde öğrenim gören 416 öğrenci örneklemi üzerinde yürütülmüştür. Anket formunda; UCLA yalnızlık ölçeği, dini başa çıkma ve hayat memnuniyeti ölçekleri kullanılmıştır. Ayrıca katılımcıların bireysel dindarlık algıları (...) ve sosyal medya kullanım düzeylerini belirlemeye yönelik sorular oluşturulmuştur. SPSS istatistik programıyla yapılan analizler sonucunda; dindarlık algısı ile yalnızlık, olumsuz dini başa çıkma, sosyal medyada görünürlük düzeyi ve kullanılan sosyal medya sayısı arasında negatif yönde; dindarlıkla olumlu dini başa çıkma arasında ise pozitif yönde bir ilişki tespit edilmiştir. Ayrıca öznel dindarlık algısı cinsiyet üzerinde farklılığa açmazken, hayat memnuniyeti üzerinde farklılığa yol açtığı anlaşılmıştır. Yalnızlık ile olumlu dini başa çıkma, hayat memnuniyeti ve mesajlaşma arasında negatif yönde ilişki ve etkileşim tespit edilirken, hayat memnuniyeti ile olumlu dini başa çıkma arasında pozitif, olumsuz dini başa çıkma arasında negatif yönde ilişki ve etkileşimin varlığı bulgulanmıştır. Bu çalışma birçok değişkenin birbiri ile ilişki ve etkileşimini ele alması bakımından önemlidir. (shrink)

Bu araştırmada, Suriyeli ergen bireylerde dini tutum, psikolojik dayanıklılık ve depresyon arasındaki ilişkiyi tespit etmek amaçlanmaktadır. Araştırmanın örneklemi, Elazığ’da ikamet eden 13–18 yaş aralığındaki 216 Suriyeli bireyden oluşmaktadır. Yaş ortalaması 15,31 olan katılımcıların 124’ü kadın, 92’si erkektir. Verilerin toplanmasında Kişisel Bilgi Formu, Beck Depresyon Envanteri II, Dini Tutum Ölçeği, Çocuk ve Genç Psikolojik Sağlamlık Ölçeği (ÇGPSÖ - 12) kullanılmıştır. Veriler SPSS (22,0) paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, Suriyeli ergenlerde depresyon ve dini tutum düzeyleri arasında negatif ve (...) anlamlı bir ilişki; depresyon ve psikolojik dayanıklılık düzeyleri arasında negatif ve anlamlı bir ilişki; psikolojik dayanıklılık ve dini tutum düzeyleri arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca araştırma bulguları Suriyeli ergenlerde psikolojik dayanıklılık ve dini tutumun depresyon düzeyindeki toplam varyansın yaklaşık %20’sini açıkladığını göstermiştir. (shrink)

Bu çalışmanın amacı dini yönelimler ile PERMA iyi oluş modeli arasındaki ilişkiyi incelemektir. Türkiye’nin farklı bölgelerinden 875 kişinin katıldığı araştırmada “Yeniden Yapılandırılmış Müslüman Dini Yönelim Ölçeği (MROS-R)” ve “PERMA” ölçeğinin yanı sıra cinsiyet, yaşadığı bölge, öznel gelir algısı ve eğitim düzeyine ilişkin anket ölçümleri uygulandı. Değişkenler arası ilişkiyi incelemek için betimsel analizler ve korelasyonel istatistikler (Mann-Whitney U Testi, Kruskal-Wallis H Testi, Spearman Korelâsyon Analizi) kullanıldı. Araştırma sonunda örneklemin dini yönelim ve PERMA iyi oluş modeli düzeylerinin yüksek olduğu saptandı. Katılımcılar (...) en yüksek dini yönelim puanını içsel dini yönelim ölçeğinden, en yüksek iyi oluş puanını ise bağlanma ölçeğinden elde etti. PERMA ölçekleri cinsiyet değişkenine göre farklılaşmazken, içsel dini yönelimin puanları kadınlar lehine anlamlı olarak farklılaştı. Öznel gelir ve eğitim değişkenlerinde dini yönelim ölçekleri ve PERMA iyi oluş ölçeklerinden elde edilen puanlarda gruplar arasında çeşitli düzeylerde anlamlı farklılıklar bulundu. Ancak yaşadığı bölge değişkeninde gruplar arasında anlamlı bir farklılaşma saptanmadı. Araştırma sonucunda sorgulayıcı dini yönelim dışında içsel, dışsal ve katı kuralcı dini yönelim biçimleri ile PERMA iyi oluş modeli alt boyutları arasında pozitif yönde ve anlamlı ilişkiler bulgulandı. (shrink)

Dini içerikli obsesyon genellikle dindar bireylerde ortaya çıkan psikolojik bir rahatsızlıktır. Farklı dini yönelime sahip olan bireylerin; psikolojik rahatsızlıklardan farklı düzeylerde etkilendikleri de bilinmektedir. İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin dini yönelim biçimleri ile dini içerikli obsesyon düzeyleri arasındaki ilişkiyi konu edinen bu makalede, bu ilişki cinsiyet, ekonomik durum ve mezun olunan lise türü gibi değişkenler üzerinden incelenmiştir. Araştırmanın örneklemi, 2018-2019 eğitim-öğretim yılında İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde öğrenim gören toplam 195 (92: Erkek, 103: Kadın) öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmada, ‘Dini Yönelim Ölçeği’ ile ‘Penn (...) Dinsel Obsesyonlar Envanteri’ kullanılmıştır. Değişkenler arası ilişkilerin belirlenmesi için frekans analizi, bağımsız örneklem t-test, tek yönlü varyans analizi ile Pearson korelasyon analizi uygulanmış ve SPSS 18 istatistik programı kullanılmıştır. Araştırmada; üniversite öğrencilerinin dışsal dini yönelim düzeyi ile dini içerikli obsesyon puanları arasında anlamlı yönde pozitif bir ilişki saptanmıştır. (shrink)

Bu çalışma, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin dinî eğilimlerini belirlemeye odaklanmaktadır. Çalışmada öğrencilerin dinî eğilimleri tasavvufî, modernist, siyasal ve selefi din anlayışları olmak üzere dört kategori açısından ele alındı. Nicel bir yöntemle yürütülmüş olan bu çalışmada betimsel tarama modeli ve karşılaştırmalı ilişkisel model kullanılmıştır. Bu çerçevede öğrencilerin ilgi duydukları İslâm anlayışları; cinsiyet, aile gelir düzeyi, mezun olunan lise türü, sınıf, İlahiyat Fakültelerinde eğitimin karma ya da tek cinsiyete dayalı mı olması gerektiği ve öğrencilerin İlahiyat Fakültelerindeki ders gruplarından hangilerine (...) yakınlık duydukları gibi farklı değişkenler üzerinden ölçülmeye çalışıldı. Araştırmanın evreni 2020-2021 eğitim - öğretim yılında İlahiyat Fakültesinde okuyan Hazırlık Sınıfı dışındaki 979 öğrenciyi kapsamaktadır. Örneklem grubu ise farklı sınıflardan ankete cevap veren 441 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmada bilgi toplama kaynağı olarak, kişisel bilgi formu ve 15 maddelik “İslâm Anlayışı Ölçeği” kullanıldı. Araştırma sonucunda Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin İslâm anlayışlarında tasavvufî İslam anlayışı yönünde bir eğilimin öne çıktığı görüldü. (shrink)

Bu araştırmada ortaöğretim okullarında öğrenim görmekte olan öğrencilerin din eğitimine yönelik tutumlarını belirlemek için din eğitimine yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Çalışma, AFA için 293 ve DFA için 314 olmak üzere toplam 607 lise öğrencisiyle yürütülmüştür. Araştırma verilerini toplamak için okulda din eğitimine yönelik tutum ölçeği (ODEYTÖ) ile kişisel bilgi anketi kullanılmıştır. Öncelikle 73 maddenin yer aldığı bir madde havuzu oluşturulmuştur. Uzman görüşleri ve pilot uygulama sonuçlarına göre AFA öncesi 53 maddeden oluşan bir ölçek formuna ulaşılmış ve uygulanmıştır. AFA (...) sonrası 25 madde ölçekten çıkarılarak DFA öncesi 28 maddeden oluşan yeni ölçek formu elde edilmiştir. DFA sonucu 3 madde daha ölçekten çıkarılarak 25 maddeli son yapıya ulaşılmıştır. Sonuç olarak ODEYTÖ, üç boyut (din eğitimine yönelik tutum, DKAB dersine yönelik tutum ile DKAB öğretmenine yönelik tutum) ve 25 maddeden oluşmaktadır. Üç boyutun açıklandığı toplam varyans %57,35 olarak bulunmuştur. Ölçeğin KMO (Kaiser-Meyer-Olkin) değeri, 0,936; Barlett test değeri, 4814,065’tir. Bu durum ölçeğin faktör analizi için uygun ve örneklemden elde edilen verilerin yeterli olduğunu göstermektedir. Güvenirlik çalışmaları sonucunda Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı,963; ikiye ayırma güvenirlik analiz değeri,797 ve boyutların ayırt edicilik düzeylerini belirlemek için %27’lik alt-üst grup puanları arasında yapılan t-test sonuçları sırasıyla t(85)=−33,55, −29,62, −47,77, −40,60; p <,01 olarak tespit edilerek anlamlı bir farklılık olduğu görülmüştür. DFA sonuçları temel ölçüt olan model uyum indekslerini oldukça iyi düzeyde karşıladığı için oluşturulan yapının istatistiksel ve kuramsal açılardan da uygun olduğu değerlendirilmektedir. Sonuç olarak lise öğrencilerine yönelik geliştirilen 25 maddelik ODEYTÖ’nün geçerli ve güvenilir olduğu belirlenmiştir. (shrink)

Bu araştırmanın konusu, Ernest Harms’ın dini gelişim teorisini Tanrı tasavvuru kuramları bağlamında ele almaktır. Bu doğrultuda araştırmada, dini gelişimde Tanrı tasavvurunun önemini Harms’ın çalışması çerçevesinde incelemek amaçlanmıştır. Çalışmada bilimsel araştırma yöntemlerinden doküman analizi yöntemi uygulanmıştır. Araştırmada Harms’ın hayatı, çalışmaları ve dine bakış açısı açıklanarak değerlendirmelerde bulunulmuştur. Araştırma sonucuna göre dini gelişim teorileri arasında yer alan Harms’ın teorisi Tanrı tasavvuru bağlamında çizim yöntemiyle ele alınan orijinal çalışmalar arasında yer almaktadır. Bununla birlikte Harms, pek çok alanda eser vermekle birlikte bu teoriyi ileri (...) bir düzeyde ele almamıştır. Teorinin, çoğu dini gelişim teorileri gibi Piaget’în dini gelişim teorisi üzerine kurulu olması açısından sınırlı kaldığı söylenebilir. Tanrı tasavvuru ile ilgili araştırmaların ise Harms’ın çalışması da dâhil olmak üzere belirli din veya mezhebe mensup gruplar arasında yapıldığı; Türkiye’de kuramsal açıdan yeterli çalışma olmadığı görülmüştür. Bu nedenle Tanrı tasavvurunun dini ve kültürel açıdan değişkenlik arz etmesi göz önüne alınarak yeni kuramların geliştirilmesi alana katkı sağlayabilir. (shrink)

Erdem, ahlaki değerlere uygun olarak yaşamayı ve hareket etmeyi ifade eden, doğru ve etik davranışları içeren bir kavramdır. Erdem eğilimleri, bireyin kişisel gelişimini desteklerken aynı zamanda toplumda barışı sağlaması, toplumsal uyumun, güven ve refahın sürdürülmesine katkıda bulunması bakımından önemlidir. Bu makalenin amacı, ilahiyat eğitimi ile erdem eğilimleri arasındaki ilişkiyi ortaya koymak; cinsiyet, akademik başarı algısı, hayatının çoğunu geçirdiği yerleşim yeri ve mezun olunan lise türü değişkenleri açısından ilahiyat fakültesi öğrencilerinin erdem eğilimleri arasındaki ilişkinin önemli olup-olmadığını nicel olarak araştırmaktır. Araştırmanın evrenini, (...) 2023-2024 eğitim-öğretim yılında Bayburt Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde öğrenim gören 1270 öğrenci oluşturmuştur. Araştırmaya evreni oluşturan öğrencilerden tesadüfi örnekleme yöntemiyle belirlenen 240 ilahiyat fakültesi öğrencisi katılmıştır. Araştırmanın verileri, araştırmacı tarafından geliştirilen Bireysel Bilgi Anketi ile İbrahim Demirci ve Halil Ekşi tarafından geliştirilmiş olan Kişisel Erdemler Ölçeği ile 2024 Mart ayında yüz yüze toplanmıştır. Verilerin istatistiksel işlemleri ise SPSS programı kullanılarak yapılmıştır. Yapılan analizler neticesinde, cinsiyet, akademik başarı algısı ve hayatının çoğunu geçirdiği yerleşim yeri değişkenleri açısından ilahiyat fakültesi öğrencilerinin erdem eğilimleri arasında önemli bir ilişki olduğu ortaya çıkmasına karşılık; mezun olunan lise türü açısından önemli bir ilişki olmadığı sonucuna varılmıştır. İlahiyat literatüründe teorik olarak inceleme konusu yapılan “Erdem” kavramı ile ilgili, nicel yöntemler ile daha önce yapılmış herhangi bir araştırma yoktur. Alana orijinal katkısı bakımından bu makale, İlahiyat literatüründe Din Eğitimi Bilimi yaklaşımıyla “Erdem” kavramının nicel yöntem ile incelendiği yayınlanmış ilk çalışmadır. (shrink)

Bu çalışmada, Koronavirüs (Covid-19) salgını sürecinde bireylerin yaş, cinsiyet, medeni durum, eğitim durumu, aylık gelir, ikamet edilen yer, meslek, kronik hastalık durumu, aile içi fert sayısı, bilgisayar ve internet erişimi, yalnızlık ve hayatın anlamı verileri ile dini başa çıkma durumunu yordayan bir modelin geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Araştırmanın çalışma grubu 2020 yılı Covid-19 sürecindeki bireyleri kapsamaktadır. Araştırma, rastgele örnekleme esasıyla, 783 birey ile yapılmıştır. Araştırmacı tarafından geliştirilen demografik bilgi formuyla veriler elde edilmiştir. Araştırmada 14 değişken girdi ve 2 alt boyutlu 1 çıktı (...) toplam 15 değişken ile Yapay Sinir Ağları yöntemiyle geliştirilen bir tahmin modeli ortaya koyulmuştur. Modelin geliştirilmesine ait yaş, medeni durum, cinsiyet, eğitim durumu, ikamet edilen yer, aylık gelir, meslek, kronik hastalık durumu, aile içi fert sayısı, bilgisayar ve internet erişimi, yalnızlık ve hayatın anlamı verileri kullanılarak gerçeklemişken, geliştirilen bu model ile dini başa çıkma durumları tahmin edilmiştir. Elde edilen tahmini ve gözlenen sonuçlar doğrulanmış ve karşılaştırılmıştır. Bulgulara göre, tahmin edilen olumlu-olumsuz dini başa çıkma durumlar ile gözlenen olumlu- olumsuz dini başa çıkma sınıflandırılmasının önemli ölçüde benzerlik gösterdiği tespit edilmiştir. (shrink)

Bu araştırma, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde yüksek din eğitimi veren iki kurum olan Yakın Doğu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi ve Kıbrıs Sosyal Bilimler Üniversitesi Dini İlimler Fakültesi’nde okuyan öğrencilerin üniversiteye uyum ve algıladıkları stres durumlarını tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Karma yöntemle yapılan araştırmada “Üniversite Yaşamına Uyum Ölçeği”, “Algılanan Stres Ölçeği” ve “Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu” kullanılmıştır. 2020 yılında 264 öğrenci ile yapılan araştırmanın sonuçlarına göre, öğrencilerin üniversite yaşamına yüksek düzeyde uyum sağladıkları ve stres algılarının düşük olduğu görülmüştür. Cinsiyet ve (...) sınıf değişkenlerinin uyum ve stres durumlarını etkilediği, kız öğrencilerin uyum puanlarının erkek öğrencilere göre daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Birinci sınıf öğrencilerinin uyum düzeylerinin diğer sınıflardaki öğrencilere göre daha düşük olduğu belirlenmiştir. Öğrencilerin Türkiye’den geldikleri bölgelerin, mezun oldukları liselerin ve gelir düzeylerinin uyum ve stres düzeylerini etkilemediği belirlenmiştir. Nitel bölümde ise, öğretim elemanlarıyla kolay diyalog kurulabilmesinin, uyum sürecini kolaylaştıran önemli bir unsur olduğu belirlenmiştir. (shrink)

Bu çalışma, Covid-19 sürecinde ortaya çıkan olumsuz duyguları belirlemek, kişilerin ortaya çıkan olumsuz psikolojik faktörlere karşı ne tür başa çıkma tarzları kullandıklarını saptamak ve dini başa çıkmanın nasıl bir etkiye sahip olduğunu görebilmek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada üç temel soruya cevap aranmıştır: İlk soruda, pandemide yaşanılan olumsuz psikolojik durumlara, ikinci soruda bu psikolojik durumlara karşı geliştirilen başa çıkma tarzlarına ve üçüncü soruda ise, dini başa çıkmanın nasıl bir konuma sahip olduğuna cevap aranmıştır. Bu amaç doğrultusunda, kendileri ya da yakın çevrelerinden birilerinin (...) Covid-19 deneyimlerine sahip, farklı fakültelerdeki lisans düzeyinde eğitim gören 19 erkek ve 41 kadın katılımcıdan veri toplanmıştır. Metne dönüştürülen veriler Maxqda 20 Paket Programı yardımıyla analiz edilmiştir. Analizler sonucunda çeşitli alt tema ve temalara ulaşılmıştır. Sonuçlar incelendiğinde, bireylerin genellikle kaygı, korku, umutsuzluk, stres, yorgunluk ve depresyon gibi çok sayıda olumsuz duyguları yaşadıkları görülmektedir. Bununla birlikte, bireylerin bu olumsuz durumlara karşı en çok dini başa çıkmayı kullandıkları sonucuna ulaşılmıştır. (shrink)

Çalışmanın amacı, genelde dinin özelde ise İslâm dininin iki temel kaynağı olan Kur’an ve sünnetin zaman yönetimi açısından değerini tartışmaktır. Her ne kadar tarihi süreç içerisinde bilim ve teknolojik ilerlemelerin bireysel ve toplumsal hayatı tedricen da olsa değişime uğrattığı bilinse de, özellikle Sanayi Devrimi’nden sonra teknolojik gelişmelere paralel olarak hayatın hızlı bir değişim ve dönüşüm içinde olduğu bir gerçektir. Bu nedenle günümüzde zaman yönetimi bir gereklilikten ziyade bir zorunluluk olarak kendisini hissettirmektedir. Aksi halde hayatın ritmine ayak uydurmakta problemler yaşama ihtimali (...) bir hayli yüksek olan bireylerin, buna bağlı olarak kaygıdan umutsuzluğa, stresten depresyona, yalnızlıktan intihara kadar birçok olumsuz psiko-sosyal sorunlarla da karşı karşıya kalacakları düşünülmektedir. Bu nedenledir ki zaman yönetimini kişisel gelişimine olumlu yansıyacak şekilde planlayabilen bireylerin, psiko-sosyal açıdan daha sağlıklı olması beklenir. Bu noktada, nüfusunun büyük çoğunluğu Müslüman bireylerden oluşan ülkemizin kültürel dokusunun oluşmasında oldukça önemli bir faktör olan Kur’an ve sünnetin doğru anlaşılmasının bireylerin zaman yönetimine katkı sunacağı ifade edilebilir. Buradan hareketle çalışmanın bir diğer amacının da zaman ve özellikle de “boş zaman” yönetimi konusunda bireysel ve toplumsal farkındalık düzeyini artırmaktır. (shrink)

The aim of this study is to examine the value of the sacred, which is one of the two basic psychologicalpillars of religion along with meaning, in the process of the religious individual's search for meaning. As it isknown, religion is located at the intersection of sacred and meaning. Some researchers have even stated thatreligion is nothing more than a process of searching for this sacred. According to some, the nature that existsin man in the existential sense, which leads him (...) to become religious, is the same thing as the sense of holiness and sanctity. For this reason, it is possible to say that the sacred is quite functional in the religiousdevelopment of man. However, it can be said that this sense of holiness is largely the source of the psychological energy needed by the religious person in the process of searching for meaning when faced with negative life events. While this is the case, it is seen that people who encounter negative life events often miss thevalue of this sense of holiness mentioned in the process of religious coping and searching for meaning. It hasbeen determined that a small part of the relevant studies are carried out in the context of spirituality and anoverwhelming part in the context of religiosity. However, considering the field of study of the science ofPsychology of Religion, it can be said that it is a necessity to examine the function of the sense of holiness inman's search for meaning. In the study, one of the aims of which is to draw attention to this deficiency, thepsychological value of the sense of holiness in the search for meaning of the religious individual is examinedwithin the framework of primary and secondary sources. The results have been shown to support ideas that asense of holiness can have positive effects on man's search for meaning. (shrink)

Anlam arayışı insanın hayata bakışını etkileyen önemli bir psikolojik ihtiyaçtır. Bu ihtiyaç çeşitli din, inanç, ideoloji ve dünya görüşleri ile kimi felsefi anlayışlar ekseninde yapılandırılabilmektedir. Modernleşme, kapitalizm, karmaşık kent hayatı vb. etkisiyle giderek yalnızlaşan, yabancılaşan ve geleneksel değerleri benimsemekte zorlanan insanların yeni anlam arayışlarına yöneldikleri görülmektedir. Bugün, moda akımlar haline gelen yeni çağ inançları farklı ilgilere mazhar olmakta, giderek daha fazla gündemi meşgul etmektedir. Büyük kitlesel nüfus hareketleri, bilim, teknoloji ve iletişim alanında yaşanan gelişmeler bu tür dönüşümleri hızlandırmış durumdadır. Yeni (...) çağ inançlarının popüler kültür, kitle iletişim araçları ve gelişimsel özellikler bağlamında gençler nezdinde ilgi gördüğü gerçeğinden hareketle bu araştırmada yüksek din öğretimi öğrencilerinde hayatın anlamı ve yeni çağ inançlarına eğilim konusu ele alınmıştır. Araştırmada, nicel araştırma tekniklerinden ilişkisel tarama modeli benimsenmiş ve Erciyes Üniversite İlahiyat Fakültesi öğrencilerinden uygun/kolayda örnekleme yöntemiyle seçilen katılımcılara Hayatım Anlam ve Amacı Ölçeği ile Yeni Çağ İnançları Ölçeği uygulanmıştır. Uygulama sonunda katılımcı öğrencilerin hayatın anlam ve amacından yüksek, yeni çağ inançlarından ise düşük puanlar almışlardır. Her iki ölçekten elde edilen puanlara cinsiyet değişkeni açısından bakıldığında anlamlı farklılaşmalara ulaşılmıştır. Gerek hayatın anlam ve amacı gerekse hayatın anlamsızlığı ve amaç yoksunluğu alt boyutlarında kadınlar erkeklerden daha yüksek ortalamalara sahiptir. Yeni çağ inançları bağlamında ise ölçeğin ruhçuluk ve psişik güçler ile yeni çağ inançları ölçeği toplam puanlarında erkek katılımcılar kadınlardan daha yüksek ortalamalar elde etmişlerdir. Her iki olgu arasında yapılan korelasyon analizinde, hayatın anlamı ile yeni çağ inançları arasında hafif düzeyde, zıt yönlü anlamlı bir ilişkinin olduğu saptanmıştır. (shrink)

İnsanlık tarihi salgınlar, depremler, kıtlıklar gibi olağandışı hallerin yaşandığı çeşitli dönemlere sahne olmuştur. Covid-19 salgın dönemi, insanlığın çaresizliği tecrübe ettiği böyle dönemlerden biridir. İnsanlar kaygı düzeylerini yükselten, ölüm kaygılarını aktifleştiren ve kendi güçlerini aşan bu gibi durumlarla karşılaştıklarında inanç biçimi ve düzeyine göre sıklığı değişmekle birlikte dini başa çıkmaya başvurmaktadırlar. Araştırmanın amacı, salgınla mücadele eden sağlık çalışanlarının ölüm kaygısı düzeyleri ile dini başa çıkma düzeyleri arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Bu amaçla gerçekleştiren araştırmaya 227 sağlık çalışanı gönüllü olarak katılmış, veriler internet aracılığıyla (...) toplanmıştır. Araştırmada sonuç olarak Covid-19 salgın döneminde aktif çalışan sağlık çalışanlarının ölüm kaygısı düzeylerinin orta, olumlu dini başa çıkma düzeylerinin ortanın üstü, olumsuz dini başa çıkma düzeylerinin ise düşük düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Yapılan korelasyon analizinde katılımcıların ölüm kaygısı düzeyleri ile olumlu ve olumsuz dini başa çıkma düzeyleri arasında negatif yönlü anlamlı ilişki olduğu, ancak öznel dindarlık algısı ile ölüm kaygısı arasındaki ilişkinin pozitif yönlü anlamlı olduğu tespit edilmiştir. (shrink)

Some scholars in the area of psychology of religion have stated that children until a certain age cannot comprehend God as a God but instead, they can concrete God in a superhuman format (anthropomorphic). However, some studies conducted with children have shown that most of the children at a young age can comprehend an abstract God image and can differentiate God’s features from humans. Therefore, this article will attempt to clarify how children’s God concepts have been explained in the developmental (...) psychology of religion and how these theories illuminate the children’s abstract God concepts. To achieve this goal, the pastoral cycle was used as a method, which is a common one in pastoral and practical theology and consists of 4 stages: experience, analysis, theological reflections, and action. As a conclusion, regardless of their religion or cultural background, children’s minds may have the ability of receiving and comprehending the abstract God concept since birth. God can be understood as an all-present, formless, all-knowing, and allpowerful being by children. This illustrates that the religious thinking development of children has different explanations along with the stage theories including Piaget’s one, when the issue comes to the abstract religious entities and religious thinking. (shrink)

Fırat Üniversitesi Din Psikolojisi Anabilim Dalı’nda görev yapmakta olan Dr. Zeynep Sağır editörlüğünde hazırlanan “Din Psikolojisi: Teori, Güncel Araştırmalar ve Yeni Eğilimler” başlıklı çalışma, din psikolojisi alanında çalışmalarını yürüten doktor veya doktora öğrencisi araştırmacıların hazırlamış oldukları makaleleri bir araya getirerek alanın güncel çalışmaları hakkında fikir vermeyi hedeflemektedir. Suriyeli mülteciler üzerine yapılmış çalışmalar, Fowler’ın İnanç Gelişimi Teorisi, organ kaybı yaşayan bireylerin manevi yaşam doyumları, manevi danışmanlık ve rehberlik lisansüstü programları, din ve mizah, rüya, radikalleşme ve manevi müzik terapi uygulamaları eserde ele (...) alınan konulardır. Girişte bölümler hakkında kısa özetler eserin sonunda ise yazarların kısa biyografileri yer almaktadır. Çalışmanın hedef kitlesi din ve psikoloji konularına ilgi duyan araştırmacılar olduğu için kullanılan dil akademiktir. Eser, alanda yapılan yeni araştırmaları görmek isteyenler için oldukça faydalıdır. (shrink)

The effects of heredity and the environment on the development of human being, which is a multidimensional being, have been discussed for many years. Studies on the religious development of man were also influenced by these discussions. In this context, in order to better understand the nature of religious development, some theories such as behavioral, cognitive or stage theories have emerged. In a sense, these theories have also identified the direction of religious development. However, many of these theories did not (...) address their religious development as a whole. This restricted the understanding of religious development. Therefore, this article has two main purposes. First, to bring the ecological theory which is the human development model proposed by Bronfenbrenner, which considers human development as a whole with the environment and events in which it lives, to the literature of our country's religion psychology. The second aim is that to contribute to a better understanding of the psychological foundations of religious development through the use of this theory. In this article where qualitative research method has been used, some quantitative study data have been used. In the article, the ecosystem, ecosystem, macrosystem, and the effect of each of the chronosystem on religious development is discussed. In this article, it is concluded that approach to religious development in the context of ecological theory can be useful.Summary: Human being is existentially open to development. The openness of human to development is not a choice but a requirement. Therefore, each individual must experience a developmental process in which physiological, psychological and sociological conditions are intertwined unless he has voluntarily terminated his existence. Psychologists, who are aware of this, attach a special importance to the phenomenon of development. Is heredity is more effective in human development, or the environment? This question is a result of the importance that psychologists attribute to development.Essentially, the roots of these debates on human development are based on the foundation of modern psychology. For example, Locke, one of the most important philosophers of the 18th century, rejected the idea of ​​Descartes, one of the 17th-century thinkers, that man came to the world equipped with all sorts of knowledge and skills. Unlike Descartes, Locke argued that the source of all human knowledge is based on experience. According to Locke, the mind of the newborn baby is an un scraped tablet = tabula rasa, but it is not only the normal knowledge but also the source of God's imagination.This perspective on human development naturally affected the problem of religious development. For example, Jung sought the basis of religious faith in the collective unconscious, referring to the hereditary foundations of religious faith in a sense. On the other hand, Pratt approached the problem of religious development on the basis of experience.In general, religious development studies carried out on more experienced grounds have brought some theoretical approaches. Goldman, for example, examined the course of religious development from childhood to adolescence. For him, religious thought is not that different from non-religious thought in terms of form and method. Fowler, on the other hand, expressed that faith is not always religious in terms of content and context, and has developed a theory of belief development that includes religious development. However, some religious development models brings a different perspective to the development of the religious phenomenon in Turkey have been developed. Three-stage religious development model developed by Karaca is one of them. According to this model, the process of religious development of human beings is completed through three stages: inner tendencies, awakening of religious interest and questioning, harmony and stability.The necessity of using multi-dimensional approaches to understand the human being is a multidimensional entity is undoubtedly a reality. For this reason, it can be stated that the diversity of the explanation models for the religious development phenomenon mentioned above is a richness. It is thought that looking at the phenomenon of religious development in terms of the ecological theory developed by Bronfenbrenner, will increase the wealth of the means to understand the phenomenon of religious development. In this context, the main aim of this article is to provide the literature on the psychology of religion in our country and to contribute to the understanding of the phenomenon of religious development in the context of the theory of ecological theory put forward by Bronfenbrenner in a holistic way.The qualitative research method has been used in this article, besides the explanations and analyzes, the data of the quantitative studies, which are not directly related to the subject, have also been utilized.The basic step of the ecological theory that Bronfenbrenner suggested is a structure in which many systems from family to political and cultural systems overlap to better understand human development. The microsystem, which represents the innermost layer surrounding the individual, expresses the basic structure in which the individual lives and interacts with other people, while the mesosystemincludes the developing individual and the home and the school, school and workplace. It includes connections between two or more microsystems or contexts. The ecosystem, which is an extension of the mesosystem covering both formal and informal structures and relationships, does not directly affect the individual; however, it surrounds the individual by influencing the current arrangements that the individual has been in. The part of the theory that expresses the attitudes and ideologies of the culture in which the individual lives is the macrosystem. The last link of the theory is the chronosystem. The chronosystem, which explains how socio-historical conditions, lifelong transitions and environmental events occur in a pattern, has an important place in the development history of the individual.Although human beings are born with capability for believing, this situation alone is not enough to complete the process of religious development in a healthy way. When considered in the context of ecological theory, the religious development of the individual is affected from the first degree of the microsystem which is in direct contact with his family, school, peer groups, religious groups and playgrounds. In addition, the mesosystem, ecosystem, macrosystem and chronosystem affect the religious development of the individual either directly or indirectly. However, it should be noted that the effects of these systems on religious development are always double polarized.In order to better understand the psychology of religious development in the context of ecological theory, it is thought that the cross-sectional and longitudinal studies that will be done with different groups in which the systems constituting the theory are effective will provide illuminating information about the subject. However, researchers, who will study religious development, are very careful when analyzing the relationships of the variables such as gender, age, civil status, education level, occupational groups and socio-economic level expressing the characteristics of the sample group in the experimental studies and used as independent variables. to be. Since, although the effects of these variables on the level of religiousness, the effects of these variables on dependent variables can be limited without considering the ecological theory. (shrink)

Bu çalışmanın temel amacı, üniversite öğrencilerinin tevbe kavramına ilişkin sahip oldukları algıları metaforlar aracılığıyla ortaya çıkarmaktır. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden olgubilim (fenomenoloji) modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2023-2024 eğitim-öğretim yılı güz döneminde Bursa Uludağ Üniversitesi ve Bursa Teknik Üniversitesi’nin çeşitli fakültelerinde öğrenim gören toplam 196 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada veriler Google Form aracılığı ile toplanmıştır. Veri toplama aracı olarak çalışmada kişisel bilgi formu ve “Tevbe....(metafor)…benzer, çünkü....(metafor sebebi)” cümlelerinin kullanıldığı yarı yapılandırılmış bir anket formu kullanılmıştır. Verilerin analizi ve yorumlanmasında içerik analizi tekniğinden (...) yararlanılmıştır. Araştırma sonunda 196 üniversite öğrencisi tarafından 70 farklı metafor üretildiği bulgulanmıştır. Araştırmada tevbe kavramına ilişkin üretilen metaforlarla ilgili tevbenin dinî işlevi ve tevbenin psikolojik işlevi olmak üzere 2 tema oluşturulmuştur. Tevbenin dinî işlevi temasına (%60,2) ait 3 kod oluşturulmuştur: Manevî arınma yolu, kutsalla buluşma ve iyi davranışlarda kararlılık. Tevbenin psikolojik işlevi temasına (%39,8) ait olarak da 3 kod oluşturulmuştur. Bu kodlar; psikolojik rahatlama, yeni bir başlangıç ve kendisiyle yüzleşmedir. Araştırma sonuçlarına göre metaforların manevî arınma yolu, kendisiyle yüzleşme ve yeni bir başlangıç kodlarında yoğunlaştığı tespit edilmiştir. (shrink)

Bu çalışmanın amacı, Exline, Pargament, Wilt, Grubbs ve Yali tarafından 2023 yılında geliştirilen Dini ve Manevi Mücadele Ölçeği’nin (The Religious and Spiritual Struggles Scale, RSS-14) geçerlik ve gü venirlik çalışmalarını yaparak Türkçe’ye uyarlamaktır. Bireylerin tecrübe ettiği dini ve manevi mü cadeleyi ölçmeyi amaçlayan bu ölçek toplam 14 madde ve 6 alt boyuttan oluşmaktadır. Araştırmanın çalışma grubu 302’si kadın ve 193’ü erkek olmak üzere toplam 495 yetişkinden oluşmaktadır. Uyarlama sürecinde ilk olarak gerçekleştirilen çeviri ve pilot uygulamadan sonra ölçeğin faktör yapısını (...) incele mek için doğrulayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Doğrulayıcı faktör analizi sonucunda model kabul edilebilir düzeyde uyum göstermiştir. Buna göre ölçeği oluşturan maddelerin.55 ile.83 arasında değer yüklerine sahip olduğu görülmüştür. Ölçeğin toplam iç güvenirlik katsayısı ise.82 olarak bulunmuş tur. Alt boyutlara ilişkin Cronbach’s alfa güvenirlik katsayıları ise.60 ile.82 arasında değişmektedir. Madde analizi sonucunda ölçekte bulunan maddelerin ayırt edicilik düzeyinin iyi düzeyde olduğu gö rülmüştür. Dini ve Manevi Mücadele Ölçeği ile Dini Başa Çıkma Tarzları Ölçeği’nin olumsuz dinî başa çıkma alt boyutu arasındaki olumlu yönde manidar ilişki, ölçeğin ölçüt bağıntılı geçerliğinin yeterli düzeyde olduğunu göstermektedir (r=.67; p. (shrink)

Yetişkin bireylere yönelik İslam din okuryazarlığı ölçeği geliştirmek amacıyla yapılan bu çalışmada nicel yöntemlerden tarama deseni kullanılmıştır. Çalışmada açımlayıcı faktör analizi (AFA) için 381, doğrulayıcı faktör analizi (DFA) için 300 kişiye ulaşılmıştır. Din okuryazarlığı konusunda literatür taranarak 42 maddeden oluşan madde havuzu hazırlanmış ve uzman görüşüne sunulmuştur. Uzman görüşleri doğrultusunda dört madde havuzdan çıkarılıp yerine eklenen üç maddeyle ölçek formu 41 maddeden oluşan son halini almıştır. AFA uygulandıktan sonra, binişiklik gösteren 18 madde ölçekten atılmış, 23 madde üç boyuttan oluşan (...) bir yapı elde edilmiştir. Birinci faktör, “İnanç ve İbadet”, ikinci faktör “Bireysel Tutumlar ve Din”, üçüncü faktör ise “Halk İnanışları” olarak adlandırılmıştır. Ölçeğin üç boyutunun toplamda açıkladığı varyans %54,305’tir. Elde edilen üç faktörlü yapı DFA ile test edilmiş ve yapının iyi uyum gösterdiği (x2/sd= 2,084; GFI=.882; NFI=.912; CFI=.952; IFI=.952; RMSEA=.06) tespit edilmiştir. Ölçeğin güvenilirliği için Cronbach Alfa değeri incelenmiş ve.877 olarak tespit edilmiştir. Alt üst %27’lik gruplar arasında da anlamlı fark (p=.000<.05) elde edilmiş olup ölçeğin güvenilir olduğu görülmüştür. Sonuç olarak yetişkinlere yönelik geliştirilen İslam din okuryazarlığı ölçeğinin geçerli ve güvenilir olduğu söylenebilir. (shrink)

Çocuklar ölümü düşünürler, ölümle ilgili duyguları ve tasavvurları vardır. Hayallerinde, oyunlarında ve çizimlerinde ölüme yer verirler. Çocukların ölümü nasıl tasavvur ettikleri onların yaşamla bağlarını belirler. Aynı şekilde birbirinin zıddı gibi görünen ölüm ve yaşam olgularını birlikte düşünmeleri bütünleyici bir kavrayışa ulaşmalarına da yardım edebilir. Bu nedenle çocukların dünyasında ölüm ve yaşam olgusunun bilimsel olarak incelenmesi önemlidir. Benmerkezcilik, animizm ve antropomorfizm gibi çocukluk dönemine ait bazı zihinsel özellikleri onların olayları anlama ve hayal etme becerilerinde etkilidir. Ayrıca yaş ve cinsiyet de farklılıklar (...) yaratmaktadır. Bu çalışmada çocukların ölümü ve yaşamı nasıl anladıkları ve tasavvur ettikleri araştırılmıştır. Nitel araştırma yaklaşımlarından durum çalışması deseninin kullanıldığı araştırmada verilerin analizi için projektif bir yöntem olan resim analizi tekniği uygulanmıştır. 2019’da Türkiye’de Müslüman ailelerin çocukları üzerinde gerçekleştirilen araştırma için ebeveynlerinden onam alınan yaşları 9 ile 13 yaş arasında değişen 57 çocuktan ölüm ve yaşam hakkında resim yapmaları istenmiştir. Resimler çocukların cinsiyet, yaş ve bilişsel gelişim dönemleri göz önünde bulundurularak tematik olarak analiz edilmiştir. Çözümlemeler için MAXQDA 2022 nitel veri analizi yazılım programı kullanılmıştır. Araştırmada çocukların ölüm ve hayat hakkında çizdikleri resimlerde cinsiyetlerine, yaşlarına, bilişsel gelişim dönemlerine, bireysel tecrübelerine, dinî ve kültürel alt yapılarına göre farklı kompozisyonlar ve figürler kullandıkları görülmektedir. Literatür eşliğinde çözümlenen resimlerdeki somut ve soyut temalar kodlanmış ve hiyerarşik kod modelleri, kod bulutları, cinsiyet ve gelişim dönemi farklılıklarına göre çapraz analizler sunulmuştur. Bireysel farklılıklara göre resimlerden örnekler sunularak bulgular eşliğinde yorumlanmıştır. (shrink)

Araştırmada maneviyat ile saldırganlık arasındaki ilişkide merhamet ve affediciliğin aracılık rolünün incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın yöntemi nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel araştırmadır. Veri toplama aracı olarak “Maneviyat Ölçeği,” “Saldırganlık Ölçeği,” “Affedicilik Ölçeği” ve “Merhamet Ölçeği” kullanılmıştır. Örneklemin 97’si (%22,8) erkek, 327’si (%77,5) kadındır. Aracılık analizinde maneviyatın saldırganlık üzerinde toplam, doğrudan ve dolaylı etki değerleri ile bootstrap güven aralıkları hesaplanmıştır. Toplam etki yani maneviyat, merhamet ve affediciliğin analize birlikte dâhil edilmesiyle saldırganlığa olan toplam etkisi negatif yönlü = −,4498, güven (...) aralıkları ise BootLLCI = −,4972 ile BootULCI=−,0762 olarak hesaplanmıştır. Doğrudan etki yani maneviyatın saldırganlık üzerine etkisi negatif yönlü −,2867, güven aralıkları ise BootLLCI = −,6711 ile BootULCI = −,2284 olarak hesaplanmıştır. Toplam Dolaylı Etki yani merhamet, affedicilik ve merhametin affedicilik üzerinden birlikte aracılık etkisi negatif yönlü −,1631, güven aralıkları ise BootLLCI = −,2777 ile BootULCI = −,0543 olarak hesaplanmıştır. Bu bağlamda maneviyat ile saldırganlık arasındaki ilişkide affediciliğin kısmı aracılık rolüne sahip olduğu, merhametin aracılık rolüne sahip olmadığı, merhametin affedicilik üzerinden seri aracılık rolüne sahip olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. (shrink)

Modern psikolojinin verilerinden hareketle uygulanan psikoterapilerde amaç, yaşanan zorluklar ya da sıkıntılarla ilgili bireye iç görü kazandırmak, düşünce ve davranışlarında değişiklikler meydana getirebilmesi için bireyin motivasyonunu artırmak ve bu değişiklikler için uygun yollar bulabilmesi için ona yardımcı olmaktır. Psikoterapi tekniklerinden birisi olan bibliyoterapi, doğru mesajı doğru kişiyle buluşturmak veya kişiye ulaştırmak amacıyla kitaplardan yararlanmak anlamına gelen bir psikoterapi yöntemidir. Psikoterapi yöntemlerinin amacına benzer şekliyle manevî/dinî öğüt, dinî öğreti veya dinî telkinler gibi her türlü bilişsel ve duyuşsal sosyal desteğin gayesi, yas (...) sürecindeki insana yardım etmek ve ona yol göstermektir. Kur’an-ı Kerim’de bahsi geçen peygamberler ve/veya şahsiyetlerin hayat hikâyeleri ve yaşadıkları olayların anlatıldığı kıssaları okuyan insanlar bu kıssalardan kendilerine bir hisse çıkarabilmektedir. Bu sayede kıssalar bibliyoterapik bir işleve sahip olmaktadır. Çalışma kaynak taramasına bağlı nitel bir yöntemle hazırlanmıştır. Öncelikle insanın yas sürecinden ve dinin bu süreçteki fonksiyonundan bahsedilmiş, Kur’an’daki kıssaların anlatılma gayesi üzerine bazı değerlendirmelerde bulunulmuştur. Daha sonra tefsir kaynaklarında Bilge Kişi-Musa kıssası şeklinde nitelendirilen Kehf Sûresi 60 ila 82. ayetlerde verilen mesaj derinlemesine irdelenmiştir. Sonuç olarak genelde tüm dinî öğüt ve öğretilerin özelde ise Bilge Kişi-Musa kıssasının doğru anlaşıldığı ve aktarıldığı takdirde yas sürecindeki danışanlar için bibliyoterapik bir işlev üstlenebileceği kanaatine ulaşılmıştır. (shrink)

Araştırma, dindarlık, depresyon ve anlamsızlık duygusu arasındaki ilişki ve etkileşimi konu edinmektedir. Buna bağlı olarak araştırmanın amacı, dindarlığın depresyon üzerindeki etkisinde anlamsızlığın aracılık etkisinin olup olmadığını tespit etmektir. Araştırmanın örneklemi Türkiye’nin farklı illerinde ikamet eden ve yaşları 18 ile 78 arasında değişen 1007 kişiden oluşmaktadır (SD=11.33). Araştırmada hipotezlerin test edilmesi için katılımcılara kişisel bilgi formu, dindarlık ölçeği, depresyon ölçeği ve anlamsızlık ölçeğinden oluşan anket formu uygulanmıştır. Araştırma bulguları, dindarlık ile depresyon ve anlamsızlık arasında negatif yönde; depresyon ile anlamsızlık (...) arasında ise pozitif yönde anlamlı ilişki ve etkileşimler olduğunu göstermiştir. Ayrıca araştırmanın temel problemine yönelik yapılan aracılık analizinde, dindarlığın depresyon üzerindeki etkisinde anlamsızlığın tam aracı etken olarak rol oynadığı görülmüştür. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular alanyazın eşliğinde tartışılmış ve bazı önerilerde bulunulmuştur. (shrink)

Assuming that social media is mainly composed of unsupervised and anonymous content, it is an important problem that the younger generation and students’ attitudes towards content related to various aspects of religious life such as belief, worship, community, morality and mind set. In this study, it has been examined the attitudes of active social media user theology faculty students towards social media sharing related with religious content. In addition, it has been analysed whether the social media religious sharing attitudes of (...) students differ according to gender, the term in which they are studying, the university where they are studying, daily internet usage time and daily social media usage time. Quantitative relational survey model was preferred in the research. The sample consists of 450 students studying in different 22 Theology Faculties located in various cities. In the research, data were collected by using survey technique and developed a social media religious sharing scale. According to the factor analysis results, it was seen that the scale items were divided under two factors named “religious content evaluation” and “religious content sharing”. The analysis of the data was performed with the SPSS package program. T test and variance analysis (ANOVA) was conducted to examine the differentiation between social media religious sharing attitude and independent variables. As a result, it was found that the sample had an investigate attitude towards religious content in social media and they generally behave investigating while evaluating the religious contents they encounter, and they are relatively less investigatory when they share religious contents. (shrink)

Bu araştırmanın amacı İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin epistemolojik inançları ve akademik erteleme durumlarını incelemektir. Araştırmada İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin epistemolojik inançları ve akademik erteleme durumları cinsiyet, sınıf, mezun olunan ortaöğretim kurumu ve öğretim durumu değişkenleri açısından incelenmiştir. Ayrıca katılımcıların epistemolojik inançları ile akademik erteleme durumları arasındaki ilişki de irdelenmiştir. Araştırmada ilişkisel tarama modeli benimsenmiştir. Verilerin toplanmasında Deryakulu ve Büyüköztürk tarafından Türk kültürüne uyarlanan ‘Epistemolojik İnanç Ölçeği’ ile Çakıcı tarafından geliştirilen ‘Akademik Erteleme Ölçeği’ kullanılmıştır. Çalışmanın örneklemini Türkiye’de farklı İlahiyat Fakültelerine devam (...) eden öğrenciler arasından kolay erişilebilir örneklem tekniğiyle seçilen 357 öğrenci oluşturmaktadır. Verilerin analizinde SPSS 27 programı kullanılmıştır. Katılımcıların ölçeklerden aldıkları puan ortalamalarını karşılaştırmak üzere ikili gruplarda Bağımsız Örneklemler t Testi, ikiden çok grupta Tek Yönlü Varyans Analizi testi kullanılmıştır. Çoklu gruplarda farklılaşmaların kaynağını tespit etmek amacıyla post hoc testlerinden LSD kullanılmıştır. Ölçek puanları arasındaki ilişkilere Pearson Korelasyon Analizi ile bakılmıştır. Tüm analizlerde.05 anlamlılık düzeyi olarak kabul edilmiştir. Araştırma sonucunda katılımcıların Epistemolojik İnanç Ölçeği’nde en yüksek ortalamayı “Tek Bir Doğrunun Var Olduğuna İnanç” alt boyutunda, en düşük ortalamayı “Öğrenmenin Çabaya Bağlı Olduğuna İnanç” alt boyutunda elde ettikleri görülmüştür. Ölçekler ile ölçek alt boyut puanlarında cinsiyet, sınıf, mezun olunan ortaöğretim kurumu ve öğretim durumu değişkenleri açısından anlamlı bir farklılaşma gözlenmemiştir. Araştırmada, epistemolojik inanç alt boyutları ile akademik erteleme olgusu arasında negatif yönde, zayıf fakat anlamlı ilişkiler bulgulanmıştır. Bu sonuç, epistemolojik inançlarda güçlenme arttıkça akademik erteleme eğiliminin azalabildiği şeklinde yorumlanmıştır. Eğitim sürecinde, öğrencilerin öğrenmeye dönük kişisel ilgi ve çabaları geliştirilirse akademik erteleme eğilimleri azalabilir. (shrink)

Dinsel değişim, din psikolojisinin kurulduğu dönemden itibaren güncelliğini koruyan konular arasında yer almaktadır. Tarihsel süreçten bugüne kadar olumlu veya olumsuz biçimde neredeyse tüm insanların muhtelif boyutlarda dinsel unsurlar ile temas ediyor oluşu, dinsel değişim konusunu akademik alanda önemli ve güncel tutan hususlardandır. Bu çalışma; inançlı olduğu hâlde dine karşı ilgisiz bir hayat sürdüren Yaşar Alptekin’in neden ve nasıl dindarlaştığı sorusuna cevap aramaktadır. Nitel araştırma tekniklerinden olan durum çalışması desenine bağlı olarak yürütülen bu araştırmada veriler doküman incelemesi ile elde edilmiştir. Bu (...) doğrultuda Yaşar Alptekin’in bizzat kendisinin kaleme aldığı kitaplar ve onunla çeşitli sosyal medya platformlarında yapılan röportajlar, birinci elden kaynaklar olarak kullanılmıştır. Bu anlamda mevcut çalışma, psikobiyografik araştırma geleneği içinde değerlendirilebilir. Toplanan bilgi ve malumatlar, betimsel analiz tekniği ile çözümlenmiştir. Alptekin’in özel yaşamı, siyasi görüşü ve sanatçı yönü gibi konular, çalışmanın kapsamı dışında tutulmuştur. Ayrıca bu çalışmada yer alan bilgi ve malumatlar, araştırmanın yapılmış olduğu tarihe kadarki dokümanlar ile sınırlıdır. Araştırmanın temel sorusuna cevap ararken dinsel değişimin aşamaları, güdüleri, motifleri, çeşitleri, gerçekleşme biçimi ve sonuçları hakkında din psikolojisi literatüründe yer alan kuramsal yaklaşımlardan destek alınmıştır. Bu bağlamda psikanalitik ve varoluşçu yaklaşımlarla birlikte sosyal kimlik kuramından da faydalanılmıştır. Bu noktada öncelikle Alptekin’in çocukluk, gençlik ve yetişkinlik döneminde yaşadığı önemli olaylar ve hayatını etkileyen hadiseler, dinsel değişimi harekete geçiren nedenler kapsamında analize çalışılmıştır. Alptekin’in değişim öncesi ve sonrası kişilik ve kimlik bakımından nasıl bir değişim yaşadığı, bunun kendisiyle ve sosyal çevresi ile ilişkilere nasıl yansıdığı sorusuna odaklanılmıştır. Ulaşılan bulgulara göre Alptekin’in dinsel değişim sürecini harekete geçiren nedenler; “çocukluk dönemini mutsuz geçirmesi”, bu anlamda “sevgisiz ve ilgisiz büyümesi”, “yetişkinlik döneminde yaşadığı anlamsızlık duygusu”, “samimiyet arayışı”, “içerisinde bulunduğu gelişim döneminin etkileri”, “zihinsel tatminsizlik”, “aile içi sorunlar” ve “değişime eşlik eden dinî tecrübeler” şeklinde sıralanabilir. Meydana gelmiş olan dinsel değişim sonucunda Yaşar Alptekin’in kimlik ve dünya görüşü başta olmak üzere giyim tarzından arkadaş çevresine, ilişkilerine yön veren temel belirleyicilerden insanlara bakışına kadar bireysel ve sosyal hayatında köklü değişimler yaşandığı izlenmektedir. Ancak onun, temel kişilik yapısında fark edilebilir bir değişime rastlanmamıştır. Mevcut kişiliği, değişim sonrası kimliği ile bütünleşmiştir. (shrink)

İslam düşünce tarihinin erken dönemlerine kadar uzanan selef olgusunun aksine Selefîlik, son birkaç asırda varlığını hissettiren bir yapı olarak karşımıza çıkmaktadır. İslam’ın selef nesline dayalı bir biçimde anlaşılması ve yaşanması ülküsünü güden Selefîlik, ortaya çıkışının ardından araştırma ve tartışmalara konu edinilerek birbirinden farklı anlama ve yorumlama çabalarına maruz bırakılmıştır. Bu doğrultuda Selefîliğin selef olgusuyla yani sahâbe, tâbiîn ve tebe-i tâbiîn ile ilişkisi; ehl-i hadis, Hanbelîlik, Ehl-i Sünnet, Vehhâbîlik, ıslahat hareketleri, radikal akımlar hatta Haricîlikle benzer ve farklı yönleri analiz edilmiştir. Ayrıca (...) Selefîliğin Ahmed b. Hanbel, İbn Teymiyye ve Muhammed b. Abdilvehhâb ile bağlantısı; tarihlendirilmesi, tanımlanması ve tasnif edilmesi, bu anlama ve yorumlama çabalarının mihverini oluşturmuştur. Her ne şekilde olursa olsun Selefîlik, özellikle içerisinde bulunduğumuz asırda araştırmacıların dikkatini çekmiş ve son dönemlerde ortaya çıkan dinî-siyasî akımlardan belirgin bir şekilde ayrılacak düzeyde yoğun analizlere tabi tutulmuştur. Ülkemize ek olarak dünyanın büyük bir kısmında Selefîlikle ilgili yayın faaliyetlerinin artarak devam ediyor olması, bu durumun en önemli göstergesidir. Böylece Suûd yarımadasında ortaya çıkarak başta İslam ülkeleri olmak üzere dünyanın büyük bir kısmında yayılım gösteren Selefîlik, her bölgede aynı etki düzeyine sahip olmasa da ilgi açısından başta Türkiye olmak üzere birçok ülkenin dikkatini çekmiştir. Bu durumun neticesinde Selefîlik, son yılların önemli tartışma konularından biri konumunda bulunmakta ve oldukça farklı mecralarda araştırma konusu olarak varlığını sürdürmektedir. Çoğunlukla makale veya tebliğ konusu şeklinde ele alınan Selefîlik, tez ve kitap çalışmalarında da kendisine yer bulmaktadır. Son yılların yazın faaliyetine bakıldığında Selefîlik konusunu ele alan sempozyumların ve özel sayıların da yayımlandığı görülür. Diğer yayın türlerine nazaran Selefîlik konusunu ele alan özel sayıların konuyu daha derli toplu ve konsantre bir şekilde etüt ettiği belirtilmelidir. Özel sayılar, Selefîlik olgusunun belirli ve daha dar bir alanda ayrıca mukayeseli bir biçimde ele alınmasını sağlamaktadır. Bize bu imkânı sağlayan yayınlardan biri de İstanbul Müftülüğü’nün hakemli resmî yayın organı olan Din ve Hayat Dergisinin Selefîlik özel sayısıdır. Derginin 2023 yılının Temmuz ayında yayımlanan 47. sayısı, Selefîlik konusuna hasredilmiştir. Bu sayıda farklı uzmanlık alanlarına sahip 19 akademisyen tarafından Selefîlikle ilgili muhtelif konuları içeren makaleler kaleme alınmıştır. Özel sayı olması nedeniyle kendine özgü hususiyetleri barındıran bu yayın faaliyeti, Selefîlik olgusunun farklı yönleriyle analizi açısından önem taşımaktadır. Bu nedenle makalemizde Din ve Hayat Dergisi Selefîlik özel sayısında yer alan makaleler, inceleme konusu yapılmıştır. Böylece bu özel sayı üzerinden Türk ilahiyat akademyasının Selefîlik birikim ve anlayışının günümüzde geldiği nokta, imkânlar dâhilinde ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Bu amaçla makalemizde Selefîlik olgusunun ilgili metinler üzerinden etraflı ve karşılaştırmalı analizine odaklanılmıştır. İlgili analiz faaliyetinin gerçekçi sonuçlara ulaşması adına Selefîlik araştırmalarının en sorunlu yönleri olan tanımlama, tarihlendirme, ilişkilendirme ve konumlandırma gibi hususlar ön planda tutulmuştur. Böylece hem Selefîlik araştırmalarının önümüze çıkardığı sorun alanlarına dikkat çekilmiş hem de bu sorunlara dönük bazı çözüm önerilerinde bulunulmuştur. Tüm bu girişimlerin oldukça yakın bir zamanda kaleme alınan metinler üzerinden gerçekleştirilmiş olması ayrıca önemlidir. Nitel araştırma yaklaşımına dayalı olarak yürüttüğümüz çalışmamızda doküman analizi yöntemi benimsenmiştir. Söz konusu doküman analizi, metinler üzerinde derinleşme ve mukayeseli kaynak kritiği şeklindeki usûl ilkeleriyle somutlaştırılmıştır. İlgili metinlerin kapsamlı ve mukayeseli analizi neticesinde Selefîlikle ilgili araştırmalarda görülen bazı sorunların günümüzde devam ettiği ve bu sorunların tanımlama, tarihlendirme ve ilişkilendirme gibi hususlar etrafında şekillendiği tespit edilmiştir. (shrink)

Sosyal etkileşimin en esnek araçlarından biri olarak görülen mizah, geçmişten bugüne önemli bir ilgi alanı olagelmiştir. Son yıllarda sosyal medyanın yayılmasıyla hemen her olayın mizah açısından yorumlanması mizaha olan ilginin göstergesi olarak kabul edilebilir. Mizah insana ait olan hemen her şeyi konu edindiği gibi dini temaları da konu edinmektedir. Bu açıdan bakıldığında mizah, mizahi tutum ve dindarlık biçimleri arasındaki ilişkiler Din Psikolojisinin araştırma konusuna girmektedir. Yusuf Emre tarafından doktora çalışması kapsamında hazırlanan “Din ve Mizah” adlı eser, mizah anlayışı ile dinî (...) yaşayışın farklı görüntüleri arasındaki ilişkiyi kuramsal ve uygulamalı olarak araştırmak amacıyla hazırlanmıştır. Kitap, Giriş, Kuramsal Çerçeve, Araştırma ve Yöntem, Bulgular, Tartışma ve Yorum, Sonuç olmak üzere yedi bölümden oluşmaktadır. (shrink)

Hayata gözlerini açan insanoğlu, kendisini bir dinî geleneğin ve kültürün içerisinde bulur. Dinî sözler ve telkinlerle karşılaşır, dinî nesne ve mekânları müşahede eder, dindar kimselerle görüşür ve onlarla iletişim içerisinde hayatını sürdürür. Din hakkında ailesinden, çevresinden çeşitli bilgiler öğrenir; dinî ibadetlerini yerine getiren insanları görür ve zaman zaman bu ibadetlere kendisi de katılır. Sorular sorar, araştırmalar yapar, dinî söz ve kavramları kullanmaya yönelir. Çocukluk dönemi, yetişkinlik dönemi dinî inanç, tutum ve davranışlarının oluşmasında başka bir deyişle dinî kimliği inşasında önemli etkiye (...) sahiptir. Bu çalışma kapsamında bireysel ve kolektif dinî kimliğin kökenleri, çocukluktan yetişkinliğe kadar olan dinî deneyimler ve kültürel bağlamlar incelenmiştir. Böylece, katılımcıların dinî anlatılar ve geleneklerden edindiği referans çerçevelerini anlamlandırarak dinî kimliklerini nasıl inşa ettikleri araştırılma yoluna gidilmiştir. Bu bağlamda dinî kimliğin inşasını şekillendiren ve tanımlamaya yardımcı olan faktörler teorik ve alan araştırması olmak üzere iki boyutta analiz edilmiştir. 2021-2022 yılları arasında Kahramanmaraş’ta ikamet eden 25-75 yaş arasında 60 katılımcı ile görüşülmüştür. Çalışmada yetişkin dindar bireylerin dinî kimliklerini nasıl inşa ettikleri ile ilgili elde edilen bulguların analizi nitel veri toplama yöntemlerinden fenomenolojik desen kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Çalışmada fenomenolojik desenle özdeşleşmiş olan amaçlı örneklem yöntemi ile katılımcılar seçilmiş, 5 ana kategori ve 13 alt kategori için ayrı ayrı hazırlanmış yarı yapılandırılmış sorularla 40-160 dakika arasında yüz yüze derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Elde edilen veriler MAXQDA 12 paket programı ile analiz edilmiş ve kategoriler oluşturulmuştur. Bu noktada araştırmamızda Bir insanın dinî kimliğinin şekillenmesinde ve sürdürülmesinde etkili olan faktörler nelerdir? sorusuna araştırma bulguları çerçevesinde cevap aranmaktadır. Rol kuramının temel yaklaşımlarından hareket eden çalışma sonucunda elde edilen bulgulardan hareketle bireyin dini kimliğini inşasında “aile” faktörünün önemli olduğu gözlemlenmiştir. Dinî kimliğin şekillenmesinde aile üyelerinden etkili olanlar anne-baba olmasının yanında bazı katılımcıların üzerinde ailenin diğer büyüklerinden büyük-anne, büyük-baba gibi aile fertlerinin de etkisi olduğu gözlemlenmiştir. Bunun yanı sıra ailenin veya çevrenin yönlendirmesi ile gidilen okul ve kursların, tanışılan din görevlisi ve dini grupların, takip edilen medya programlarının aileden sonra bireyin dinî kimliği inşasını etkileyen faktörler olduğu tespit edilmiştir. Çalışmada aynı zamanda dinî metinlerin ve folklorik öğelerin, bireyin yaşantısında sembolik olarak yansıtılan kılık kıyafet tarzı, yeme içme gibi seçimlerin yapılmasında, dinî emirlerinin ve ahlâkî ilkelerin uygulanmasında kısacası dinî kimliğinin inşasında kalıp roller sağladığı tespit edilmiştir. (shrink)

Son yıllarda ülkemizde Din Psikolojisi alanında veriye dayalı dindarlık araştırmaları artış göstermektedir. Dindarlığın pek çok bağımlı ve bağımsız değişkenle birlikte araştırıldığı görülmektedir. Dindarlığı konu edinen çalışmalardaki artış, bu konuda meta analitik çalışmaların yapılması gerekliliğini göstermektedir. Ancak yerli alanyazında özellikle cinsiyet değişkenini ele alan birkaç meta-analitik çalışma dışında diğer değişkenlerle dindarlık ilişkisini inceleyen meta-analiz çalışması bulunmamaktadır. Bu çalışmada dindarlık üzerinde medeni durum değişkeninin etkisini anlamak için meta-analiz araştırması yapılmıştır. Medeni durum-dindarlık ilişkisini ele alan ilk meta-analiz araştırması olması, çalışmanın önemini artırmaktadır. Bu (...) meta-analiz araştırması için öncelikle anahtar kelimeler ve dâhil edilme kriterleri belirlendi ve Ulusal Tez Merkezi veri tabanında bu kriterlere göre arama yapıldı. 11 doktora, 59 yüksek lisans ve 1 tıpta uzmanlık tezi olmak üzere toplamda 71 tezin dâhil edilme kriterlerine uyduğu ve meta-analiz için uygun veriler içerdiği görüldü. Bu tezlerden 4’ünün iki farklı veri içerdiği için her bir veri seti ayrı bir çalışma olarak araştırmaya dâhil edildi. Böylece meta-analize dâhil edilen çalışma sayısı 75’e yükseldi. Araştırma örneklemi 19346’sı evli (% 55,8), 15307’si bekâr (% 44,2) olmak üzere toplam 34653 kişiden oluşmaktadır. Çalışmada genel dindarlık puanları esas alınmış olup, etki büyüklüğü (Hedges’s g), yayın yanlılığı ve heterojenlik testi CMA v.4 analiz programı aracılığıyla hesaplanmıştır. Araştırma bulgularına göre meta-analiz, genel dindarlık boyutunda heterojen bir dağılımla anlamlı istatistiksel değerler ortaya çıkarmıştır (p. (shrink)

The study was carried out in order to reveal the problems of hearing-impaired students, who have an important place in our society and the reli-gious coping methods they use to cope with their problems. In the first part of the study, the problems of the hearing impaired students and their religious coping methods were examined. In the second part, the findings obtained as a result of the interviews were interpreted under two headings as the participants' problems and religious coping methods. (...) In accordance with the purpose of the study, semi-structured interview technique, which is one of the qualitative research methods, was used. The study group of the research, which was designed according to the phenomenology method, one of the qualitative research methods, consisted of 11 students, 9 boys and 2 girls, studying at the 9th, 10th, 11th and 12th grades of Çorum Special Education Vocational High School. The data obtained in the study were analyzed by content analysis method. As a result of the study, it was seen that hearing-impaired students frequently resort to positive religious coping methods to overcome their problems. It is also concluded that the students are willing to share their problems; religious thoughts, feelings and behaviors have an important effect on coping with their problems; they use religious coping methods such as trust in Allah, prayer and worship while coping with their problems but they are open to support from the environment; they try to overcome the problems not with complaints but with patience. It has been observed that hearing-impaired students sometimes question why they are disabled rather than others, and they feel uneasy in this situation. For hearing-impaired individuals to protect their mental health, necessary training should be provided without neglecting the religious aspect of their problems. (shrink)

The aim of the current study is to examine the relationship between religious coping, problematic social media use and loneliness. According to demographic variables as well as descriptive statistics, differences in religious coping, problematic social media use and loneliness variables were discussed in this study. Religious coping has been investigated in two dimensions as positive religious coping and negative religious coping. The sample of the study consists of 440 people. 152 of the participants are men and 288 are women. The (...) age range of the sample varies between 18-65 and the average age of the sample is 24.10. According to the marital status, 201 of the participants are married and 239 are single. Documentation and relational survey method were used in the study. SPSS, AMOS and SPSS Process Macro programs were used in the analysis of the research. In the study, descriptive statistics, t-test, ANOVA, correlation analysis, regression analysis and mediation analysis were performed to test the hypotheses created depending on the literature. (shrink)

In the last half century, psychological studies on the New Religious Movements have shown a significant increase not only in the discipline of psychology but also in sociology, history of religions and other religious studies. Today, it is a judgement that people seek a measure to protect themselves from the alienating and degenerating effects of modern life. In this context, firstly the inclusion of a New Religious Movement (NRM) reflects a desire to take back time in behalf of experiencing the (...) truth in the modern world. Secondly, this belonging refers, at the same time, to the desire to carry the ancient truth to modern times and move it into action on a contemporary and secular level. At this point, New Religious Movements are characterized as a protest against modernity. In the aim of this argument, there is the deconstruction of the institutionalized religion and the secular structure by the hand of individual. This situation realizes with the participation of the ‘new’ and the movement, which is a modern social structure, to the ‘religion’; and with the participation of the religion to the ‘new’, that is, the ‘secular’. For this reason, many New Religious Movements blend themselves with modern, anti-modern, sometimes even post-modern elements. These include both elements of adaptation to modernity and elements of resistance to it. The new religious movements are quite diverse and colorful. Some are theoretically highly conservative, but some of them are radically innovative. Some of them emerge from traditional religions, while others show an eclectic and syncretic appearance. It is a fact that the target group of the New Religious Movement is a group of young people aged 15-25. Since their target majority is young people, such religious movements are also defined as “youth religions/sects”. Is attending YDHs a strategic success only in New Religious Movements? Or is it the possibility that the lifestyle in the modern age presents the individual? Or a sense of meaning in which his quest corresponds to it? Or is this a grueling vicious circle that he can't afford to become an addict? In this context, the following elements are explained in general as the main reasons for the participation in a new religious movement for the individual: deprivation, alienation, the tendency to be engaged with religious issues, the instability of one's own personality and the experience of personal crisis. The individual experiences a life in “homeless mind” mode. In “homeless mind” approach, the individual perceives modernization and existence as secular, not as sacred as it used to be. The existence and life in the Western thinking experiencing this process have been seen as “ rationally understood ”, but the Western man feels himself homeless and free of refuge in the cosmos and social life when big problems are encountered. The New Religious Movements have precisely aspired the field of meaning that this feeling corresponds to, and they have met the individual in the claim of satisfying this feeling. In this study, the relationship between NRMs, psychology and personality are tried to be discussed with descriptive and partly analytic approaches. The nature of modern man's ontological entity requires the interpretation of the belief trend in the context of psychology and also requires developing a perspective that prioritizes the effectiveness of comprehension and analysis. (shrink)

Psikolojinin bir bilim dalı olarak ortaya çıktığı 19. yüzyıla kadar, insana dair sorunlar, felsefi bir yorumla ele alınmıştır. Zaman içinde pozitivizm, materyalizm gibi felsefe akımlarının yön vermesiyle psikoloji bilimi kendine ait kavram ve yöntemlere sahip olmuştur. Bu süreçte bilimde hâkim olan paradigmaların etkisiyle din, uzun bir dönem bilimsel araştırmaların dışında tutulmuştur. Bilim adamalarının dine karşı olumsuz tutumlarına rağmen, Hıristiyan din adamaları felsefe ve psikoloji gibi alanlardaki bilimsel gelişmeleri yakından takip etmişlerdir. Kilise hizmetleri çerçevesinde geleneksel olarak sürdürülen “pastoral care” faaliyetlerinin psikoloji (...) ve psikoterapi alanlarındaki gelişmelerden etkilenmesiyle bugünkü dini danışma ve rehberliğin temeli olan “pastoral care and counseling” kavramları ve yöntemleri ortaya çıkmıştır. 1960’lardan sonra dünya genelinde bir yayılma eğilimi gösteren dini danışma ve rehberlik konusu, son yıllarda Türkiye’deki dini kurum ve akademik çevrelerin de ilgi odağı haline gelmiştir. Bu makalede, konunun İslam kültürü içindeki realizasyonu ile ilgili çalışmalara katkı vermek amacıyla dini danışma ve rehberliğin temel kavramları ve tarihi arka planına odaklanılmıştır. Modern yaşam biçimi toplumsal değişimi hızlandırmakla kalmamış bireysel ihtiyaçları da bir hayli değiştirmiştir. Yaşanan hızlı değişim ve farklılaşan ihtiyaçlar bir takım psikolojik problemleri beraberinde getirmiştir. Buna bağlı olarak insanı olumsuz etkileyen ve hastalanmasına yol açan psikolojik süreçler incelenmeye başlanmıştır. Öte yandan değişimden hayatın değer ve inanç sistemleri de etkilenmiş, kurumsal dini yapılarda ve din hizmeti anlayışlarında önemli değişme ve gelişmeler meydana gelmiştir. Bu sebeple bir taraftan yeni ortaya çıkan olay ve durumlar karşısında dinin bakış açısını ve tutumunu öğrenme ihtiyacı, diğer taraftan yaşanan acı ve krizler karşısında psikolojik yardım ve manevi destek gereksinimleri giderek artmıştır. Kısacası din, insanların kendi başlarına hareket etmekte zorlandığı, rehberliğe ihtiyaç duyduğu bir alan olmuştur. Dini danışma ve rehberlik alandaki ilk çalışmalar, tamamen bir Hıristiyanlık faaliyeti olarak ortaya çıkmış olduğu için bu alana ait ilk kavramlar da Hıristiyan kültürü ile yakından ilgilidir. Dini danışma ve rehberliğin temel kavramlarından olan “pastoral care” genellikle rahip ya da papazların özellikle kilise dışında yürüttükleri dini danışmanlık ve rehberlik hizmetlerini ifade etmektedir. Günümüzdeki dini danışma ve rehberlik hizmetlerinin temelini, Hıristiyan din adamlarının verdiği manevi destek, öğüt ve tavsiye anlamındaki pastoral care faaliyetleri oluşturmaktadır. Ayrıca kavramların, Mesih ve teslis inancı; günahsızlık ve günahların kefareti, lütuf yoluyla kurtuluş öğretileri; papazların yanılmazlığı ve ruhbanlık anlayışı; itiraf müessesesi ve kilisenin statüsü gibi Hıristiyan teolojisine ait kökenleri bulunmaktadır. Pastoral care ve pastoral counseling birbirlerinden bir dereceye kadar ayırt edilebilen yardım şekilleridir. Aralarındaki farklılık, papazların insanlarla çalışırken, ilgili psikolojik dinamikler yerine kendilerinin ahlaki duruş mesafelerinden kaynaklanır. Bu nedenle ikisi arasında en geniş ve kapsayıcı pastoral faaliyet, kesinlikle pastoral care çalışmalarıdır. Bu çalışmalar, resmi ve gayrı resmi konuşmalar, diyaloglar ve diğer iletişim etkileşimleri ile gençler, çiftler, yetişkinler ve çeşitli diğer gruplarla daha fazla ya da az yapılandırılmış genel ilişkilerdir. Pastoral counseling olarak adlandırılan yardım ilişkileri ise pastoral care faaliyetlerinin genel ve her yerde uygulanabilirliğinden farklı şekilde, bireylerin belirli bir yerde ve belirli bir süre tahdidi çerçevesinde yapılandırılmış olan yardım faaliyetlerini içerir ki, böyle bir yardım sürecinde papazın dikkatini ve zamanını gerektiren durumlar söz konusudur. Burada ayırt edici nokta, bireyin psikolojik durumu ve sorunlarının daha fazla olmasıdır. Dini danışma ve rehberliğin kurumsal bir hizmet alanı olarak ortaya çıkışı, reform hareketleri ve sanayi devriminin Batı Avrupa ülkelerinin sosyal dokusu ve dini kurumların yapılanması üzerinde yaptığı değişimle doğrudan alakalıdır. Nitekim Katolikler ve özellikle Ortodokslar yeni gelişen psikolojik danışma faaliyetlerinde daha temkinli bir tutum takınırken Protestanlar dini destek ve yardım hizmetlerinde yeni psikolojik teori ve teknikleri kucaklama eğilimi göstermişlerdir. 15. yüzyıldan itibaren oluşan, insana, Tanrı’ya ve âleme bakıştaki farklılaşmanın gerçekleştiği süreç, 18. yüzyılda “aydınlanma” olarak adlandırılan köklü bir değişimi beraberinde getirmiştir. Doğaüstünün doğayla, dinin bilimle, tanrısal buyruğun doğa yasasıyla, din adamlarının filozoflarla yer değiştirmesi ve dini inanca toleransın azalması ile karakterize edilen bu dönemde, din ve maneviyat konusu, psikolojik araştırmalar ve klinik deneyler dışında tutulması gerektiğine inanılan, kişilere özgü, bilim dışı, bilinmez bir özel alan olarak görülmüştür. Psikolojinin bir bilim dalı olarak ortaya çıktığı dönemde bilimsel sahada hâkim olan paradigmanın etkisiyle bilim adamaları her ne kadar din ile sağlıklı bir ilişki kuramadıysa da; özellikle Amerika ve Avrupa’da kilise hizmetleri çerçevesinde “pastoral care” faaliyetlerini yürüten din adamları, modern psikiyatri ve psikoterapi birikiminden etkili bir şekilde yararlanmışlardır. Kilise faaliyetlerinin psikoloji alanındaki gelişmelerden etkilenmesiyle papaz ve rahiplerin dini konulardaki yardım çalışmaları hem kilise içinde hem kilise dışında daha profesyonelce yürütülen faklı bir boyut kazanmaya başlamıştır. Papazların yetiştirilmesinde danışma psikolojisi ve klinik psikolojinin yöntem ve kurallarının kullanılmaya başlamasıyla “pastoral counseling” alanı gelişme göstermeye başlamıştır. Abraham Maslow’un “kendini gerçekleştiren kişiler” hakkındaki araştırmasına kadar (1962) ilgiye layık görülmeyen din ve maneviyat, bu araştırma sonucunda, karşılanması gereken nihai bir ihtiyaç ve önemli bir motivasyon olarak fark edilmiştir. Alanda son yapılan araştırmalar, din ile ruh ve beden sağlığı arasında önemli ilişkilerin olduğunu ortaya koymaktadır. Danışmanlarca, danışanların dini inançlarının danışma sürecine dâhil edilmemesi; danışanın kimliğinin işe yarayan önemli bir bölümünü yok saymakla eş anlamlı kabul edilmektedir. Bu gelişmelerin sonucu olarak bugün başta ABD ve diğer gelişmiş ülkelerde birçok Tıp Fakültesi ve Psikoloji bölümleri, programlarına dini danışmanlıkla ilgili dersler koymaktadır. 20. yüzyılın başından beri Hıristiyan Batı dünyasında uygulanmakta olan pastoral care and counseling faaliyetleri, toplumsal değişmenin küresel etkileri ve gittikçe benimsenen modern yaşamın farklılaşan ihtiyaçlarına bağlı olarak son yıllarda Türkiye’deki akademik çevrelerin ve ilgili kurumların ilgi odağı haline gelmiştir. Dini danışma ve rehberlik, kültürümüzde henüz yabancı bir kavram ve kurumsallaşmamış bir hizmet alanı olarak kabul edilse de; Hz. Peygamber’den (s.a.v) bu yana sürdürülen din hizmetlerinin en önemli bölümünü, özü dini rehberlik olan irşat faaliyetleri oluşturmaktadır. Ancak günümüzde modern psikolojik yardım disiplinlerinin ilke ve yaklaşımlarından destek alan yeni irşat modellerine ihtiyaç vardır. Dini danışma ve rehberlik, amaç, ilke, yöntem ve yaklaşımları ile toplumda oluşan yeni ihtiyaç ve beklentileri karşılamaya yönelik sürdürülen çabalara önemli katkılar sağlayacaktır. (shrink)

Ülkemizde 6 Şubat 2023 tarihinde 11 il ve ilçelerini kapsayan büyük bir deprem yaşanmıştır. Bu depremde bütün kamu kurumları ve Sivil Toplum Kuruluşları (STK) bölgeye destek olmak için seferber olmuştur. Bazı kamu kurum ve kuruluşları enkaz kaldırma, yaralılara tıbbi müdahale, çadır temini, kurulması, iaşe ve ibate vb. ihtiyaçların karşılanması için görev yaparken, bazıları da yaşanan depremin travmatik etkilerini azaltmaya yönelik manevi destek hizmetleri yürütmüşlerdir. Bir kamu kurumu olan Diyanet İşleri Başkanlığı’na (DİB) bağlı İl ve İlçe Müftülükleri personeli, merkez teşkilatı ve (...) Diyanet Vakfı çalışanları da sahada görev yapmıştır. DİB personelinin deprem bölgesinde manevi danışman olarak hizmet vermesi, o tarihlerde, bazı kesimler tarafından eleştirilmiştir. DİB personelinin alanda yaptıklarının incelenmesi bu çalışmanın konusunudur. Çalışmanın amacı manevi danışman olarak hizmet veren DİB personelinin alanda neler yaptıklarını detaylarıyla belirlemek ve yapılanların manevi danışmanlık mesleğinin ilkelerine uygunluğunu literatür esas alınarak değerlendirmektir. Araştırma nitel araştırma desenlerinden, durum çalışmasıyla (Case Study) yapılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Kırşehir il ve ilçe müftülüklerinde çalışan din görevlileri oluşturmaktadır. Bu çalışma grubunun seçiminde amaçlı örneklem yöntemi kullanılarak ölçüt örneklem tekniği ile veri toplanmıştır. Burada tercih edilen ölçüt, Kırşehir İl ve İlçe Müftülüklerinde görev yapmak ve depremde manevi danışman olarak, alanda çalışmış olmak şeklinde belirlenmiştir. Katılımcılarla yarı yapılandırılmış görüşmeler yoluyla sorulan sorulardan elde edilen verilere, betimsel analiz uygulanmıştır. Mülakat soruları araştırma amacına uygun olarak ve literatür taraması esas alınarak araştırmacı tarafından oluşturulmuştur. Bu araştırma sonucunda elde edilen bulgular, DİB tarafından manevi danışmanlara düzenlenecek eğitim programlarının düzenlenmesinde veri oluşturması yönüyle önemlidir. Araştırma sonunda bulgular şöyle sınıflandırılmıştır: Psikolojik/manevi danışmanlık: Ziyaretlerde depremzedelerin ellerinin tutulması, kucaklama, duygusal refakat, çocukların başlarının okşanması vs. yakınlık hissi verilerek depremzedelerin rahatça konuşmalarına imkân oluşturmuşlardır. Bölgenin yapısından dolayı mezhepsel ayırım yapmadan bütün köylere gidip “Siz bizim kardeşimizsiniz, sizin için geldik, yalnız değilsiniz, acınızı paylaşıyoruz, geçmiş olsun” ifadeleri ile duygudaşlık hissi verilmiş ve yardım götürülmüştür. Dinî/manevi danışmanlık: Cenaze yıkamak, kefenlemek, cenaze namazı kıldırmak, çadır mescidinde vakit ve Cuma namazı kıldırmak, Kur’an okumak, dua ve sohbet etmek gibi faaliyetler yapılmıştır. Depremzedelerin yaşadıkları evler, çadır kentler, konteynerler ve köyler düzenli ziyaret edilerek hal ve hatırlarının sorulup, vatandaşın isteği üzerine dini törenler yapılmıştır. Destek hizmeti: Özellikle ilk giden görevliler yemek/su dağıtma, çadır kurma ve AFAD çalışmalarında kurtarma işlemine katılmışlardır. Diğer hizmetler: Depremzede esnafın kalkınması ve ekonomik destek için, esnaftan alış-veriş yapmışlar, nişanlı kızlara çeyiz ve üniversite öğrencilerine kitap yardımında bulunmuşlardır. (shrink)

Yaygın din eğitimi örgün din eğitimin dışında bireylerin dini ihtiyaçlarını gidermek için resmi ya da özel kuruluşlar vasıtasıyla her bireye planlı ve amaçlı olarak verilen eğitimdir. Günümüzde yaygın din eğitimini şekillendiren temel kurum Diyanet İşleri Başkanlığıdır. Diyanet İşleri Başkanlığı yaygın din eğitimini cami içi ve cami dışı olarak yerine getirmektedir. Cami içi yaygın din eğitimi ise; vaaz, hutbe ve kuran öğretimi ile yapılmaktadır. Bu eğitimlerden olan hutbe, Müslümanları ilgilendiren bütün konuları ele alarak topluma dini bilgileri öğretmek; insanlarda olumlu yönde davranış (...) değişikliği oluşturmak, hedef kitlenin iman, ahlak ve toplumsal farkındalık bakımından duyarlı hale gelmesini sağlamak için bireylere yardımcı olmaktır. Yaklaşık olarak aynı dönemlerde doğmuş, aynı dönemin özelliklerini paylaşmış, benzer sorumluluklara sahip bireyler aynı kuşak bireyleri olarak tanımlanır. 1990-2015 yılları arasında doğmuş büyümüş bireyler Z kuşağı bireyleri olarak adlandırılmaktadır. Bu kuşak bireyleri interneti kullanma, teknolojiyi sevme, görsele aşina, üretken ve eşitlikçi gibi özelliklere sahiptir. Bu durum Z kuşağının sosyalleşmesinde, yaşam alışkanlıklarında ve öğrenme sitillerinde farklıları beraberinde getirmiştir. Yaygın din eğitim nesiller arasındaki bu farklılıkları dikkate alarak bireylerin kendilerini geliştirmelerine ve bilgilerini güncellemelerine yardım etmelidir. Bu sebeple yaygın din eğitimi Z kuşağının ihtiyaçlarını dikkate alarak farklı metot ve etkinlikleri geliştirmesi gerekir. Bu bağlamda Z kuşağının gözüyle Cuma hutbelerinin nasıllığı önemli hale gelmektedir. Buradan hareketle Z kuşağının Cuma hutbelerine karşı tutumlarını incelemek için Cuma hutbeleri değerlendirilmiştir. Araştırmamız, Z kuşağının Cuma Hutbelerini algılamalarını incelemek amacıyla tanımlayıcı araştırma tasarımı ile yürütülmüştür. Araştırmanın evrenini Konya İli Seydişehir, Beyşehir ilçesinde 14-25 yaş aralığındaki 175 birey oluşturmaktadır. Veriler araştırmacılar tarafından hazırlanan ‘Birey Tanılama Formu’ ve ‘Cuma Hutbelerine İlişkin Bilgi Formu’ aracılığıyla toplanmıştır. Araştırmada, verilerin analizinde IBM SPSS (IBM Statistical Package for Social Sciences Corp.; Armonk, NY, ABD) 25.0 programı kullanılmıştır. Araştırma verileri değerlendirilirken kategorik değişkenler için frekans dağılımı (sayı, yüzde), sayısal değişkenler için tanımlayıcı istatistikler (ortalama, standart sapma) kullanılmıştır. Araştırmaya katılan katılımcıların yaş ortalamaları 17.04’dir. Katılımcıların çoğunluğunun lise öğrencisi olduğu görülmüştür. Araştırmada Z kuşağının Cuma hutbelerine katılım sağladığı, hutbelerden umut bekledikleri, olumlu yönden etkilendikleri görülmüştür. Ancak Cuma hutbelerindeki konuların yerel ve güncel konuları ele almadığı ifade ederek anlatılan konuların hatırlamadıkları, aynı konuların tekrar ettiği, gençlere yönelik olmadığına ulaşılmıştır. Ayrıca hutbelerin sunumu, süresi ve imamların yaklaşımlarından dolayı problemler yaşandığı tespit edilmiştir. (shrink)

The principles offered by beliefs affect the thinking styles of individuals. Although it has been argued in recent studies that believers and non-believers have different thinking styles, there are few studies examining the relationship between belief and cognitive styles in Muslim groups. In this study, the relationships between intrinsic religious motivation and "critical thinking", which is one of the most desired thinking skills today, and " dichotomous thinking", which can be expressed as black-and-white thinking and primarily associated with negative structures, (...) were examined. The study was carried out with 395 university students, and the data was obtained by a socio-demographic information form, the Intrinsic Religious Motivation Scale, the Critical Thinking Disposition Scale, and the Dichotomous Thinking Scale. Findings suggested a positive significant relationship between intrinsic religious motivation and critical thinking and dichotomous thinking, and a positive significant relationship between critical thinking and dichotomous thinking. Regarding the relationship between dichotomous thinking and critical thinking, intrinsic religious motivation had a mediating role. The Islamic faith often invites reasoning and thinking and affirms this way of thinking; at the same time, it offers various conceptual tools for dichotomous thinking with discourses such as heaven-hell, good-evil, dark-light, and faith-denial. Although critical thinking and dichotomous thinking are seen as opposite constructs, the findings have been interpreted as the Islamic belief supporting both critical thinking and dichotomous thinking at the same time, thus reducing the rigidity of dichotomous thinking. The findings were discussed in the light of the relevant literature, and suggestions were made for further research. (shrink)

COVID-19 is a new type of coronavirus that has spread all over the world and has caused a global epidemic that affected all parts of society. Healthcare professionals that are involved in the diagnosis, treatment, and care of patients diagnosed with coronavirus have been under a heavy burden both physically and psychologically during the fight against this disease. Articles published on protecting the mental health of healthcare professionals during the epidemic have stated that healthcare professionals should be supported to prevent (...) the negative effects of the epidemic on them. This new situation requires developing appropriate strategies for coping with the COVID-19 pandemic, due to the given heavy burden by healthcare professionals. Therefore, the determination of effective approaches for the protection of mental health of healthcare professionals and increasing their protective factors, such as psychological resilience, has got great importance. Positive religious coping contents can be seen among the protective factors that affect the psychological resilience of healthcare professionals. Positive religious coping behaviors, such as refuge in Allah, praying, and reading Qur'an, not only provides a spiritual strength against the troubles of life but also provides a sense of control, peace, and security. This research aims to examine the relationship between religious coping and psychological resilience in healthcare professionals during the COVID-19 pandemic. Ethical approval for this research was obtained from Atatürk University Social and Human Science Ethics Committee (12.04.2021 dated and 88656144-000.E.2100103436 numbered). Descriptive research and correlational methods were used in the study. The population of the research consists of personnel working in health facilities operating throughout the country. The sample consists of doctors, nurses, pharmacists, midwives, and other health workers working in these health institutions. The Snowball sampling method was used in this study. For this aim, a Google Forms was established and 293 health workers in more than 40 provinces have filled this form. Personal Information Form, Religious Coping Scale, and Brief Psychological Resilience Scale were used as data collection tools. These data collection tools were used to determine whether positive and negative religious coping and psychological resilience differs according to gender and age. In addition to the above-mentioned aim, the relationship between positive and negative religious coping and resilience was examined in this study. T-test and ANOVA were applied in the analysis of demographic variables. Correlation and regression analysis were used to test the relationship between the variables. Findings obtained from this study have revealed that the levels of religious coping and psychological resilience of healthcare professionals differ according to their demographic characteristics. Results have shown that while there is no significant difference between women and men in terms of using positive religious coping methods, men use negative religious coping methods more frequently than women. Results have also revealed that positive coping methods are used more frequently as age increases and psychological resilience increased with age. Correlation analysis has shown that there is a significant relationship between positive religious coping and psychological resilience. Results of regression analysis have shown that positive religious coping is a significant predictor of psychological resilience. This result shows that positive religious coping is an important variable that affects psychological resilience. Results have suggested that there is a need to develop a program with religious/spiritual content that can help healthcare professionals to overcome this difficult process more easily by increasing their psychological resilience. Results obtained from this study may not only contribute to other rehabilitative studies that can be carried out for healthcare professionals during and after the pandemic but also provide scientific data for possible academic studies on this subject. (shrink)

İşitme kaybı sebebiyle işitme engeli olan çocukların dil gelişimleri gecikmekte ve buna bağlı olarak da bilişsel ve sosyal gelişimlerinde gecikme yaşanmaktadır. Bu sebeple işitme engelli çocuklara işitme engelliler için açılan ilkokullar, ortaokullar ve liselerde özel eğitim verilmektedir. İşitme engelliler ortaokullarının ve bu okullarda öğrenim gören öğrencilerin birçok sorunu bulunmaktadır. Bu sorunlardan biri de öğretmen eğitimi konusudur. Çünkü işitme engelliler eğitimi özel bir alandır ve eğitim verecek kişilerin de bu özel eğitimi verebilecek yeterlilikte olması gerekmektedir. Ancak özel eğitime ihtiyacı olan işitme (...) engelli öğrencilere eğitim veren işitme engelliler ortaokullarında görev yapmaya başlayan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi (DKAB) öğretmenleri, bu okullarda görev yapan diğer branş öğretmenleri gibi işitme engelli öğrencilerin eğitimi konusunda özel eğitim almadan, işitme engelli öğrencileri tanımadan bu okullarda görev yapmaya başlamaktadır. Bu da birçok sorunu beraberinde getirmektedir. Bu araştırmada Türkiye’de işitme engelliler ortaokullarında görev yapan DKAB öğretmenlerinin DKAB derslerinin öğretimi konusundaki yeterliliklerini, yine DKAB öğretmenlerinin görüşlerine bağlı kalarak çeşitli boyutlarıyla ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. Öğretmenlerin karşılaştıkları sorunları ayrıntılı olarak ifade edebilecekleri düşüncesiyle araştırmada nitel araştırma yöntemi belirlenmiştir. Farklı illerde bulunan öğretmenlere yönelik hazırlanan görüşme formu, yarı yapılandırılmış görüşme tekniği ve standartlaştırılmış açık uçlu görüşme yapılarak 28 katılımcıya uygulanmıştır. Araştırmada ortaya çıkan bulgular değerlendirilmiş ve araştırmanın son bölümünde sonuç ve öneriler ifade edilmiştir. Araştırma sonucunda işitme engelliler ortaokullarında göreve başlayan DKAB öğretmenlerinin bu alanda yeterli düzeyde eğitim almadan göreve başladıkları, bu sebeple okula uyum sağlayana kadar ciddi bir zaman kaybı yaşadıkları, öğrencilerle iletişim kurmada zorlandıkları, öğretmen ve öğrencilerin yeterli seviyede Türk işaret dili bilmemesinin de bu sorunu artırdığı görülmüştür. Öğretmenlerin derslerde farklı anlatım yöntemleri kullanmaya çalışmalarına rağmen bu konuda da zorluklar olduğu, bireyselleştirilmiş eğitim planı hazırlanması ve uygulanmasında da sorunlar yaşandığı ortaya çıkmıştır. (shrink)

The aim of this study is to determine what kind of religious coping activities the refugee students forced to emigrate to Turkey due to the devastating reasons such as war and violation of rights apply in order to overcome their traumatic lives and the relationship between the use of these religious coping activities and their adaptation to the culture they live in. The fact that religion has important functions in dealing with all difficulties, especially forced migration, makes it a matter (...) of interest about what kind of religious coping process refugees have experienced for making their lives bearable. Therefore, this research is based on the assumption that the refugees mostly struggle with difficulties by using positive religious coping methods and try to achieve cultural adaptation through this struggle. The sample was selected from the refugee students from Syria, Iraq and Afghanistan continuing their education in different departments of Karabük University and in different high schools of Karabük National Education Directorate in 2017-2018 academic year. “Cultural Adaptation” and “Religious Coping Styles” scales were applied to the sample with an average age of 18. According to the research findings, cultural adaptation and positive religious coping levels of the sample group are above the average, and negative religious coping levels are below the average. There was found a positive meaningful correlation between cultural adaptation and positive religious coping of which relation was determined through some independent and demographic variables (r =.269). Therefore, it is thought that providing spiritual care for refugee students might increase the level of cultural adaptation.Summary: The aim of this study is to determine what kind of religious coping activities the refugee students forced to emigrate to Turkey due to the devastating reasons such as war and violation of rights apply in order to overcome their traumatic lives and the relationship between the use of these religious coping activities and their adaptation to the culture they live in. The fact that religion has important functions in dealing with all difficulties, especially forced migration, makes it a matter of interest about what kind of religious coping process refugees have experienced for making their lives bearable. Therefore, this research is based on the assumption that the refugees mostly struggle with difficulties by using positive religious coping methods and try to achieve cultural adaptation through this struggle. The study that was conducted according to correlational survey model, used the questionnaire technique by implementing the “Cultural Adaptation” and “Religious Coping Styles” scales together with a personal information form. The sample of the study was chosen by random sampling, and consisted of 112 volunteer refugee students from Syria, Iraq and Afghanistan, studying at different departments of Karabük University and different public high schools in Karabük. While analyzing the data, firstly, averages were calculated by obtaining total scores of the scales. In order to reveal whether students’ cultural adaptation levels differ by various variables or not, t-test (Independent Samples t-test), one-way analysis of variance (Oneway ANOVA) and Scheffe Test were applied. While analyzing relations related to religious coping, non-parametric ‘Man Whitney U’ and ‘Kruskall Wallis H’ tests were applied in accordance with the result of the normality test. In the study in which correlation test was applied to determine the relationship between cultural adaptation and religious coping, the lowest p-value was predicated as.05 to determine the level of statistical significance. According to the findings, sample group’s levels of cultural adaptation (=3,27) and positive religious coping (=3,42) were above the average, and the level of negative religious coping (=1,77) was below the average. Cultural adaptation levels of the sample group has shown significant statistical differences in terms of the nationality variable. Accordingly, Syrian students had higher cultural adaptation scores (=3,48) than Iraqi (=3,19) and Afghani students (=3,06), and the difference among them was statistically meaningful (p<.01). There wasn’t detected any significant relationship between ‘negative religious coping’ levels of the sample and demographic and other independent variables; however, there were seen statistically significant differences just in terms of nationality, gender and age range among other demographic variables. Accordingly, female students scored higher (= 64,46) in positive coping than male students (= 47,32). The difference between them is statistically meaningful (p<.01). Students at the ages of 21-24 scored higher in positive religious coping (= 70,54) and the difference between them and the students at the ages of 14-16 (= 47,47) reached meaningful level, next to this Syrian students had higher levels of positive religious coping (= 62,91) and this reached a meaningful difference (p<.01) when compared with the averages of Afghani students (= 42,63). Moreover, there was a positive significant relationship between cultural adaptation and positive religious coping (r=.269, n=112, p=.004).Forced migration caused by wars is a traumatic experience including material and moral loss. The greatest contribution of spirituality in this kind of negative experiences causing severe stress is through positive religious coping. Hence, religious and spiritual beliefs not only enable cognitive satisfaction by offering the most satisfying answers to traumatic victims’ search for meaning, yet also help them to accept the situation. This is caused due to a sense of devotion, and contribute to both their struggle with the trauma and their post-traumatic development. According to the research findings, there is a significant relationship between students’ cultural adaptation and ‘positive religious coping’ tendency. Therefore, providing these students with spiritual care and counseling might contribute to their integration process. Moreover, it has been seen that it is important to conduct value-centered projects and activities which would prevent both refugee students and locals to marginalize each other, and would improve the culture of living-together. It is also important to provide governmental and non-governmental support for these projects and activities. On the other hand, launching free language courses to resolve communication problems, which are obstacles for integration, and establishing socio-cultural networks in and around the campus for constituting more compatible relationships among the students would improve the students’ integration capability. (shrink)