Ortadoğu bölgesindeki çatışma ve istikrarsızlık ortamının ardında İran - Suudi Arabistan rekabeti bulunmaktadır. Bununla birlikte bu rekabetin politik doğası, çoğunlukla ana akım medya tarafından aşırı derecede basitleştirilmiştir. Benzer biçimde İran – Suudi Arabistan rekabetinin içindeki kimlik politikaları üzerine yazılmış literatürün büyük bir kısmı bölgesel istikrarsızlıkların kökeni ve kaynağını ağırlıklı olarak tarihlerinin genel ve betimleyici bir hesabını sunmuş veya oyuncuların iktidar mücadeleleri içerisinde Sünni ve Şii İslam’ın politikleşmesine ve manipülasyonuna odaklanmıştır. Halen mevcut olan kimlik politikaları üzerine teorileri sentezleyen, yani Primordializm, araçsallık, (...) ve sosyal inşacılık, bu araştırmanın teorik modelini oluşturmaktadır. Bu modelde, mezhepsel kimlik – Ortadoğu toplumlarının ve yanı sıra bölgesel tarihin bir gerçeği olarak – sadece politik süreçler üzerine muazzam etkileri ölçülmedi, ayrıca politik uygulamalarda her düzeydeki politik aktörlerin kullanımıyla karşılaştırılmıştır. (shrink)

Gene therapy approaches have great promise in the treatment of neurodegenerative disorders and malignant brain tumors. Neuwelt et al. review available viral-mediated gene therapy methods and their blood-brain-barrier (BBB) disruption delivery technique, briefly mentioning nonviral mediated gene therapy methods. This commentary discussed the BBB disruption delivery technique, viral and nonviral mediated gene therapy approaches to Parkinson's disease, and the potential use of antisense oligo to suppress malignant brain tumors.

Geiger considers dilettantism as an aesthetic attitude (inner concentration) that undermines the subject's ability to truly perceive the essential value of the artwork and thus calls for outer concentration to actualize the justice of the work itself. Geiger's position suggests that we must pay equitable attention to artworks and that this attitude requires a theory of aesthetic perception -- phenomenological realism. However, the complexity of the aesthetic experience presents Geiger with several challenges, not least of which is the realisation of (...) an attitude that bridges emotion and value in aesthetic experience. This paper will attempt to defend and develop the legitimacy of Geiger's position. First, I will clarify Geiger's critique of dilettantism and suggest how this critique distinguishes him from other aesthetic claims; second, I argue that Geiger argues for an aesthetic attitude that distinguishes everyday emotions and thus ensures the value of the work of art as its own; finally, I will complete Geiger's position by drawing on later phenomenology that answers the question of how we realise the perception of artworks. (shrink)

The ethical decision making process behind the treatment of missing data has yet to be examined in the research literature in any discipline. The purpose of the current paper is to begin to discuss this decision-making process in view of a Foucauldian framework. The paper suggests how the ethical treatment of missing data should be considered from the adoption of this theoretical framework.

Currently due to the COVID-19 pandemic, young people are experiencing a decrease in self-efficacy and an increase in mental illness. Though previous studies have shown that self-efficacy and divergent thinking training are positively related, little is known about the impact of divergent thinking training on self-efficacy and emotions. Therefore, our study seeks this answer to support teenagers injured psychologically during disastrous periods. We randomly assigned 70 students to a 2 × 2 mixed design. Participants in the experimental group were given (...) a 9-day divergent thinking training with the theme of “writing down 10 novel functions of the mask,” while those in the control group spent 10 min each day recording what they ate. The self-efficacy, anxiety, depression, and stress of two groups were measured before and after training. Results showed that, compared to the control group, self-efficacy ceased decreasing while anxiety decreased for the experimental group. These findings confirm the positive effect of divergent thinking on teenagers. Implications and limitations are discussed. (shrink)

Introducción, traducción y notas de C. Eggers Lan y V. E. Juliá. Revisada por A. del Pozo Ortiz.

Geçmişten günümüze Yahudi mistisizmi, Sabetay Sevi ve Sabetaycılık ile ilgili birçok eser yazılmıştır. Bu eserler arasında en fazla dikkat çeken, Kabala’yı akademik alanda çalışılan ve bilimsel metotlarla incelenen bir konu haline getiren Gershom Scholem’in çalışmasıdır. Goldish ise Sabetay Sevi ile ilgili geleneksel bakış açısına karşı tarihi perspektiften yaklaşmaktadır.

Muhtemelen her teist, Tanrı’nın iyi bir varlık olduğu konusunda hemfikirdir. Ancak kimilerine göre, Tanrı’nın iyi olduğu iddiası delilsiz bir varsayımdan ibarettir. Ne Tanrı’nın varlığına ilişkin argümanlar ne de başka gerekçeler, Tanrı varsa bile O’nun iyi olduğu sonucuna rasyonel bir yolla ulaşmak için yeterli değildir. Hatta bazı ateistlere göre, kötü bir tanrıya inanmak da iyi bir tanrıya inanmak kadar makuldür. Stephen Law, bu noktadan hareketle teizme karşı bir argüman geliştirir. İyi veya kötü tanrıya inanmak aynı oranda makulse, bunlardan birinin saçma olması (...) durumunda diğeri de saçma olmalıdır. Çünkü her iki tanrı anlayışı da aynı ya da benzer argümanlarla desteklenebilir. Örneğin, kozmolojik argüman veya tasarım kanıtı, iyi bir tanrının varlığını kanıtlamak için kullanılabileceği gibi, kötü bir tanrının varlığına delil olarak da kullanılabilir. Benzer şekilde, eğer dünyadaki iyiliklerden hareketle Tanrı’nın kötü olamayacağı iddia edilirse, dünyadaki kötülüklerden yola çıkarak O’nun iyi olamayacağı da iddia edilebilir. Kötülük probleminin hâlâ tartışmalı olduğu göz önünde bulundurulursa, evrenden hareketle Tanrı’nın iyi olduğu henüz ikna edici bir biçimde gösterilememiştir. Kısacası, iyi tanrı için geçerli olan argümanlar benzer şekilde kötü tanrı için de kurgulanabilir. Law, benzer argümanlarla desteklenen iki tezin aynı ölçüde rasyonel olması gerektiği iddiasını “simetri tezi” olarak adlandırır. O, kötü tanrı fikrini kimsenin makul bulmayacağını, bir diğer ifadeyle bu fikrin saçma olduğunu öne sürer. Dolayısıyla, onun simetriği olan ve benzer argümanlardan beslenen iyi tanrı fikri de makul görülemez. Bu argüman, Law’un isimlendirmesiyle, kötü tanrı itirazı (the evil-god challenge) olarak bilinir. Law’dan sonra da birçok düşünür tarafından geliştirilerek teizme karşı kullanılan bu itiraz, özellikle son on beş yılda din felsefesinin önemli meselelerinden biri hâline gelmiştir. Bu çalışmada, kötü tanrı itirazına karşı geliştirilen çeşitli çözümleri değerlendireceğim ve onun teizm açısından kayda değer bir sorun teşkil etmediğini öne süreceğim. Kötü tanrı itirazına yönelik burada ele alınacak çözüm önerilerini ana hatlarıyla sıralarsam; öncelikle iyi ve kötü tanrı inançlarının simetrik olduğu iddiasını tartışmaya açarak, dünyadaki düzenin kötü bir tanrıya işaret etmediğini öne süreceğim. Ardından, bir simetriden bahsedilecek olsa bile kötü-tanrı fikrinin saçma olmadığını, dolayısıyla simetriği olan iyi-tanrı anlayışının da bir çırpıda reddedilemeyeceğini iddia edeceğim. Son olarak, iyi-tanrı fikrinin temel inanç (basic belief) olabileceğini, ancak kötü-tanrı inancı için aynı durumun geçerli olmadığını savunacağım. (shrink)

Kur’ân-ı Kerîm lafızlarının eda keyfiyetlerini ihtiva eden kıraatler İslâmî ilimlerin birçoğunun önemli mevzuları arasında yer almaktadır. Özellikle tefsir ilminin temel konularından olan kıraatler söz konusu ilmin sembol şahsiyetlerinden olan Zemahşerî’nin (öl. 538/1144) tefsirinde de kayda değer bir yer işgal etmektedir. el-Keşşâf tefsirinde kıraat ihtilaflarına sıkça müracaat eden Zemahşerî’nin kıraatler konusundaki yaklaşımı kendisinden sonraki müfessirleri de etkilemesi yönüyle önem arz etmektedir. O, ele aldığı kıraatlerin bazen hüccet bazen de nispet yönüne temas etmektedir. Kıraatlere daha çok lügavî açıdan yaklaşan Zemahşerî, ilgili kıraatlerin (...) özellikle dilde hüccetliği üzerinde durmaktadır. Bununla birlikte çoğu zaman bahse konu ettiği telaffuzla okuyan isimleri zikretmeyi de ihmal etmemektedir. Onun zikrettikleri arasında sahih kıraat sahibi imamlar (kıraat-i aşere imamları), şâz kıraat imamları ve seleften kıraati ile meşhur şahıslar yer almaktadır. Müfessirin bu tavrı onun meseleye vukûfiyetini de ortaya koymaktadır. el-Keşşâf’ta sahih kıraatlerin yanında birçok şâz kıraate de yer verilmektedir. Müfessir zaman zaman -sahih olsun şâz olsun- bazı telaffuzların naklî temeline de inmekte, ilgili telaffuzu tâbiîne, sahabeye hatta Hz. Peygamber’e nispet etmektedir. Ancak bu nispet esnasında bir sorun göze çarpmaktadır. O da söz konusu telaffuz şekillerinin sıhhati meselesidir. Zira bir kıraatin sahih olabilmesi için onun kıraatçiler nezdinde makbul bir senetle gelmesi, Arapça’ya ve Hz. Osman tarafından yazdırılan mushaflardan birinin imlasına uygun olması gerekmektedir. Müfessir birçok yerde sadece “Hz. Peygamber’in kıraati bu şekildedir.” gibi kesin ve net ifadeler kullanmakta, ele aldığı telaffuz şekli hakkında bir değerlendirme ya da bir kaynağa atıfta bulunma ihtiyacı hissetmemektedir. Mevzubahis tefsirde Hz. Peygamber’in okuduğu söylenen şâz kıraatler Yazma Eserler Kurumu (YEK) tarafından neşredilen Keşşâf Tefsiri mütercimlerinin de dikkatini çekmiş, konuyu değerlendirdikleri “el-Keşşâf’ta Kıraatler” başlığı altında şu cümleye yer vermişlerdir: “Bunların en ilginci herhalde Hz. Peygamber’e nispet edilen -fakat mütevâtir kıraatlerde yer almayan- kıraatlerdir.” Bu tespit, el-Keşşâf’ta yer alan bu kıraatlerin derinlemesine incelenmesini gerekli kılmaktadır. Ancak önemine rağmen ilgili konuda yapılmış bir çalışmaya rastlanılmamıştır. Bu çalışmada el-Keşşâf tefsirinde Hz. Peygamber’e nispet edilen kıraatlerin tespit, teyit ve tenkidi hedeflenmektedir. Öncelikle eserde bahsedilen bu kıraatlerin sayısı, kaynak ve isnatları tespit edilmiş, daha sonra bunların kıraat imamları arasında ne şekilde karşılık bulduğu ortaya konulmuştur. Tespitlerimize göre Zemahşerî bir kıraatin Hz. Peygamber’e nispetine özel bir önem vermemekte, rivayet ve kıraatin sıhhat ve şöhretine bakmamaktadır. Onun bu yaklaşımı hadisçiler nezdinde de kıraatçiler nezdinde de kabul görmemiştir. (shrink)

Dinsel değişim, din psikolojisinin kurulduğu dönemden itibaren güncelliğini koruyan konular arasında yer almaktadır. Tarihsel süreçten bugüne kadar olumlu veya olumsuz biçimde neredeyse tüm insanların muhtelif boyutlarda dinsel unsurlar ile temas ediyor oluşu, dinsel değişim konusunu akademik alanda önemli ve güncel tutan hususlardandır. Bu çalışma; inançlı olduğu hâlde dine karşı ilgisiz bir hayat sürdüren Yaşar Alptekin’in neden ve nasıl dindarlaştığı sorusuna cevap aramaktadır. Nitel araştırma tekniklerinden olan durum çalışması desenine bağlı olarak yürütülen bu araştırmada veriler doküman incelemesi ile elde edilmiştir. Bu (...) doğrultuda Yaşar Alptekin’in bizzat kendisinin kaleme aldığı kitaplar ve onunla çeşitli sosyal medya platformlarında yapılan röportajlar, birinci elden kaynaklar olarak kullanılmıştır. Bu anlamda mevcut çalışma, psikobiyografik araştırma geleneği içinde değerlendirilebilir. Toplanan bilgi ve malumatlar, betimsel analiz tekniği ile çözümlenmiştir. Alptekin’in özel yaşamı, siyasi görüşü ve sanatçı yönü gibi konular, çalışmanın kapsamı dışında tutulmuştur. Ayrıca bu çalışmada yer alan bilgi ve malumatlar, araştırmanın yapılmış olduğu tarihe kadarki dokümanlar ile sınırlıdır. Araştırmanın temel sorusuna cevap ararken dinsel değişimin aşamaları, güdüleri, motifleri, çeşitleri, gerçekleşme biçimi ve sonuçları hakkında din psikolojisi literatüründe yer alan kuramsal yaklaşımlardan destek alınmıştır. Bu bağlamda psikanalitik ve varoluşçu yaklaşımlarla birlikte sosyal kimlik kuramından da faydalanılmıştır. Bu noktada öncelikle Alptekin’in çocukluk, gençlik ve yetişkinlik döneminde yaşadığı önemli olaylar ve hayatını etkileyen hadiseler, dinsel değişimi harekete geçiren nedenler kapsamında analize çalışılmıştır. Alptekin’in değişim öncesi ve sonrası kişilik ve kimlik bakımından nasıl bir değişim yaşadığı, bunun kendisiyle ve sosyal çevresi ile ilişkilere nasıl yansıdığı sorusuna odaklanılmıştır. Ulaşılan bulgulara göre Alptekin’in dinsel değişim sürecini harekete geçiren nedenler; “çocukluk dönemini mutsuz geçirmesi”, bu anlamda “sevgisiz ve ilgisiz büyümesi”, “yetişkinlik döneminde yaşadığı anlamsızlık duygusu”, “samimiyet arayışı”, “içerisinde bulunduğu gelişim döneminin etkileri”, “zihinsel tatminsizlik”, “aile içi sorunlar” ve “değişime eşlik eden dinî tecrübeler” şeklinde sıralanabilir. Meydana gelmiş olan dinsel değişim sonucunda Yaşar Alptekin’in kimlik ve dünya görüşü başta olmak üzere giyim tarzından arkadaş çevresine, ilişkilerine yön veren temel belirleyicilerden insanlara bakışına kadar bireysel ve sosyal hayatında köklü değişimler yaşandığı izlenmektedir. Ancak onun, temel kişilik yapısında fark edilebilir bir değişime rastlanmamıştır. Mevcut kişiliği, değişim sonrası kimliği ile bütünleşmiştir. (shrink)

Tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüs pandemisinin siyasi tutumlarla ilişkisini öğrenmek ve siyasetin kriz durumlarında halkın tutum ve davranışlarını yönlendirip yönlendirmediğini öğrenmek amacıyla 767 kişiyle çevrimiçi anket yapılmıştır. Yapılan nicel araştırma sonucunda, alınan önleyici tedbirlere uymanın, bu tedbirlerin yerinde oluşuna/haklılığına olan tutumun, aşı olma niyetinin ve aşının koruyuculuğuna olan inancın siyasi görüşlere göre farklılaştığı bulunmuştur. Ayrıca katılımcıların yapılan Covid-19 açıklamaları bakımından siyasi partilerine, parti temsilcilerinden daha çok güvendikleri, alınan önlem ve tedbirleri kısmen yerinde/haklı buldukları ve çok büyük çoğunluğun bu önlemlere (...) uyduğu görülmüştür. Araştırma sonucunda virüsün kökenine yönelik inançlar bakımından virüsün gerçek olduğuna inanıldığı, ortaya çıkış nedeni bakımından ise ülkelerin ekonomilerini kötüleştirmek ve dünya nüfusunu azaltmak için ortaya çıktığına inanıldığı görülmüştür. Araştırmadan çıkan bir başka sonuç ise katılımcıların televizyon, dergi ve gazetelerin ideolojik nedenlerle ve siyasi yanlılıklarına bağlı olarak virüs haberlerini halka farklı yansıttığını düşündükleridir. Sosyal medyadaki haberlerin ise yanıltıcı, yanlış olduğu görüşündelerdir. Bu çalışma sonucunda salgın hastalık, afet, savaş, ekonomik krizler gibi olağanüstü durumlarda siyasetin, siyasi görüşlerin dikkate alınmasının hem krizin üstesinden gelmede hem de toplumun tüm üyelerini kapsamada önemli bir rol oynayacağı vurgulanmaktadır. (shrink)

Bilim ve felsefe, gerçekliğin doğasını anlamlandırma araştırması olarak betimlenebilir. Hatta bazen bu iki alan karşı karşıya getirilerek, bilimin başarısının felsefenin geçerliliğini baltaladığını öne sürerler. Ancak aranılan türden bir anlayış veya açıklama ile ilgilenmek farklı bir tablo sunar: Uygulandığı şekliyle çağdaş fizik bazen dünyanın net bir fiziksel açıklamasını sağlamakta başarısız olur. Einstein, Schrödinger ve John Bell tarafından ifade edilen standart kuantum teorisine yönelik memnuniyetsizliğin temelinde bu yatmaktadır. Bir örnek olarak, Schrödinger’in ünlü kedi örneğinin yakından incelenmesi fizikçilerin genellikle onun asıl amacını kaçırdığını (...) göstermektedir. Felsefi bir eğilimin katkıda bulunabileceği şey, alternatif fizik değil, matematiksel bir biçimcilikten fiziksel bir resim çıkarmak için gerekli olan argümana gösterilen özendir. (shrink)

Avrupa felsefe tarihinin en ünlü mistik düşünürlerinden olan Meister Eckhart‘ın burada çevirisi sunulan vaaz Kitab-ı Mukaddes‘te İsa ile Mecdelli Meryem arasındaki bir anlatının Meister Eckhart tarafından yapılan yorumuna dayanır. Bu yorum, daha sonra 20. Yüzyıl felsefesi içinde özellikle Derrida, Heidegger, Jean-Luc Nancy gibi düşünürler arasında fenomenoloji açısından sorunsallaştırılan ten, beden, dokunma gibi öğeleri merkeze alan güncel felsefi tartışmalara yeni bir bakış açısı getirme olasılığı açısından önemlidir.

Bu çalışmada din görevlilerinin mesleki doyumu ile örgütsel adalet algısı arasındaki ilişki incelenmiştir. Çeşitli kurum çalışanları örnekleminde, yapılan çalışmalar örgütsel adalet ile mesleki doyum arasında bir ilişkinin olduğunu göstermektedir. Fakat din görevlileri ile ilgili olarak örgütsel adalet ile mesleki doyum arasındaki bir ilişkiyi konu edinen bir çalışmaya rastlanmamıştır. Yapılan işten memnuniyet duymak anlamına gelen mesleki doyum çalışanın iş verimini artırmaktadır. Bununla ilişkili olarak da çalışanın, kurumu tarafından çalışanlara adil davranıldığına ilişkin algısı mesleki doyumunu etkilemektedir. Bu çalışmada din görevlilerinin örgütsel adalet (...) algısı ve mesleki doyumu arasındaki ilişkiyi belirlemek için, ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Veriler ise örgütsel adalet ölçeği, mesleki doyum ölçeği ve demografik değişkenlerin de bulunduğu bir form ile Antalya’da görev yapan 380 din görevlisinden elde edilmiştir. Söz konusu iki değişken arasındaki ilişkinin analizinde korelasyon ve yapısal eşitlik modeli kullanılmıştır. Çalışma sonucunda din görevlilerinin örgütsel adalet algısının, mesleki doyum ile orta düzeyde, pozitif yönde ve anlamlı ilişkisinin olduğu tespit edilmiştir. Açıklanan varyans açısından ise örgütsel adalet algısının, mesleki doyuma ilişkin toplam varyansın %17’sini açıkladığı belirlenmiştir. (shrink)

“Tanzanya’da Leibzig Misyoner Cemiyeti Misyonerliği, Karşılaşılan Zorluklar ve Kullanılan Yöntemler” isimli makale “Tanzanya’da Misyonerlik Faaliyetler Lutheran Kilise Örneği” isimli yüksek lisans tezine dayanmaktadır. Makale, Lutheran misyonerliğinin Tanzanya’da faaliyetlerine nasıl başladıkları, ilerleme yöntemleri ve karşılaşılan güçlükleri anlama noktasında önem arz etmektedir. Makalede ana konuya odaklanmadan önce, Tanzanya hakkında genel bir bilgilendirme yapılmış, ardından Leibzig Misyon Cemiyeti’nin (LMS) faaliyetlerine nasıl başladığı, kronolojik bir şekilde açmış olduğu istasyonlar, bu istasyonlarda karşılaşmış olduğu zorluklar ve kullanılan yöntemler hakkında bilgi verilmiştir. Ayrıca, Tanzanya’da Lutheran misyoner cemiyetlerinin, (...) Tanzanya Evanjelik Lutheran Kilisesi (Tanzania Evangelical Lutheran Church in Tanzania) ELCT ile tek bir kilise çatı altında toplanması ele alınmıştır. Son olarak, ELCT’nin kabul etmiş olduğu ilkeler ve Martin Luther’in öğretilerinin Afrika’daki yansımaları üzerinde durulmuştur. Makale, sadece misyonerleri ve misyonerlik faaliyetlerini değil, ayrıca muhatap olunan ve yüzyıllardır sömürgeleştirilen Afrika halkını anlamamıza da yardımcı olmaktadır. Araştırma, Lutheran misyonerliğinin Tanzanya’da başlamış olduğu 19. yüzyıl sonu ve yoğunlaştığı 20. yüzyıl ile sınırlandırılmıştır. Otto von Bismarck’ın (1815-1898) katkılarıyla gerçekleşen Berlin Konferansı sayesinde, batılı ülkelerin bayrakları ile haçları da sömürge topraklarına girmiştir. Tanzanya'da Lutheran Misyon, Johann Ludwig Krapf (1810-1881) ve Johannes Rebmann'ın (1820-1876) CMS tarafından görevlendirilmeleri sonucu başlamıştır. LMS, CMS'den 1892 tarihinde görevi devralmıştır ve Machame, Mamba, Old Moshi, Pare, Meru'da faaliyet göstermiştir. Misyon faaliyetleri süresince, savaşlar, kıtlık ve salgın, çok eşlilik, sünnet uygulaması, tanrı anlayışı gibi birçok zorlukla karşılaşılmıştır. Zorluklar, onları ortadan kaldırmaya yardımcı olacak; eğitim, sağlık, bütüncül hizmet, ortak dil (lingua franca), Kutsal Kitap çevirileri, ev ziyaretleri, yerli yardımcılar ve yerlileştirme gibi yöntemleri de beraberinde getirmiştir. Tanzanya’da LMS dışında; Katolik Kutsal Ruh Babaları (Holy Ghost Father/ Spiritanlar), Katolik Beyaz Babalar (Peres Blancs), Katolik Benediktinler, Anglikan Kilise Misyon Topluluğu (Chuch Missionary Society) CMS, Anglikan Üniversitelerin Orta Afrika Misyonu (The Universities’ Mission to Central Africa) UMCA gibi misyon grupları mevcuttur. Tanzanya'da bulunan Lutheran Misyon toplulukları, Evanjelik Lüteriyen Kilisesi (ELCT) adı altında 1963 yılında tek bir çatı altında toplanmıştır. ELCT bugün 5,2 milyon üyesi ile Tanzanya nüfusu içinde hatırı sayılır bir yere sahiptir. Bu çalışmada, deskriptif yöntem kullanılmıştır. Ulaşılabilen tüm ilk kaynaklara inilerek Lutheran misyonerler ve Tanzanya hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmada Türkçe kaynaklara yer verilmekle birlikte yabancı kaynak kullanımına ve misyon topluluklarının bilinen kısaltmalarının kullanılmasına önem gösterilmiştir. (shrink)

Türkiye-Suriye ilişkilerinin son 40 yıllık seyrine baktığımızda en önemli kırılma anlardan birinin 1998 yılının Ekim ayında yaşandığını söylemek mümkündür. 1990’lı yılların ilk yarısında imzalanan güvenlik protokollerine rağmen Suriye’nin PKK faaliyetlerine desteğini sürdürmesi ve Abdullah Öcalan’ın Suriye topraklarında ikamet ediyor olması, 1998 sonbaharında iki ülkeyi savaşın eşiğine getirmiştir. Ekim 1998 Krizi'nin Adana Mutabakatı'nın imzalanması ile son bulması, iki ülke ilişkilerinde yeni bir dönemin kapılarının aralanmasına neden olmuştur. Bu çalışmada PKK faaliyetlerinin Türkiye-Suriye ilişkilerinde oynadığı inşa edici rol, Ekim 1998 Krizi üzerinden analiz (...) edilmektedir. Ekim 1998 Krizi’nin Suriye yönetiminin PKK faaliyetlerine destek vermeyeceğini resmen taahhüt ederek sonlanması, iki ülke ilişkilerinde uzlaşmazlıktan her alanda işbirliği dönemine geçişin başlangıç noktası olmuştur. Bu nedenle Ekim 1998 Krizi’ni bir kırılma noktası olarak değerlendirmek mümkündür. (shrink)

Sosyal bilimler alanında, ortak zaman diliminde yaşamanın getirisi olarak benzer özelliklere sahip bireylerin oluşturduğu gruplar “kuşak” kavramı ile tanımlanmaktadır. Günümüzde, kuşaklar ortak bir kabul olarak; Gelenekselciler, Bebek Patlaması, X, Y ve Z Kuşağı olarak literatürde yer almaktadır. Ortak zaman diliminde yaşayan insanların algıları, beklentileri, hayata bakış açıları, alışkanlıkları ve gündelik yaşam pratikleri kendilerinden önceki ve sonraki zamanlarda yaşayanlara göre farklılık göstermektedir. Gündelik yaşamın pratiklerinde yaşanılan değişimin en yoğun hissedildiği alan toplumlarda genel olarak aile kurumu üzerindedir. Günümüzde, Y Kuşağı temsilcilerinin çoğu (...) aileleriyle bir arada yaşayan ve kendinden farklı bir kuşağın temsilcisi olan anne babalarıyla zor iletişim kuran bireyler olarak toplumda yer almaktadır. Toplumu oluşturan en küçük birim olarak tanımlanan aile, eğitim, sağlık ve güvenlik gibi bazı işlevlerini başka kurumlara aktarmış olsa da ulusların ve kültürlerin gelişimi için temel birim olmaya devam etmektedir. Toplumun temel yapısını oluşturan aile kurumu, bireylerin ve toplumun gösterdiği değişime paralel bir şekilde değişmektedir. Ailenin yapısında görülen değişimlere rağmen aile, özünde toplumun en küçük birimi olarak kalmaya ve hem bireyler için hem de toplum için işlevini sürdürmeye devam etmektedir. Bu çalışmada, önceki araştırmalar ve Y kuşağının temel özellikleri dikkate alınarak bu kuşak temsilcileri için ailenin değişen anlam ve önemine ve toplumsal yaşamda nasıl bir belirleyiciliği olduğuna değinilmektedir. (shrink)

Kant, 1770 yılında Duyulur ve Anlaşılır Dünyanın Form ve İlkeleri eserini kaleme aldıktan sonra on yıl boyunca sessiz kalıp ardından Saf Aklın Eleştirisi’ni yazar. Bu bakımdan 1770 tezi Kant’ın eleştirel döneme geçiş eseri olarak değerlendirilir. Eser Kant’ın bitmez uğraşı metafiziği sağlam bir eksene yerleştirmek için giriş önerisidir. Bu bağlamda Kant duyusallığın konusu olan dünya ile anlayışın konusu olan dünyayı ayırarak metafizik için bir yol arar. Duyusallığa konu edilen dünya uzay ve zaman formları yoluyla kavranabilir. Anlaşılır dünya ise duyuların sızıntılarından uzak (...) yalnızca anlayış kavramları yoluyla belirlendiğinde metafizik yanılsamalardan korunabilir. 1770 tezi, Saf Aklın Eleştirisi’nin özellikle transendental estetik bölümü göz önünde bulundurulduğunda eleştirel dönemle büyük oranda örtüşse de anlaşılır dünyada noumenanın bilinebileceğini varsayması açısından eleştirel dönemden uzaklaşır. Çalışmada 1770 tezinin temel varsayımlarını ortaya koyarak bu varsayımları eleştirel dönemle ilgileri açısından ele alacağız. Özellikle, Saf Aklın Eleştirisi’nin A ve B baskılarında iki kez yazılan, deneyim ile anlama yetisi kavramları arasındaki uyuşmayı ele alan transendental türetim sorununun başlangıcının 1770 tezinde olduğunu göstereceğiz. Böylelikle 1770 tezinin eleştirel felsefede sürdürülen ve yadsınan varsayımlarını belirgin kılacağız. Çalışmadaki bir başka çabamız ise 1770’ten sonraki mektuplaşmaları yoluyla Kant’ın felsefi tutumunun nasıl farklılaştığını ortaya koymak olacak. 1772 yılında Herz’e yazdığı ünlü mektuptan önce Kant’ın Lambert, Herz ve Mendelssohn’la yazışmalarında yer alan 1770 tezi değerlendirmelerinin eleştirel döneme geçiş sürecini nasıl etkilediğini konu edeceğiz. (shrink)

Sovetlər dönəmində ictimai elmlər, xüsusən də, daha çox ideolojiləşmiş sahələrdən biri olmuş fəlsəfə, hakim ideologiyanın kursunu tutmağa çalışırdı. Bu cəhət isə, fəlsəfə və fəlsəfə tarixi ilə bağlı aparılan tədqiqatların obyektivliyinə kifayət qədər xələl gətirirdi. XX əsrin Sovet fəlsəfə tarixçisi olan Şeydabəy Məmmədovun (1912-1984) Mirzə Fətəli Axundzadənin ictimai-fəlsəfi görüşlərinin təhlili ilə bağlı tədqiqatları da, bu mənada, ideoloji xarakteri ilə seçilməkdədirlər. Ş.Məmmədov tədqiq etdiyi Axundzadəni görmək istədiyi kimi göstərməyə çalışır. Onun tədqiqatları Axundzadənin irsini araşdırmaqdan daha çox, böyük maarifçini müasirləşdirmək və Sovetlər dönəminin (...) ideoloji formatında təqdim etməyə yönəlmişdir. Ş.Məmmədovun ideoloji örtüklü tədqiqatları təbii ki, Axundzadənin ictimai-fəlsəfi görüşlərinin analizində şişitmələr və təhrifləri də qaçılmaz edir. Onun bütün tədqiqatlarında Axundzadə, Sovetlər dönəminin ruhuna uyğun mübariz materialist və qatı ateist kimi təqdim olunur. Ş.Məmmədov Axundzadənin maarifçiliyini fransız maarifçiliyi ilə əlaqələndirsə də, konkret səbəbləri açıqlamır. O, fransız maarifçilərinin Axundzadənin materialist və ateist kimi formalaşmasında rollarını qeyd etmək ilə kifayətlənir. O, həm də, maarifçilik dövrünün sonrakı inkişaf prosesi və XX əsrdəki tənqidləri haqqında da danışmır. Sovetlər dönəmində Azərbaycan mədəniyyətinin nümayəndələri haqqında aparılmış belə tədqiqatlar müasir dövrdə aktuallıq kəsb edir. Bu mənada, fəlsəfi irsimizin ayrılmaz tərkib hissəsi olan Sovetlər dövrü tədqiqatlarının konstruktiv tənqidi vacibdir. Məqalədə Ş.Məmmədovun Axundzadə haqqında əsərlərinin tədqiqində də, bu metoda müraciət edilmişdir. Konstruktiv tənqid Sovetlər dövründə fəlsəfənin müxtəlif sahələri üzrə aparılan tədqiqatlara yeni aktuallıq qazandırır. (shrink)

Memlûk Devleti’nin kuruluş yılları ile ilgili literatürde pek çok çalışma mevcuttur. Bunlar genellikle sultanların memlûk kökenli olmalarından dolayı devletin meşruiyeti meselesini merkeze almaktadırlar. Memlûkların bu sorunu aşmak için kendilerini İslam’ın koruyucuları kimliğiyle öne çıkardıkları anlatılmaktadır. Bu anlatıma göre İslam’ın koruyucusu olmak ileride kuracakları müstakil devletlerini meşrulaştıracaktı. Ancak bu argüman, devletin oluşumunu büyük oranda Haçlı-Moğol saldırıları gibi dışsal unsurlara karşı yapılan başarılı mücadelelere bağlamaktadır. Bu durum Memlûk Devleti’nin oluşumunun ardında yatan pek çok nedenin göz ardı edilmesine neden olmaktadır. Devletin dışsal unsurlara (...) karşı yürüttüğü mücadelelerden meşruiyet devşirdiği kabul edilmekle birlikte, bu çalışma, hizipler arası çekişmelere odaklanarak bu mücadeleler dolayısıyla devletin dinamik bir hâl aldığını ortaya koymaktadır. Bu bakımdan Memlûk iktidarının kendi içindeki dönüşümünde Eyyûbîler zamanında beri faal olan hizipler arası mücadele dikkate alınmak durumundadır. Ayrıca Memlûklar’da sıklıkla bahsedilen argümanlar arasında bulunan sultan öldürerek sultan olmak gibi anlatımlar mevcut olmasına rağmen devlet sisteminin işleyişinde herkes tarafından bilinen ve yazılı olmayan kaidelerden olan seçkin emîrlerin belirleyici gücü dikkate alınmalıdır. Zira bu ıskalandığında hizipler arası mücadelelerin getirdiği neticeler de göz ardı edilecektir. Bu kaidelerde/sistemde yalnızca sultan değişmiyor aynı zamanda iktidarda bulunan seçkin elit kadroda da bir dizi değişiklikler hasıl oluyordu. Sultan ve seçkin emîrler arasındaki otokrasi-oligarşi çatışması her daim yaşanmaktaydı. Ne zaman ki oligarşik gücü sağlayan emîrlerden biri sultan olur, işte o zaman sultan ile seçkin emîrler arasında iktidar mücadelesi başlardı. Bu durumda sultan açmazda kalarak otoritesini ihdas edebilmek amacıyla kendisine yeni bir hizip kurardı. Dolayısıyla Memlûk Devleti’nin oluşumu noktasında hizipler arası mücadele devletin oluşumunu ve iktidarın değişimini sağlayan en önemli etkenlerdendi. Nitekim resmen olmasa da de facto olarak Âdiliyye, Kâmiliyye ve Sâlihiyye gibi memlûk hiziplerinin de devlet gücünü ellerinde tuttukları bilinen bir gerçektir. Diğer taraftan bu çalışma, süreç içerisinde Sâlihiyye-Bahriyye memlûklarının devletleşmesini sağlayan koşulları bütünsel bir yaklaşımla ele almaktadır. Ayrıca sultanın memlûkları (el-memâlikü’s-sultaniyye) ile hûşdâşları arasındaki gerilimin iktidarın el değiştirmesini nasıl etkilediğini tartışmaktadır. Spesifik olarak Bahriyye-Muʿizziyye arasındaki mücadeleye odaklanan bu çalışma, Memlûk devletinin kuruluş yıllarında iktidarın oluşumu, sürdürülmesi ve değişiminin nasıl gerçekleştiğini incelemektedir. Son olarak çalışmada genel olarak erken Memlûk dönemine ait kronikler ve hususi olarak Memlûk sultanlık anlayışına hasredilmiş çalışmalar sadedinde sultan-seçkin emîrler arasındaki arka plan çatışmaları, iktidar devşirmeleri vb. hadiselerin devletin oluş-bozuluşunda oynadığı rol esas alınmaktadır. (shrink)

This ar ti cle ex tends, from a philo soph i cal and an thro po log i cal point of view, the re cent dis - cus sions as to what is met a phoric. Lan guage phi - los o phers have con trib uted to the un der stand ing of the na ture and func tion of met a phors, but their com ments have been tra ..

Bu çalışmamızdaki amacımız, din felsefesinde tartışılan temel bir problem olan kötülük probleminin ne felsefedeki öyküsünü vermektir ne de Türk filozof Yunus Emre’de tüm ayrıntısıyla tartışmaktır. Amacımız, Türk filozof Yunus Emre’nin “gönül yıkma” ve “gönül yapma” ifadelerinin kötülük problemi açısından felsefedeki anlamını sorgulamak ve felsefi anlamlarını ortaya koymaktır.

In this article, we aim to address neoliberal rationality as a form of antidemocratic governmentality, operating through and for inequality. Subsequently, we will explore within the Argentine political theoretical tradition the possibility of delineating an alternative governmentality. To achieve this, we have divided the article into three paragraphs and a final reflection section. In the first paragraph, we seek to reconstruct Foucault's problematization of governmentality as presented in the late 1970s. In the following paragraph, we utilize Foucault's framework to elucidate (...) how the promotion of inequality and the formal reduction of democracy are interconnected from the perspective of neoliberal rationality. In the final paragraph, we explore the possibility of articulating an alternative governmentality to neoliberalism based on the way Argentine philosopher Conrado Eggers Lan problematized Peronism in the early 1970s. Finally, we propose some considerations and draw conclusions based on the intersection between Foucault and Eggers Lan's perspectives. (shrink)

Bu makale, Mahmûd el-Çağmînî’ye (etkin olduğu dönem 600/1200 civarı) atfedilen, gök cisimlerinin hacim- lerini ele alan ve kendisinin Batlamyusçu teorik astronomiye giriş niteliğindeki el-Mulahhas’ına bir ek olmasını amaçlamış olabileceği kısa risalesini incelemekte ve Arapça tahkikli metniyle tercümesini sunmaktadır. Risale, me- safeler bahsine değinmeksizin gökcisimlerinin büyüklüklerine odaklanmaktadır. Eser, Güneş’in üstünde ve altında yer alan gök cisimleri, Dünya’ya kıyasla bu cisimlerin yaklaşık hacimleri, bu cisimlerin hacimlerine göre azalan sı- rayla büyüklükleri ve her birinin kübik fersah (cubic fersah) –bu, Dünya’nın hacmi ve her (...) cisim için belirtilen göreli hacim için türetilmiş fersah değerine dayalı matematiksel bir hesap birimidir– cinsinden ölçülen cisim büyüklükleri gibi muhtelif bilgileri içerir. Bu çalışma için başvurulan nüshalarda herhangi bir kaynak belirtilmemektedir. Fakat Çağmînî’nin -on üçüncü yüzyılda hem Almagest hem de Gezegen Hipotezleri’inin ulaşılabilir olmasına rağmen- tadil edilmiş Batlamyusçu değerleri tercih ettiği aşikardır. Çağmînî’nin aracı kaynaklardaki verileri orijinal Batlamyus değerleri olarak kabul edip etmediği ise belirsizdir. Tahkik için kullanılan dört nüshadan üçü, ölçümle ilgili olan ve Sinan Paşa’nın Kadızâde’nin el-Mulahhas şerhine yazdığı haşiyeden iktibas edilmiş kısa bir ek bölümü içermektedir. (shrink)

Snake or serpent is one the most widespread and oldest symbols which is known among different cultures folklore and mythology. As the role of symbolic notions is at the center of understanding any mythology, we would like to determine imagery meanings of the snake which could help researchers for knowing the myths more accurate and descriptive. Sometimes this motif represents the cycle of time and sometimes it does refer to Evil and even could be the symbol of divinity and eternity. (...) So this should be noted that how we can grasp any meaning from the narrations in which applied snake notion. These properties had roots in what they could be aware of snake nature and its biological attributes. As the same time, these properties are meaningful under the conditions that culture and, in some cases, religious thought prepared. The mixture of these end to some image that could be found in the mythology of their region.The very article discusses mythological aspects of snake notion in Indian and Wikings folklore, similarly to those which research on the Indo-Europian and Vikings cultural relationship and connections; except that our research is not focused on ontological and historical debates but only on the descriptive analyzing of mythological semantics. Meanwhile, it can be counted as some base which useful for whom like to dig up relations between two far distance cultures of Indians and Wikings. (shrink)

1534 yılında Ignacio de Loyala (Ignaz von Loyola) tarafından kurulan, aslında Kudüs merkezli bir tarikat olması düşünülürken fiziki ve siyasi şartların el vermemesi nedeniyle Avrupa’da yayılan ve faaliyet alanlarını genellikle misyonerlik ve eğitim kurumları üzerinde yoğunlaştıran Cizvit Hristiyan tarikatı, kısaca “SJ” (Societas Jesu- İsa’nın topluluğu) olarak isimlendirilmiştir. Ancak bu kısaltma halk arasında “Schlaue Jungs” (Akıllı Adamlar) şeklinde telaffuz edilmiştir. Zira söz konusu tarikat üyelerinin geneli Din Bilimlerinin yanı sıra ikinci bir alanda da eğitimlerini tamamlayarak söz sahibi olmuşlardır. 1551 yılından itibaren (...) Avusturya’da da yayılmaya başlayan Cizvit tarikatı, kurdukları kolejler ve eğitim kurumları sayesinde oldukça popüler hale gelmiş ve birçok devlet adamı ve kralların çocuklarına öğretmenlik yaparak devlet yönetiminde söz sahibi olmuşlardır. Ayrıca kendi mezunlarını devletin önemli pozisyonlarına yerleştirerek bürokrasiye de hâkim olan bu tarikat, sonraları güç zehirlenmesi yaşayarak Papa ve Avrupalı idarecilerle ters düşmüş ve 1773 yılında tarikatın haklarına sınırlama getirilerek eğitim kurumlarına ve mal varlıklarına el konulmuştur. Bu nedenle bu tarikatın eğitim faaliyetlerini izlemek aynı zamanda Avrupa’nın siyasi ve dini tarihini daha yakından tanımak anlamına geleceğinden, çalışmada özellikle Habsburg imparatorluğunun merkezi Avusturya seçilmiştir. Ancak çalışmanın sınırlarını muhafaza edebilmek için sadece Cizvitlerin lise eğitim sistemi üzerinde durulmuş ve bu eğitime karşı olan tepkiler aktarılmıştır. Söz konusu tepkiler de genellikle 18. ve 19. yüzyıllar arasında yazılan Almanca eserlerle ortaya konulmaya çalışılmış ve çalışmanın zaman dilimi olarak da 16.ve 19. yüzyıllar arasında olması uygun bulunmuştur. (shrink)

Son yıllarda İslam hukukunun kökeni ve gelişimi üzerine önemli çalışmalar yapılmaktadır. Bununla birlikte, hicrî birinci yüzyıl ile ilgili temel kaynakların olmayışı veya eksikliği dolayısıyla, bu dönemde rivayet edilen bilgilerin doğruluğu hakkında bazı şüpheler dile getirilmiştir. Bu nedenle, Risâletü’l-Ferâ’iḍ olarak adlandırılan yeni ve güvenilir eseri incelemenin önemli bir boşluğu dolduracağı kanaatindeyiz. Bu eserin, ilk olarak Zeyd b. Sâbit tarafından kaleme alındığı ve daha sonra hem birinci hem de ikinci yüzyıllarda yaşayan Ebu’z-Zinâd tarafından tefsir edildiği kabul edilir. Bu çalışmada, Muvaṭṭa’ ile Risâletü’l-Ferâiḍ’ (...) arasındaki otuz beşe yakın paragraftaki benzerlikten hareketle Risâlatü’l-Ferâiḍ’in, Muvaṭṭa’ın yazımı sürecinde bir kaynak olarak hizmet ettiği ve ayrıca Medine ehlinin ameli hakkında önemli bilgiler içerdiği tespit edilecektir. Son olarak, bu risalenin analizi ile temel hadis koleksiyonlarının sadece şifâhî rivâyetlere değil, bununla beraber yazılı belgelere de dayandığına dair iddianın daha isabetli olduğu ortaya çıkacaktır. (shrink)

Şiddet varoluşumuzun temelini oluşturan en önemli niteliklerdendir. Fransız düşünce tarihinde önemli bir yer tutan Walter Benjamin’in tarih kavramı üzerinden ele aldığı şiddet insanın doğal yaşamdan yerleşik yaşama, hukukun egemenliği altına girmesini temellendirmektedir. Ancak yasa, aynı zamanda egemenin tasavvurundadır. Bu nedenle zamanla yozlaşmaya açıktır. Benjamin bu yozlaşmanın bir karşı çıkışla, Mesiyanik bir şiddetle sona ereceğini ifade etmektedir. Hukuksal şiddet insanları tek tip kılarken, Mesiyanik şiddet daha kişisel bir formdadır. Benjamin’e göre burada yasa koyucu ve yasa koruyucu şiddetin uygulandığı insan kırılma anlarında (...) kendini bulmaktadır. Bu ifadeden yola çıkarak metinde Benjamin’in tarihin yıkıntıları arasında koşturduğunu söylediği çocuğa istinaden çocuksu bir şiddet formunu oluşturmak ve bunu temellendirmek metnin esas amacıdır. Bu çocuksu biçim, içkin şiddet olarak kavramsallaştırılmakta ve kişinin sorgulama ve itirazla kendi benliğini oluşturmasını temellendirmektedir. Böyle bir insan zaman ve mekanda kesinti yaratarak, toplumda kendini ortaya koyduğu yeni bir alan açmaktadır. Çocuksu içkin şiddet anın durduğu, zamanın askıya alındığı ve yasanın içinde bir gedik açılan ana denk gelmektedir. Bu fotoğrafla benzer bir etkiye sahiptir. Fotoğraf sanatı toplum ve yasanın içinde ve dışında, görülen ve görülmeyenin arasında bir yerdedir. Çocuksu içkin şiddeti uygulayan insan da diğerlerine göre barbar ve yabancı hale gelerek ne içeride ne dışarıda bulunmaktadır. Kısaca bütün akışı askıya almaktadır. Metinde bu durumu örneklemek için Ori Gerscht’in yıkımı konu alan fotoğrafları kullanılacaktır. (shrink)

Bilkent Üniversitesi'nde bu yıl [2003] açılan Felsefe Bölümü’nün başkanlığını yürüten ve ana ilgi alanı yapay zekâ olan Prof. Dr. Varol Akman, yapay zekâyla felsefenin ilişkisini ve Felsefe Bölümü'nün özelliklerini anlattı. (An interview published in Bilkent Magazine about the then new Bilkent Philosophy Department.).

1980’li yıllarda uygulanan neo-liberal politikalar nedeniyle Sivil Toplum Kuruluşlarının yapmış oldukları faaliyetler önem kazanmış Sivil Toplum Kuruluşları sosyal dayanışma, sosyal yardım ve yoksulluk yardımları gibi pek çok önemli faaliyette bulunmuşlardır. Kocaeli bölgesinde faaliyet gösteren bir Sivil Toplum Kuruluşu olan Değirmendere Sualtı Topluluğu (DESSAT) sosyal sorumluluk kapsamında dezavantajlı kesim olarak nitelendirilen engellilere yönelik 2011-2013 yılları arasında SCUBA dalış eğitimi faaliyetinde bulunmuştur. Bu çalışmada; DESSAT’ın yapmış olduğu SCUBA dalış eğitimlerinin engellilerin kapasite yoksunluğuna etkileri, eğitmenlerin ve dalış faaliyetine katılan engellilerin deneyimleri ve gözlemleri (...) incelenerek belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmanın amacı engellilerin kapasite yoksunluğunu azaltma faaliyetlerinde Sivil Toplum Kuruluşlarının rolleri konusuna dikkat çekerek farkındalık yaratmak, SUCUBA dalış eğitimi faaliyetinin engellilerin kapasiteleri yoksunlukları üzerindeki etkilerini araştırmak ve görüş/önerilerde bulunmaktır. Çalışma nitel bir çalışma olup tematik analiz tekniği kullanılarak yapılmıştır. SCUBA dalış eğitimi faaliyetinin engellilerin kapasite yoksunluklarına etkisinin belirlenmesi maksadıyla dalış eğitmenleri ve sualtı dalışı yapan engellilerle derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Araştırma sonucunda engelliler ve eğitmenlerle yapılan derinlemesine görüşmelerden elde edilen bilgiler değerlendirilmiş değerlendirme sonucunda SCUBA dalış faaliyetinin engellilerin sosyalleşmesine, toplum içerisindeki diğer faaliyetlere katılmasında, kendilerini mutlu ve huzurlu hissetmelerine, özgüvenlerinin artırılmasına, yapabilirlik olarak engellerinin ortadan kaldırılmasına önemli oranda katkısı sağladığı tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Engelli, Sivil Toplum Kuruluşları, Kapasite Yoksunluğu, Yoksulluk, SCUBA. (shrink)

Küreselleşme, son yıllarda uluslararası ilişkilerden politikaya, toplumsal yapılardan teknoloji ve kültüre kadar birçok alanda en çok tartışılan kavramlardan biri haline gelmiştir. Özellikle gelişmek ve ilerlemek isteyen toplumlar için kaçınılmaz bir süreç olarak görülmekte, bu sürece kayıtsız kalmak neredeyse imkânsız hale gelmektedir. Bauman’ın belirttiği gibi, küreselleşmiş bir dünyada yerel kalmak, toplumsal geri kalmışlık ve tecrit anlamına gelebilir. Küreselleşmeye direnerek yerel kalma çabası, daha büyük sosyal ve politik sorunları da beraberinde getirmektedir. Bununla birlikte, küreselleşmenin etkileri sadece politik veya ekonomik bağlamda kalmayıp, kültürel (...) kimlikler üzerinde de derin bir etki yaratmaktadır. Kültürel kimlikler, küreselleşmenin baskısıyla homojenleşme tehdidi altında kalabilir, bu da yerel kültürlerin zamanla erozyona uğramasına yol açabilir. Küreselleşmenin en çok etkilediği yapılar arasında ulus-devletler öne çıkmaktadır. Geleneksel olarak devlet, egemenliğin temsilcisiydi. Ancak küreselleşme ile birlikte bireyler, topluluklar, çok uluslu şirketler ve çok taraflı örgütler önemli politik aktörler olarak ortaya çıkmış ve devletin tek başına dominant aktör olma rolü büyük ölçüde zayıflamıştır. NATO, Birleşmiş Milletler (BM), Dünya Ticaret Örgütü (WTO) ve Uluslararası Para Fonu (IMF) gibi uluslararası kuruluşların genişlemesi, ulus-devletlerin egemenlik alanlarını daraltmıştır. Bu tür uluslararası kuruluşlar, küresel politikaları şekillendirirken, yerel hükümetlerin karar alma süreçlerine doğrudan veya dolaylı yollardan müdahale edebilir. Bu da özellikle bağımsızlık ve egemenlik kavramlarının sorgulanmasına yol açmaktadır. Küreselleşmenin etkileri, özellikle az gelişmiş ülkelerde daha belirgin olmuştur. Orta Doğu’da yer alan Afganistan, Irak, Suriye ve Lübnan gibi ülkelerde mezhepsel ve etnik gruplar arasındaki gerilimler, küreselleşmenin tetiklediği kimlik krizleri ile daha da derinleşmiştir. Bu ülkelerdeki kırılgan devlet yapısı, güçlü sivil kurumların eksikliği ve gelişmemiş demokratik kültür, yaygın çatışmalara ve istikrarsızlığa neden olmuştur. İç savaşlar ve sürekli çatışmalar, bu ülkelerdeki ulus inşası süreçlerini ciddi şekilde kesintiye uğratmıştır. Özellikle bu bölgelerdeki ülkeler, küresel dinamiklere uyum sağlamaya çalışırken hem iç hem de dış politik baskılar altında kalmaktadırlar. Bu durum, uluslararası arenada daha fazla müdahaleye açık hale gelmelerine neden olmaktadır. (shrink)

Kategoriler’de, iki tür ontolojik yüklemleme ilişkisi ve karşılık gelen iki temel varlık ayrımı karşımıza çıkar. Aristoteles, bir taşıyıcı içinde olma ifadesiyle tözleri ilineklerden, bir taşıyıcı için söylenir olma ifadesiyle de tümelleri, özleri bakımından aynı olan tikellerinden ayırır. Anılan ayrımlar bize Aristoteles’in varlık görüşündeki iki temel prensibi verirler: Var olan çok anlamlıdır ve her zaman belirli bir şeydir. Bu bakımdan Kategoriler, şeylerin hem özlerini hem de ilineklerini açıklama ve böylece ilgili yüklemleme problemlerini çözme iddiasına sahiptir. Bu doğrultuda, metnin kendisinde doğrudan bir (...) atıf bulunmasa da literatürde Kategoriler’in Platoncu formlara yönelik iki temel eleştiri getirdiği sonucuna varılır: (1) Formlar teorisi var olanları tek anlamlı varsayarak şeylerin ilineksel özelliklerini açıklamakta başarısız olur; (2) formlar teorisi ilişkisel bir yüklemleme modeli kabul ettiğinden şeylerin özlerini açıklamakta başarısız olur. Bu yazı, Kategoriler ve Platoncu formlar arasındaki bu eleştirel ilişkinin Metafizik’in A kitabında yer alan bir pasajda (990b22-991a3) açıkça görülebileceği iddiasını taşır. Bilhassa Afrodisyaslı Aleksandros’un şerhi ışığında ele alındığında, pasajda formlar teorisine yöneltilen karşıt argümanların kategoriler kuramını varsaydığı ve argümanlar ile tam da literatürde konu edilen iki eleştirinin yapıldığı görülür. Bunun devamı olarak pasajdan, Kategoriler’in kaçındığı fakat formlar teorisinin yüzleşmek zorunda olduğu bazı ontolojik zorlukları çıkarsamak da mümkündür. Bu yazı ile, anılan pasaj bir kanıt olarak sunulmakta ve böylece Kategoriler’de formlar teorisinin örtük bir eleştirisi bulunduğu yönündeki literatür okumalarına katkıda bulunulması amaçlanmaktadır. Bunun için önce Aristoteles’in bu metinde ortaya koyduğu yüklemleme kuramı açıklanmakta ve ardından anılan pasaj analiz edilmektedir. (shrink)

Bilime ve bilimsel bilgiye yönelik yaygın görüş, bilimin objektif bir faaliyet olduğudur. Bu görüş bilimsel bilginin elde edilmesinde, bilim insanlarının nesnel bir tavır sergilediğini ve onların sosyal faktörlerden etkilenmediğini varsaymaktadır. Yirminci yüzyılın ikinci çeyreğinde, Viyana Çevresi ve Karl Popper'ın düşünceleri ile bilimde sosyolojik ve psikolojik unsurların keşif bağlamı içerisinde görülebileceği, bilimsel kuramların ve araştırmaların gerekçelendirilmesine yönelik girişimlerin ise yalnızca nesnel, epistemik çalışmalardan oluştuğu ileri sürülmektedir. Keşif bağlamı ve gerekçelendirme bağlamı adı altında yapılan bu ayrıma ilişkin iddialar, Thomas Kuhn'un 1962 yılında (...) yayımlanmış olan 'Bilimsel Devrimlerin Yapısı' adlı kitabında vurguladığı argümanlar ile sekteye uğramaktadır. Kuhn, sosyal ve psikolojik etkenlerin her iki bağlamda da yer aldığını ifade etmekte ve bu sebeple keşif ve gerekçelendirme ayrımına karşı çıkmaktadır. Bu çerçevede makalede, Kuhn'un ulaşmış olduğu sonuçlar Güçlü Program'ın öne sürmüş olduğu argümanlar çerçevesinde desteklenerek ortaya konulmaktadır. -/- ABSTRACT That science is an objective activity is the common view towards science and scientific knowledge. This view assumes that scientists have an objective attitude isolated from social factors in the process of obtaining scientific knowledge. In the second quarter of the twentieth century, the Vienna Circle and Popper argued that sociological and psychological elements can be seen in the context of discovery and that attempts to justify scientific theories and research are merely objective, epistemic studies. The claims regarding this distinction made under the context of discovery and the context of justification are interrupted by the arguments emphasized by Kuhn in his "The Structure of Scientific Revolutions" published in 1962. Kuhn opposes the distinction between discovery and justification by stating that social and psychological factors are present in both contexts. In this respect, Kuhn's conclusions are supported by the arguments put forward by the Strong Programme. (shrink)

Bilime ve bilimsel bilgiye yönelik yaygın görüş, bilimin objektif bir faaliyet olduğudur. Bu görüş bilimsel bilginin elde edilmesinde, bilim insanlarının nesnel bir tavır sergilediğini ve onların sosyal faktörlerden etkilenmediğini varsaymaktadır. Yirminci yüzyılın ikinci çeyreğinde, Viyana Çevresi ve Karl Popper’ın düşünceleri ile bilimde sosyolojik ve psikolojik unsurların keşif bağlamı içerisinde görülebileceği, bilimsel kuramların ve araştırmaların gerekçelendirilmesine yönelik girişimlerin ise yalnızca nesnel, epistemik çalışmalardan oluştuğu ileri sürülmektedir. Keşif bağlamı ve gerekçelendirme bağlamı adı altında yapılan bu ayrıma ilişkin iddialar, Thomas Kuhn’un 1962 yılında (...) yayımlanmış olan ‘Bilimsel Devrimlerin Yapısı’ adlı kitabında vurguladığı argümanlar ile sekteye uğramaktadır. Kuhn, sosyal ve psikolojik etkenlerin her iki bağlamda da yer aldığını ifade etmekte ve bu sebeple keşif ve gerekçelendirme ayrımına karşı çıkmaktadır. Bu çerçevede makalede, Kuhn’un ulaşmış olduğu sonuçlar Güçlü Program’ın öne sürmüş olduğu argümanlar çerçevesinde desteklenerek ortaya konulmaktadır. (shrink)

Zusammenfassung: Gegenstand der Arbeit ist das Konzept der metaphorischen Be-deutung, soweit dessen Ursprung in der analytischen Philosophie zu finden ist. In der Ein-leitung der Untersuchung werden jedoch auch ältere Theorien der Metapher vorgestellt, die aus der Perspektive der metaphorischen Bedeutung relevant sind oder als relevant be-trachtet werden können. Allen diesen Theorien liegt die Definition zugrunde, dass in der Metapher etwas als etwas anderes gesehen wird. Daher kann von einer Wahrnehmungs-metaphorik die Rede sein. Das erste Kapitel meiner Arbeit behandelt die Frage, (...) wie Metaphern in der Sprache zu erkennen sind. Es wird die Schlussfolgerung gezogen, dass eine Metapher, anstatt erkannt zu werden, vielmehr als solche akzeptiert werden muss. Im zweiten Kapitel werden zwei der bedeutsamsten zeitgenössischen Theorien der Metapher, nämlich von Max Black und Donald Davidson, erörtert und kritisch ausgewertet. Der Argumentation Davidsons zufolge muss die metaphorische Bedeutung als etwas All-gemeines verstanden werden, das nicht einer bestimmten Metapher, sondern der Metapher überhaupt zukommt. Dabei bleibt Davidson aber der Wahrnehmungs-metaphorik verhaftet, die bei ihm wie bei Black keine Erläuterung findet. Gegen Ende des zweiten Kapitels und hauptsächlich im dritten Kapitel werden drei Arten des Herangehens an die Wahrnehmungsmetaphorik vorgeschlagen: Sie kann entweder verworfen oder interpretiert oder aufgehoben werden. Die zwei letztgenannten Zugänge werden anhand der Schriften von Ludwig Wittgenstein, José Ortega y Gasset und Wallace Stevens weiter ausgearbeitet. -/- Abstract: This thesis investigates the concept of the metaphorical meaning originating in analytical philosophy. Also, in the Introduction are considered older theories of the meta-phor, which can be seen from the perspective of the metaphorical meaning. All these ac-counts are based on a definition that in the metaphor is something seen as something else. Therefore, all our understanding of the metaphor issues from a visual perception. But that’s a metaphor, too. Chapter I. examines the question, how to detect metaphors in lan-guage. It is concluded that metaphors must be accepted instead of detected. The chapter II. aims at introducing and criticizing the two nowadays prominent analytical theories of metaphor given by Max Black and Donald Davidson. The consequence of the argumenta-tion by Davidson is that the concept of the metaphorical meaning has to be applied to the metaphor as such, not to any particular one. In their theories, Davidson and Black are still likening the metaphor to the visual perception but this simile or rather metaphor remains unexplained. The final chapter III. presents three approaches how to deal with the visual perception metaphor in explanations of the metaphor: it can be rejected, interpreted or sublated. The last approaches are elaborated on the basis of writings by Ludwig Wittgen-stein, José Ortega y Gasset and Wallace Stevens. (shrink)

Bu çalışmada, Almanya’da İslamofobi’nin artışında etkenler tespit edilmekte, bu etkenlerden biri olarak görülen Neo-selefî yapıların bu etkideki rolü analiz edilmektedir. İslamofobi, İslam dininden ve Müslümanlardan korkma, nefret etme, endişe duyma veya önyargılı olma olarak tanımlanabilir. Müslümanlardan korkma veya Müslümanlara düşmanlık besleme anlamında İslamofobi’nin kökenleri İslam’ın ilk dönemlerine kadar uzanmaktadır. Tarihi kökenlere bakıldığında bu düşmanlığın Kudüs’ün, Endülüs’ün ve Hristiyan dünyanın hüküm sürdüğü diğer toprakların Müslümanlar tarafından fethedilme süreçlerine kadar gittiği gözlemlenmektedir. Bu çalışmada ise son 20-30 yıllık süreç içerisinde görülen İslamofobi’nin artışındaki (...) etkenlere odaklanılmıştır. Burada dönüm noktasını Amerika’da bir grup terörist tarafından gerçekleştirilen 11 Eylül 2001 saldırıları oluşturmaktadır. Bu saldırı, İslamofobi endüstrisi tarafından bütün Müslümanların terörizm ile ilişkilendirilmesine sebebiyet vermiştir. Almanya, İslamofobi’nin en belirgin şekilde arttığı ülkelerden biridir. İslamofobi’nin artışı, Müslüman toplulukların günlük yaşamlarında karşılaştıkları ayrımcılık ve dışlanmayı artırırken, toplumsal uyum ve entegrasyon çabalarını zayıflatmaktadır. Bu olgunun Almanya’daki etkilerini anlamak, sadece Müslüman toplulukların karşılaştıkları zorlukları değil, aynı zamanda toplumun geneline yayılan etkileri de ortaya koymak açısından önemlidir. Bu çalışma ile amaçlanan, batılı ülkeler genelinde İslamofobi’nin artışındaki etkileri tespit ederken, özellikle Almanya ölçeğinde bu etkenler içerisinde yer aldığını düşündüğümüz Neo-selefî grupların nefret ve şiddet içeren eylem ve söylemlerinin bu artıştaki etkisinin tespit edilmesidir. Bu selefî söylemlerin kelâmî bağlamı da konu çerçevesinde önem arz etmektedir. Neo-selefî grupların söylem, eylem ve faaliyetlerinin, batılı ülkelerde yaşayan yerel halklar nezdinde nasıl karşılandığı, korku ve endişe uyandırıp uyandırmadığı, Müslümanların ötekileştirilip dışlanarak potansiyel bir düşman olarak algılanıp algılanmadığı gibi hususlar analiz edilmeye çalışılmıştır. Bu çalışmada, literatür taraması ve analitik yöntemler kullanılmıştır. İslamofobi, Selefîlik ve Neo-selefîlik kavramları kelâmî perspektifle detaylı bir şekilde ele alınmış, sonrasında ise İslamofobi’nin artışındaki temel etkenler tespit edilmeye çalışılmıştır. Tespit edilen etkenlerin analiz ve değerlendirmesi yapıldıktan sonra, özel olarak Almanya’da faaliyet gösteren radikal Neo-selefî grupların liderlerinin / vaizlerinin söylemleri çerçevesinde, toplumda bu gruplara yönelik algı tespit edilmeye çalışılmış ve bu olumsuz İslam imajının İslamofobi’nin artışındaki etkileri ortaya konulmuştur. Çalışmada, Almanya’da Neo-selefî grupların söylem ve faaliyetlerinin, İslamofobi’nin artışında önemli bir rol oynadığı tespit edilmiştir. Neo- selefî yapıların radikal ve dışlayıcı söylemleri, Almanya’da yaşayan Müslümanların toplumsal entegrasyonunu zorlaştırmakta ve yerel halk arasında Müslümanlara yönelik korku ve önyargıları beslemektedir. Özellikle Pierre Vogel ve Hasan Dabbağ gibi Neo-Selafi vaizlerin, sosyal medya ve diğer platformlar üzerinden yürüttükleri nefret söylemleri, Almanya’da İslamofobi’nin artmasına katkıda bulunmaktadır. Bu durum, Müslümanların genel olarak terörizmle ilişkilendirilmesine ve toplumsal kutuplaşmanın artmasına neden olmaktadır. (shrink)

Çağdaş epistemoloji içerisinde, dışsalcı, güvenilirci ve erdeme dayalı epistemolojik tartışmaların bir benzerini, dini epistemoloji içerisinde etkili bir şekilde yer edinen ve reformcu epistemoloji olarak bilinen yaklaşım üzerinden görebilmek mümkündür. Alvin Plantinga, Nicholas Wolterstorff ve William Alston gibi filozofların öne çıktığı bu yaklaşımın ana iddiası, kanıta ya da argümana dayanmaksızın, Tanrı’nın varlığına inanmanın bütünüyle doğru, rasyonel, makul ve güvenilir olacağı şeklindeki bir tezdir. Kanıtın, gerekçelendirme için zorunlu bir koşul olmadığı fikri, algısal deneyimlerin gerekçelendirilmesine benzer şekilde, dini deneyimlerin de öyle olduğu ve (...) dolayısıyla, aynı epistemik statüye sahip olması gerektiğini öne süren, eşitlik tezine dayanır. İlk ortaya çıktığı günden bugüne, üzerinde çokça konuşulan ve tartışılan bir yaklaşım olan reformcu epistemoloji, özellikle son beş yıl içerisinde, oldukça farklı bir hale gelmiştir. Zira bu yaklaşımı, kanıtsalcılıkla uyumlu, erdem epistemolojisiyle bağlantılı ve diğer teistik dinler üzerinden değerlendiren yeni çalışmalar ortaya çıkmıştır. Bu nedenle, bu makalede, reformcu epistemoloji ana hatlarıyla ele alınmıştır. Beraberinde, ona yöneltilen itirazlara değinilmiş ve sonrasında, bahsi geçen yenilik iddiaları soruşturulmaya çalışılmıştır. Son olarak, teistik inancın rasyonalitesiyle ilgili, farklı bir bakış açısı sunulmuştur. (shrink)

Dünya hayatının sonu ve âhiret hayatının başlangıcına köprü olan ölümün gerçekleşmesi ile yaratılmışlar içinde en şerefli kılınan insana ölümünden sonra da hürmet gösterilmesi, dînen belirli işlemlerin yapılması gerekmektedir. Bu gereklilikler İslâm hukukuna göre kadın ve erkek için farklılık arz etmektedir. Sünnet ile örf-âdetler, cenaze işlemlerinde kadın ve erkek arasında farklılıkların ortaya çıkması ve bunların bağlayıcı olmasında önemli bir rol oynamaktadır. Çalışmada, kadın cenazenin ölüm ilânı, yıkama ve kefenlemenin kim tarafından yapılacağı, cenaze masraflarının karşılanması, cenaze namazının kılınması, cenazenin kabristana taşınması ve (...) toprağa verilmesi; kadın cemaatin cenaze namazına katılması, namazdaki saf durumu, kadının kabir ziyaretinde bulunması, taziye ve yas tutma gibi bireysel ve toplumsal unsurlar, bu farklılıkların ortaya çıkmasına sebep olan etkenler kadın cenaze ve kadın cemaat bağlamında ele alınmıştır. İslam hukukunun daha çok sosyolojik boyutunu ilgilendiren bu araştırma ile fıkhın ve toplumun kadına bakış açısı ortaya konmak istenmiştir. Özellikle kadının tesettürü, muhafazası, mahremiyeti, fizyolojik özellikleri, dikkat çekiciliği, sesi, fitne sebebi olması gibi unsurların bireysel ve toplumsal olduğu görülmektedir. Günümüzde, sosyal bir varlık olan kadınların talepleri ve kadın cemaatin cenazeye katılması ile ilgili soruların gündeme gelmesi, cenaze işlemlerinde kadının durumunun yeniden gözden geçirilmesi gereğini doğurmuştur. Araştırmada bu problem baz alınarak, kadınların cenaze işlemlerindeki konumunun ortaya konması ve durum tespiti yapılması amaçlanmıştır. Bu bağlamda örf ve ilgili hadisler ışığında fukahânın kadına bakış açısının kadın cenaze ile ilgili işlemlere ve kadın cemaat ile ilgili hükümlere yansıması ele alınmaya çalışılmıştır. Bu çalışmanın hazırlanmasında klasik ve modern dönem eserlerden istifade edilerek fukahânın kadının cenazesi ve kadın cemaatin cenazeye katılması ile ilgili hükümlerdeki bakış açısı, bu bakış açısında zamanla değişikliklerin olup olmadığı ve bunun ictihâdî hükümlere nasıl yansıdığı tümevarım yöntemi ile ele alınmıştır. Tesettür, hâl-harekete dikkat edilmesi ve gerekli şartlara riayet edilmesi durumunda, kadının erkek cemaatin yanında cenaze ile ilgili işlemlere katılması günümüz kadınları için önem arz etmektedir. Toplumsal yaşamın önemli bir parçasını teşkil eden kadının eğitim, ekonomi, siyaset ve çalışma hayatında yer almasına rağmen cenaze işlemlerinde kısıtlanmaması; tesettürün sağlanması, hâl-harekete dikkat edilmesi ve gerekli şartlara riayet edilmesi durumunda, erkek cemaatin yanında cenaze ile ilgili işlemlere katılmasına cevaz verilmesi gerektiği düşünülmektedir. Ölüm ile Allah’ın bâkiliğini ve dünya hayatının geçiciliğini tefekküre olanak sağlayan cenaze cemaatinde bulunma hak ve sorumluluğu, gıybet ve muhabbet gibi yakışık almayan davranışlardan kaçınmak şartıyla kadına da tanınması bakımından önem arz etmektedir. Kadına dair pek çok hükümde görüldüğü üzere kadının kendisinin ‘illet’ olarak alınmasının, araştırma ile varılan sonuçlarda da etkili olduğu görülmektedir. (shrink)

Bu çalışmada bir bilim insanı ve düşünür olarak Türkiye Cumhuriyeti’nin gençlik yıllarında çeşitli çalışmaları ile Çağdaş Türk Düşüncesinin gelişimine katkıda bulunan Prof. Dr. Mehmet Karasan’ın felsefe, sosyoloji ve edebiyat alanında yayımlanan çeşitli telif ve tercüme eserlerinin bibliyografyasına kapsamlı bir şekilde yer verilmektedir. Böylece, Prof. Dr. Mehmet Karasan’a yönelik yapılan mevcut çalışmaların azlığı göz önünde bulundurulduğunda onun eserlerinin ve düşüncelerinin araştırmacılar tarafından daha fazla tanınması ve yayımlanan eserlerine yönelik literatür ve bilgi eksikliğinin giderilmesi amaçlanmaktadır.

Bu çalışmanın amacı, İmam Hatip Lisesi öğrencilerinin İmam Hatip Lisesi, İmam Hatip Lisesi meslek dersi öğretmeni ve İmam Hatip Lisesi idaresine ilişkin algılarını metaforlar yoluyla tespit etmektir. Araştırma, nitel araştırma desenlerinden fenomenolojik (olgubilim) desende tasarlanmıştır. Amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme yoluyla belirlenen çalışma grubu, 2018-2019 eğitim öğretim yılında 5 farklı İmam Hatip Lisesinde 9. ve 12. sınıfta öğrenim gören 412 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmanın verileri katılımcıların, “İmam Hatip Lisesi…gibidir; çünkü…”, “İmam Hatip Lisesi Meslek dersi öğretmeni… gibidir; çünkü…”, “İmam Hatip Lisesi idaresi…gibidir; (...) çünkü…” cümlelerini tamamlamaları yoluyla toplanmıştır. Elde edilen verilerin analizinde tümevarımcı içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. İçerik analizi sonucu oluşturulan temalar/kategoriler SPSS programında frekans, yüzde ve çapraz tablo olarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucuna göre, öğrencilerin “imam hatip lisesi” ile “imam hatip lisesi meslek dersleri öğretmenlerine” ilişkin algılarının olumlu olduğu, fakat İmam Hatip Lisesi idarecilerine ilişkin algılarının ise olumsuz olduğu belirlenmiştir. Bunun yanında erkek öğrencilerin, imam hatip ortaokulundan mezun öğrencilerin ve 9. Sınıf öğrencilerinin metaforik algılarının daha olumlu olduğu görülmüştür. Özet: Bu çalışmanın temel amacı, İmam Hatip Lisesi öğrencilerinin İmam Hatip Lisesi, İmam Hatip Lisesi meslek dersi öğretmeni ve İmam Hatip Lisesi idaresine ilişkin algılarını metaforlar yoluyla tespit etmektir. Türk eğitim sistemi içerisinde yer alan İmam Hatip Liseleri 1924 yılında açılmış, hem mesleğe hem de yükseköğretime öğrenci yetiştiren bir ortaöğretim kurumudur. Öğretim programında yer alan derslerin ortalama %40’ı dini mesleki dersler, %60’ı ise kültür derslerinden oluşmaktadır. Meslek derslerini meslek dersleri öğretmenleri vermektedir. Bu okulların yönetiminde, meslek dersi öğretmenlerinin yanında farklı branşlara ait idareciler de bulunmaktadır. Türkiye’de 2018-2019 eğitim öğretim yılı itibariyle ortaöğretime devam eden öğrencilerin %11’i bu okulları tercih etmektedir. Bu araştırma, nitel araştırma desenlerinden fenomenolojik (olgubilim) desende tasarlanmıştır. Amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme yoluyla belirlenen çalışma grubu, 2018-2019 eğitim öğretim yılında 5 farklı İmam Hatip Lisesinde 9. ve 12. sınıfta öğrenim gören 412 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmanın verileri nitel araştırmada veri toplama tekniği olarak kullanılan metaforlar yoluyla toplanmıştır. Araştırmanın verileri katılımcıların, “İmam Hatip Lisesi…gibidir; çünkü…”, “İmam Hatip Lisesi Meslek dersi öğretmeni… gibidir; çünkü…”, “İmam Hatip Lisesi idaresi…gibidir; çünkü…” cümlelerini tamamlamaları yoluyla elde edilmiştir. Elde edilen verilerin analizinde tümevarımcı içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. İçerik analizi sonucu oluşturulan temalar/kategoriler (olumlu-olumsuz) SPSS programında frekans, yüzde ve çapraz tablo olarak analiz edilmiştir. Araştırmada, öğrencilerin, İmam Hatip Lisesine ilişkin 140, meslek dersi öğretmenlerine ilişkin 147, idarecilere ilişkin 161 metafor ürettikleri görülmüştür. Ürettikleri metaforların analiz edilmesi sonucunda, temelde olumlu ve olumsuz olmak üzere iki kategoride toplandığı anlaşılmıştır. Araştırmaya katılan öğrencilerin ortalama üçte ikisi (%63,3) İmam Hatip Lisesine ilişkin olumlu metafor (93) üretirken, üçte biri (%36,7) ise olumsuz (47) metafor üretmiştir. Olumlu olarak üretilen metaforlar içerisinde en sık tekrarlanan metaforların “Evimiz (33/%8,01)”, “Aile ( 24/% 5,83) ve “Kur’an Kursu (14/%3,40)” metaforlarının olduğu; olumsuz olarak en sık tekrarlanan metaforların ise “Cezaevi/hapishane (76/%18,45)”, “Düz lise (12/%18,45)”, “Kötü bir yer (6/%6)” şeklinde olduğu görülmüştür. Bu bulgulara göre öğrencilerin yarıdan fazlasının İmam Hatip Lisesine ilişkin olumlu metaforik algıya sahip oldukları söylenebilir. Araştırmada kız öğrencilerin erkek öğrencilere göre İmam Hatip Lisesini daha fazla olumsuz algıladıkları görülmüştür. Araştırmaya katılan öğrencilerin dörtte üçü (%77,4) meslek dersi öğretmenlerine ilişkin olumlu (98) metafor üretirken, beşte birlik kısmın (%22,6) ise olumsuz (49) metafor ürettikleri belirlenmiştir. Olumlu olarak üretilen metaforlar içerisinde en sık tekrarlanan metaforların “İyi biri (34/%8,25)”, “Abla-abi (32/%7,77)”, “Aile (31/%7,52)”, metaforlarının olduğu; olumsuz olarak en sık tekrarlanan metaforların ise “Kötü biri (10/%2,42)”, “Diğer öğretmen (7/%1,70)”, “Sıkıcı (6/%1,46)” şeklinde olduğu görülmüştür. Bu bulgu öğrencilerin büyük çoğunluğunun meslek dersi öğretmenlerine ilişkin olumlu metaforik algıya sahip olduğunu göstermektedir. Araştırmaya katılan öğrencilerin üçte biri (%35) idarecilere ilişkin olumlu (67) metafor üretirken, üçte ikisinin (%65) ise olumsuz (94) metafor ürettikleri belirlenmiştir. Olumlu olarak üretilen metaforlar içerisinde en sık tekrarlanan metaforun “Aile (22/%5,34)”, “İyi biri (14/%3,40))”, “Disiplinli (7/%1,70)” metaforlarının olduğu; olumsuz olarak en sık tekrarlanan metaforların ise “Gardiyan (32/%7,77)”, “Aşırı disiplinli (30/%7,28)”, “Kötü (30/%7,28)” şeklinde olduğu görülmüştür. Öğrencilerin oluşturduğu diğer metaforların “diktatör, baskıcı, polis, hapishane, hapishane müdürü, sert, baskıcı baba, mahkeme salonu, komutan, dedektif, askerlik” gibi baskı ifade eden metaforlar olması dikkat çekicidir. Bu veriler idarecilerin öğrencilerin yarıdan fazlası tarafından olumsuz olarak algılandığı; idarecilerin öğrencilerin zihninde baskı yapan eğitimci imajı bıraktığı söylenebilir. Araştırmada kız öğrencilerin (%77) erkek öğrencilere (%41,3) göre okul idaresini daha fazla olumsuz algıladıkları görülmüştür. Sonuç olarak, İHL öğrencilerinin okullarına ve meslek dersi öğretmenlerine ilişkin metaforik algılarının olumlu yönde olduğu, fakat okul idarecilerine karşın olumsuz olduğu görülmektedir. Bu bağlamda öğrencilerin idareci algıları üzerine farklı çalışmaların yapılması gerektiği söylenebilir. (shrink)

Hüseyin Atay’ın akademik çabasının merkezinde, insanı, içine doğduğu geleneğin tahakkümüne karşı akıl ve Kur’an’a dayanarak özgürleştirme ve özgünleştirme amacı bulunmaktadır. Onun temel motivasyonunu, Müslümanların içinde bulunduğu mevcut durumdan rahatsız olması ve bu duruma bir çözüm üretme amacı oluşturmaktadır. O, bu çabasıyla mevcut Müslüman düşünce geleneğinin hak ve hakikat zeminine dayanıp dayanmadığını tahkik ve tespit etmeyi hedeflemektedir. Söz konusu tahkik sürecinin metodolojisini din ile kültür ayrımı oluşturmaktadır. Bu bağlamda Atay’ın halkın, ulemanın ve Kur’an’ın dini şeklinde yaptığı tasnif, geleneksel din anlayışları içerisinde (...) meşrulaşan yanlışların tespiti ve ayıklanmasına imkân sağlayacak niteliktedir. Ona göre Kur’an, akla, ilme, fıtrata, yaşamın farklı boyutlarında insanın karşılaşabileceği problemlere çözüm sunan bir din getirmektedir. Bu yapısıyla Kur’an, insanlara akıl ve fıtrat temelinde iradi davranışlarını şekillendirmesi için doğru-yanlış, maruf-münker, sevap-günah kavramları ile belirlenmiş bir ahlak önerisinde bulunmaktadır. Akıl ile din arasında tam bir mutabakat olduğunu kabul eden Atay’ın din anlayışının sacayağını bilgi, iman ve ahlak oluşturmaktadır. Ona göre İslam’ın getirdiği tüm iyilikler ve güzellikler din, dil, renk, etnik köken, coğrafya farkı gözetmeksizin herkesi kuşatacak şekilde adalet ve hakkaniyete, hukuk ve ilkeye göre davranmayı gerektirmektedir. Kur’an’ın amacının, insan ve onun mutluluğu olduğunu belirten Atay, insanın kendini gerçekleştirmesi ve mutluluğu elde etmesinin iki boyutu olduğunu belirtmektedir. Bu boyutlardan ilki, birey olarak insanın yetkinleşmesi; ikincisi ise toplum içinde hem cinsleri ile olan ilişkisinde adalet temelinde kendi varlığını gerçekleştirebilmesidir. Atay, birey olarak insanın yetkinleşmesini, kendi varlığını borçlu olduğu yaratıcıyı bilmesi, tanıması, O’nun dışında hiçbir varlık önünde eğilmemesi ve kendisini özgür kılan Allah’ın verdiği onuru korumasına bağlamaktadır. Toplumsal boyutta insanın yetkinleşmesinin ise yaşamsal fonksiyonlarını gerçekleştirmek ve ihtiyaçlarını gidermek amacıyla insanın hem cinsleriyle ve doğayla kurduğu ilişkide adalet ilkesine uygun davranmasıyla mümkün olacağını belirtmektedir. Bu çalışma Hüseyin Atay’ın, Kur’anî ilkelerden hareketle “İslam” kelimesi üzerine bina ettiği ahlak anlayışını irdelemeyi amaçlamaktadır. Bu çerçevede, Atay’ın bireysel ve toplumsal boyutuyla ahlaki özne olan insanın yapıp etmelerine yön veren, ahlakın kesişim noktasını oluşturan bilgi ve iman arasındaki ilişkiye dair görüşleri, Kur’an’da insan doğasına uygun bir formda sunulan ahlakî kök değerler çerçevesinde ele alınmıştır. (shrink)

Avrupa kıtasının en kuzeyinde, Laponya olarak adlandırılan bölgede yaşayan Samiler, dil yönünden Ural-Altay dil grubunun Ural kolunda sınıflandırılmaktadır. Çok eski dönemlerde Laponya bölgesine çeşitli sebeplerle göç ettikleri öne sürülen Samiler, Ren geyiği yetiştiriciliği, balıkçılık gibi konularda oldukça yetenekli olarak nitelendirilmektelerdir. Doğaya derinden bağlı olan geleneksel yaşam tarzları, aşırı iklimlerde hayatta kalmaları için gerekli olan ren geyiklerinin göç düzenlerini takip etmeyi içerir. Tarih boyunca avcılık, balıkçılık ve ticaretle uğraşan Samiler, bulundukları coğrafyaya mesafe açısından oldukça uzak olan İstanbul’a kadar kürk ve fildişi (...) gibi lüks mallar göndermişlerdir. Samilerle ilgili tarihi kayıtlar Romalı tarihçi Cornelius Tacitus'a kadar uzanır ve Tacitus MS 98 yılında yazdığı Germania adlı eserinde onlardan "Fenni" olarak bahsetmektedir. Samiler üzerine yapılan arkeolojik ve antropolojik araştırmalar, onların Orta Asya veya Hint kökenli olabileceklerine dair veriler sunmaktadır. İskandinav asıllı bazı araştırmacılar, yalnızca Ren geyiği yetiştiriciliğinden yola çıkarak kendilerine Asya kıtasından bir köken bulma arayışına girmişlerdir. Mari, Mordvin ve Udmurt gibi toplulukları “Fin-Ugor Türkleri” olarak nitelendiren bazı araştırmacılar, Sami topluluğunun da Altay halklarıyla, özellikle de Türklerle kültürel bağlarını vurgulanmaktadır. Dil sınıflandırmasının yanı sıra kültürel benzerlikler, bir topluluğun kimliğini ortaya çıkarmada önemli bulgular sağlamaktadır. Yaşadıkları coğrafya sebebiyle birden fazla devletin etki alanında kalan bölge çeşitli baskılara maruz kalmıştır. Yoğun misyoner faaliyetleri ve kolonizasyon süreçlerinin sonucunda Samilerin bir kısmı Hıristiyanlığa geçerken bir kısmı da Seiǒr olarak adlandırılan geleneksel inanışlarını sürdürmüştür. Sami kültürü, yoik gibi eşsiz ses teknikleri de dahil olmak üzere geleneksel uygulamalar açısından zengindir; bu, son derece ruhani olan ve genellikle şamanist ritüellerle ilişkilendirilen bir şarkı söyleme biçimidir. Sami şamanı, ruhani yaşamlarında merkezi bir rol oynar ve ritüeller sırasında trans hallerine girmek ve ruhani dünya ile iletişim kurmak için Runik Timpanum olarak bilinen özel bir davul kullanır. Hıristiyan misyonerlerin 17. yüzyılda Sami inançlarını ortadan kaldırma çabalarına rağmen, geleneksel dinlerinin unsurları zaman içinde Hıristiyan uygulamalarıyla harmanlanarak varlığını sürdürmüştür. Geleneksel inanışlarında görülen birçok özelliğin komşu ve akraba Ural topluluklarıyla köken birliği iddiasında bulunulan Altay topluluklarında da görüldüğü ifade edilmiştir. Samilerin geleneksel inanışlarında kendilerine has isimlendirmeler kullandıkları kaydedilmiştir. Hıristiyanlığa geçen grup ise doğrudan bir mezhebin inanışını almak yerine geleneksel inanışlarıyla Hıristiyanlığı birleştirerek Laestadianizm adı verilen yeni bir cemaat kurmuşlardır. Bu çalışmada Avrupa kıtasının yerli halkı olarak kabul edilen tek topluluk olan Samilerin tarihi ve kültürel yapısı, dinler tarihinin temel metotlarından olan tarihi-karşılaştırma ve fenomenoloji yöntemleriyle incelenmiştir. (shrink)

Din ve dinin geleceği uzun yıllardır akademik ve yerel çevrelerce üzerinde tartışılan temel konuların başında gelmektedir. Bu minvalde tartışmanın bir cephesinde klasik sekülerleşme teorileri yer alırken diğer bir cephede dinin bireylerin ve toplumların zihin dünyalarında halen varlığını devam ettiren başat faktörlerden biri olduğu görüşü kabul görmektedir. Ancak son dönemde ortaya çıkan çalışmalar bu iki temel iddianın bambaşka boyutlarını gözler önüne sermektedir. Birçok farklı coğrafyada yeni dini hareketler ve mensuplarını, spiritüel akımları ve ritüelleri yerinde gözlemleyen Ali Köse, 21. Yüzyıl din olgusunu (...) Batı ülkeleri ekseninde incelediği Dinin Geleceği isimli esere hayat vermiştir. Yazara göre artık dünyada ateizm, agnostisizm ya da deizmden daha tehlikeli bir boyut var ise bu da dine ve Tanrı’ya karşı umursamazlık içinde düşünceler geliştiren yeni neslin anlayışı konusudur. Bu noktada kritik ettiğimiz bu eser, Batıda meydana gelen yeni akımları ve düşünceleri alan araştırmaları ve anket verileri ile okuyucuya aktaran nadir çalışmalardan biridir. (shrink)