[…] redaktorom udała się rzecz dość rzadka w tego typu publikacjach, mianowicie stworzyli imponujących rozmiarów księgę pamiątkową, która jednak, poza walorami okolicznościowymi, charakteryzuje się wysokim poziomem naukowym i zawiera sporo oryginalnych, wartościowych treści, z konieczności prezentowanych w krótkich formach, co jednak nie obniża ich rangi teoretycznej. Ponadto […] udało się w tej publikacji zgromadzić bardzo liczne, a jednocześnie reprezentatywne grono najwybitniejszych polskich filozofów, którzy ofiarowali profesorowi Tyburskiemu swoje cenne teksty, co czyni tę książkę tym bardziej wartościową i spowoduje, jak można (...) przypuszczać, że jeszcze po wielu latach będzie się do niej sięgało jako o źródła oryginalnych i bardzo ciekawych przemyśleń. Prof. dr hab. Jarosław Rolewski. (shrink)

"Traum des Seins, Todt des Seiendes" sketches centuries-old history, transformations, and consequences of the baroque identification of dream and reality. The first part of the essay demonstrates that, despite commonly accepted opinion this identification originates with Descartes. In the second part of the essay, the main theme – the claim that ontological positions are dependent on the grammar of ethic languages – is introduced within the context of Schopenhauer's remarks on life and dreams. The third part of the essay further (...) develops the main theme in the course of an analysis of Descartes' "Meditation II". From a linguistic point of view, there are two following consequences for ego and cogito: either the subject (ego) does not exist, or its existence is temporarily non-continuous; either it does not exist as consciousness; or it is an unconscious being. Obviously, Descartes would accept neither. In the last analysis, ego exists merely grammatically, while (conscious) being differs from being in that it happens but is not. Since conscious being, only occurs in speech directed to somebody, death touches merely being, while being either dreams or remains silent. (shrink)

Książka zawiera: podsumowanie konferencji naukowej: Kraków, Uniwersytet Jagielloński 2004; pytanie o granice filozofii i różnice w jej rozumieniu; pytanie o specyfikę filozofii rosyjskiej na tle innych tradycji filozoficznych; pytanie o granice teoretyczne i polityczne, geograficzne, narodowe, mentalne; pytanie o rozumienie pojęcia "granica" w myśli rosyjskiej; pytanie o to, co rozumiemy przez pojęcie "Rosja", a co przez pojęcie "Europa"; teksty wybitnych uczonych i naukowe debiuty doktorantów.

The article concerns the metaphysical dimension of Jan Srzednicki’s epistemology. It is claimed that the metaphysical perspective of cognitive “normatives” (e. g. norm, form and presence) does not remove paradoxes of self-reference. It is especially difficult to separate the ontic and the cognitive dimensions.

Author: Lorenc Włodzimierz Title: HABERMAS’ PHILOSOPHY AS AN EXPRESSION OF FORGETTING ABOUT ONESELF AND COMMUNITY. CONSEQUENCES OF EXCESSIVE UNIVERSALITY OF PHILOSOPHY (Filozofia Jürgena Habermasa jako wyraz zapominania o sobie i wspólnocie. Konsekwencje nadmiernego uniwersalizowania filozofii) Source: Filo-Sofija year: 2006, vol:.6, number: 2006/1, pages:153-170 Keywords: HABERMAS, COMMUNITY, HUMAN EXISTENCE, UNDERSTANDING Discipline: PHILOSOPHY Language: POLISH Document type: ARTICLE Publication order reference (Primary author’s office address): E-mail:The task of the article is to show the consequences of the understanding of philosophy by Jürgen (...) Habermas, one of the most outstanding philosophers of our time. Some limitations in his philosophy appear in his utterances on the problems of man related to the possibilities offered by the recent achievements in genetics. As a philosopher he seems to be very distant from the reality of human existence. He proposes to cultivate a pure philosophy, striving first of all to ensure a universality for its solutions. This way he narrows the tasks confronting modern philosophy; besides, he wants to answer the questions concerning the humankind in a way valid for all times, making absolute the legal and constitutional frame being now in force. (shrink)

BL With a new preface by the authors This is an important work of original scholarship by two of the most distinguished East European economists now working in the West. The authors, both of whom were involved in the Planning Office of the Polish economy in the 1950s and 1960s, present here the results of their efforts to develop theoretically a system of economic management which could in practice avoid the worst excesses of both market capitalism and central planning. The (...) conclusions derived from this analysis are shown to open up a new dimension to the `socialism versus capitalism' controversy which has dominated much of the world throughout the twentieth century and which is especially significant as the countries of East and Central Europe re-structure their economies. (shrink)

In his Tractatus and Notebooks 1914-1916, Wittgenstein develops some themes concerning the nature of the subject, transcendentalism, solipsism and mysticism. Though Wittgenstein rejects a naive, psychological understanding of the subject, he preserves the idea of the metaphysical subject, so-called “philosophical I”. The present investigations exhibit two ways of grasping the subject: (1) subject as a boundary (of the world); (2) subject (I) as the world. The author of the paper aims to analyze different methods of conceiving the subject, both logical (...) and transcendental. Then he discusses the naturalistic or reductionist consequences of solipsism which were derived by Wittgenstein. Moreover, he refers to the concept of ‘subject of will’ introduced in the Tractatus. Finally, the author puts a question whether the metaphysical subject is a boundary of the world identified with the subject of will. While trying to answer this question one can point to the essential difficulties of Wittgenstein’s standpoint. These difficulties become especially evident if we examine Wittgenstein’s statements concerning mysticism. The category of subject seems to gain a new dimension when reconsidered in this context. In the conclusion, the author offers an interpretation inspired by Schopenhauer’s conception of the double aspect of the subject that is to overstep these difficulties. (shrink)

The task of corrective justice in Aristotle’s ethics is the rectification of harms or injuries resulting from voluntary or involuntary interactions between persons. However, the scope of this form of justice is not clear. In its widest conception it would include all harms done to a person against her will and without her fault. According to a narrower conception, instead, it is only an injury caused by an unjust or wrongful action that requires compensation. But in fact Aristotle distinguishes several (...) concepts of unjust action. As a result, the narrower conception appears in various versions which are discussed in this paper. (shrink)

The subject matter of this article is the right to health as one of the moral rights granted to all human beings. In the first part, I provide an overview of selected international documents that consider health a human right and, in the second part, I investigate the most significant commentaries on these documents. Accordingly, I attempt to bring out and arrange in an order the main ethical claims contained in these documents and commentaries, discussing such issues as the kinds (...) of rights related to health, the conditions of access to health-related goods or the duties of the states implicated by the right to health. (shrink)

Differences between macro and microphysics. How do we come to know the world? Theories—can they be beautiful? Cloakroom principle. Microparticles are identical—conssquences. Platonian beings.

Wskażmy na początku trzy zasadnicze powody, które zainspirowały toruńskie środowisko filozoficzne do organizacji na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu spotkania znawców i badaczy spuścizny twórczej Henryka Elzenberga. Pierwszy to wzgląd o charakterze rocznicowym. Mijająca w tym roku 120 rocznica urodzin i 40 rocznica śmierci Elzenberga jest właściwą chwilą stwarzającą najlepszą sposobność uczczenia pamięci wybitnego polskiego filozofa i humanisty, przywołania i podkreślenia jego dokonań w zakresie filozofii, aksjologii, etyki, estetyki, filozofii kultury i literatury. Drugi - jeśli tak rzec można - ma (...) charakter lokalny. Wiele lat dojrzałego życia i znaczna część biografii twórczej Elzenberga przypada na toruński okres jego działalności. Obok Tadeusza Czeżowskiego tworzył w Uniwersytecie Mikołaja Kopernika środowisko filozoficzne, w wydatnym stopniu kształtując jego oblicze duchowe i intelektualną kulturę. Wykłady i seminaria prowadzone w murach uczelni oraz tzw. privatissima odbywające się w domu Profesora cieszyły się niesłabnącym powodzeniem nie tylko u adeptów filozofii, ale także osób różnych zainteresowań i profesji naukowych. Mogli oni podziwiać rozległość wykształcenia i zainteresowań Profesora, jego niezwykle bogatą osobowość i finezyjną kulturę intelektualną. Szacunek budziła dociekliwość badawcza filozofa głęboko penetrująca podejmowane tematy, a szczególnie umiejętność pobudzania do twórczego myślenia i wspólnego dochodzenia do prawdy. Toruński okres w życiu Elzenberga był także - jak można to chyba bez przesady powiedzieć - zwieńczeniem drogi jego intelektualnego rozwoju i aktywności twórczej. Wszystko to stawia przed kolejnym pokoleniem filozofów związanych z toruńską uczelnią zaszczytne zobowiązania i powinności wobec osoby i dorobku Profesora. Trzeci powód jest bardziej ogólnej natury.Dzieło filozofa niewątpliwie należy do najznakomitszych osiągnięć polskiej humanistyki i powinno, naszym zdaniem, znaleźć bardziej poczesne miejsce w świadomości ludzi wykształconych, wyraźniej zaistnieć w rodzimym życiu intelektualnym. Mimo wzrastającego zainteresowania twórczością Elzenberga, istnieje w dalszym ciągu dysproporcja pomiędzy znaczeniem jego dokonań na polu aksjologii,etyki filozofii kultury, krytyki literackiej i literatury a miejscem,jakie zajmuje ona w pamięci i świadomości zbiorowej. Dlatego należy podejmować takie inicjatywy, aby najbardziej wartościowe tradycje rodzimej kultury intelektualnej nie stawały się jedynie pomnikami przeszłości, ale stanowiły przede wszystkim żywy składnik współczesnej kultury Dotychczasowe spotkania konferencyjne charakteryzowała wieloaspektowość podejścia do spuścizny filozofa. Jej badacze, dzieląc się wynikami swoich dociekań,przedstawili dowolnie wybrane tematy, koncentrując się na ich opisywaniu, wyjaśnianiu czy interpretowaniu. Wybór tematyki uzależniony był od kierunku zainteresowań i predylekcji badacza.Zaprezentowano mniej lub bardziej bogaty zestaw problemów odnoszących się do różnych aspektów myśli twórczej filozofa.Otrzymywaliśmy w efekcie analizy wybranych zagadnień z bardzo bogatego obszaru zainteresowań filozofa, począwszy od teorii wartości poprzez tematy etyczne, estetyczne, historyczno filozoficzne, aż po te z zakresu filozofii kultury, literatury, krytyki literackiej, religii i mistyki. Podejmowano także wiele innych bardziej szczegółowych i drobniejszych kwestii odnajdywanych w pismach filozofa, a zwłaszcza tych inspirowanych, imponującą bogactwem tematycznym, refleksją zobiektywizowaną na kartach Kłopotu z istnieniem.Przykładem takie wieloaspektowego odniesienia się do myśli twórczej autora Kłopotu z istnieniem była konferencja zorganizowana przez toruńskie środowisko filozoficzne w 1997 roku pod tytułem Henryk Elzenberg. Dziedzictwo idei. Filozofia - aksjologia - kultura.Tytuł bez wątpienia sugeruje, że intencją organizatorów było zakreślenie w miarę pełnej panoramy zagadnień podejmowanych przez filozofa wraz z ich analizą. (shrink)