XIII Ogólnopolska Konferencja Naukowa pt. „Filozofia XVII wieku — jej źródła i kontynuacje. Klasycy filozofii XVII wieku i ich współczesna recepcja”.

The first part of the paper shows two types of the systems of contemporary logic placed in one of J. Bocheński’s works. The second part of the paper contains Bocheński’s theses concerning contemporary logic. They have been shown against the backdrop of the views held by other authors who discussed some kin issues. In order to supplement Bocheński’s considerations a division of functors has been added. They are divided into extensional and non-extensional. Much attention has been devoted to the problems (...) of logical constants that is rarely discussed in learned literature. It has been stressed that at least one of Bocheński’s typologies should basically be changed, having taken into account the remarks in the paper that supplement Bocheński’s analyses. The above issues have been discussed against the backdrop of the question of relations that obtain between contemporary logic, mathematics, and philosophy. (shrink)

This is a review article of a recently published guide to the philosophy of language, Przewodnik po filozofii języka, Wydawnictwo WAM, Kraków 2016). The article presents this publication against a background of other monographs and guides devoted to the topic of the contemporary philosophy of language which have been published in English. It aims at highlighting the main issues discussed by this philosophy, as well as its relation to linguistics.

Artykuł prezentuje współczesną katolicką krytykę liberalizmu.

Prezentowany artykuł stanowi próbę własnego podejścia do filozofii nauki. Autor występuje przeciwko tradycyjnemu, scjentyzującemu stanowisku w tej dyscyplinie filozoficznej. Negatywnym odniesieniem dla pracy są także nieortodoksyjne filozofie nauki, budowane przez Kuhna, Fayerabenda i Amsterdamskiego oraz niektóre aspekty fenomenologii transcendentalnej Husserla. Pozytywnym źródłem prezentowanego artykułu jest współczesna hermeneutyka filozoficzna. Autor próbuje także przedstawić wstępne tezy własnej, tzw. humanistycznej filozofii nauki oraz prezentuje jej główny problem epistemologiczny, związany z deontologizacją i ontologizacją poznania.

Naszym dążeniem nie jest osiągnięcie ostatecznych rozwiązań w kwestii Cóż jest prawda? , obraliśmy skromniejszy cel. Podtytuł O prawdzie nie sugeruje, iż praca stanowi kompendium wiedzy o problemie prawdy w całej filozofii współczesnej. Rezygnujemy bowiem z ujęć syntetycznych i systematycznych, w zamian chcemy skupić się na obiektywnych i rzetelnych prezentacjach i interpretacjach wybranych koncepcji prawdy w poglądach Martina Heideggera, Johna Graya, Xaviera Zubiriego, Jacques'a Derridy, Johna Rawlsa i Stefana Swieżawskiego. Zdaniem autorów tekstów, poglądy tych właśnie filozofów wskazały nowe drogi myślenia (...) o prawdzie bądź twórczo nawiązywały do ujęć tradycyjnych. My ufamy, iż pozwolą one dostrzec panoramę filozoficznych dyscyplin debatujących o prawdzie (ontologia, epistemologia, filozofia polityki, historiozofia) oraz dylematy związane z prawdą, które są ważne dla innych dziedzin wiedzy i życia codziennego, w różnych jego aspektach (prywatnym, społecznym, politycznym). (shrink)

Le livre introduit, traduit et annoté par P. Limido-Heulot s’ajoute aux rares traductions françaises des œuvres d’Ingarden: à l’exception d’articles isolés, notons que les traductions de Philibert Secretan et celle de la musicologue montréalaise Dujka Smoje étaient jusqu’à ce jour les seules à reprendre en français sous la forme de livres des ouvrages publiés par le phénoménologue polonais. Bien qu’elle ne nous offre pas un ouvrage intégral d’Ingarden, la traduction de Limido-Heulot regroupe toutefois des textes qui, pour trois d’entre eux, (...) avaient déjà été réunis par l’auteur dans son recueil d’articles Z badan nad filozofia wspolczesna en 1963. (shrink)

Żyjemy w czasach cywilizacyjnego przełomu. Ludzka aktywność skierowana na podporządkowanie sobie środowiska naturalnego doprowadziła do jego dewastacji, niosącej katastrofalne skutki dla dalszego trwania ludzkości. Naukowe prognozy, publikowane od października 2018 roku, ukazują realne zagrożenie globalną katastrofą klimatyczną w najbliższych latach jako oczywisty scenariusz w przypadku niepodjęcia skutecznej próby przeciwdziałania zagrożeniu. Powstrzymanie katastrofy staje się coraz trudniejszym zadaniem dla społeczności ludzi obecnie żyjących. Artykuł koncentruje się na zagadnieniu reakcji na wspomniany kryzys w dyskursie filozoficznym. W świetle przeprowadzonej analizy wiele wskazuje na (...) to, że w filozofii współczesnej zagrożenie globalną katastrofą nie wywołuje wyraźnej reakcji jej przedstawicieli. Przeprowadzona analiza zmierza do ukazania przyczyn tego stanu rzeczy. -------------------------- Zgłoszono: 24/11/2022. Zrecenzowano: 27/02/2023. Zaakceptowano do publikacji: 24/04/2023. (shrink)

In 1939 Gaston Bachelard published a book Lautréamont on the poem The Songs of Maldoror by Isidore Ducasse. Bachelard’s Lautréamont was inspired by the method of psychoanalysis. The purpose of this article is to analyze Bachelard’s interpretation of the Chants, to compare his version of psychoanalysis with the versions of Freud and Jung, and to show its meaning in the historical and philosophical context.

Artykuł stanowi próbę syntetycznego spojrzenia na filozofię polityki. Autorka porządkując sposoby rozumienia i opisywania tej dyscypliny dąży do umieszczenia filozofii polityki w całości myślenia filozoficznego (filozofia polityki jako metafizyka polityki, etyka polityczna czy refleksja metafizyczno-normatywna, filozofia polityki a filozofia społeczna), określenia jej przedmiotu (filozofia polityki sensu largo i sensu stricto) i problematyki (holizm – indywidualizm, elitaryzm – egalitaryzm, pesymizm – optymizm, racjonalizm – antyracjonalizm, monizm – pluralizm). Omawia także historyczny rozwój filozofii polityki (różnice między klasyczną, nowożytną (...) a współczesną filozofią polityki) oraz jej rolę w życiu ludzkim. (shrink)

Mocną stroną Wciórki jest dobra orientacja wśród poglądów nowożytnych filozofów. Szczególnie wartościowe są końcowe rozdziały książki, zwłaszcza porównanie dwóch koncepcji Boga: filozoficznej i religijnej. Słabszą stroną podręcznika jest opracowanie i prezentacja metafizyki klasycznej. Autor nie pokazał mianowicie, jak jest jeszcze możliwa metafizyka po Kancie. Nie ustosunkował się do zarzutów M. Heideggera, który klasyczna filozofia Boga nazywa onto-teologią, sprowadzającą jakoby Boga do rzędu bytów ograniczonych. Świadomie nie wszedł w dyskusję z fizyką współczesną, mimo ze np. kosmologia relatywistyczna i teoria kwantów (...) są wyzyskiwane w celu negacji potrzeby istnienia Boga Stwórcy dla wyjaśnienia świata. Brak konkretnych przykładów w przedstawianiu argumentów św. Tomasza sprawia wrażenie aprioryzmu. W sumie książka Wiedzieć, ze jest Bóg nie wydaje się być ostatnim słowem w filozofii Boga, ale może być materiałem do dalszych przemyśleń. Obecny artykuł ma na celu sprowokowanie dyskusji, która by przybliżyła rozwiązanie sporu o argumenty na istnienie Boga. (shrink)

American metaphysics of race In the 1990s, a debate about the race began in the United States, in which many philosophers are involved. In philosophy, this debate has become known as the metaphysics of race. The aim of this article is to outline positions that have formed in the area of the metaphysics of race as a separate, mainly American, current of philosophical thought - realism (naturalistic and constructivist) and anti-realism - and to indicate the most important arguments invoked by (...) their most outstanding proponents to justify their metaphysical positions, as well as the counter-arguments of their opponents. The article also discusses the normative aspect of this dispute, very important from the moral and social point of view, listing two main positions on this level: eliminativism and conservatism regarding the presence of racial terms and concepts in public discourses. In the final parts of the article, the relations between metaphysical positions and normative directives formulated by the participants of the debate are considered, and critical arguments concerning the philosophical value and social importance of this trend of thinking are presented. (shrink)

Ce livre comprend deux parties principales: 1) une introduction generale et un essai de synthese; 2) un dictionnaire de plus de 100 auteurs actifs dans le domaine de la philosophie. Le College des Jesuites a Cracovie et - a partir de 1932 - la Faculte de Philosophie erigee par la Congregation Vaticane pro Institutione Catholica dans le meme College fut le principal centre philosophique des jesuites en Pologne. Jusqu'en 1989, il y avait seulement les jesuites - sauf quelques rares exceptions (...) - qui pouvait etudier a la Faculte. Leur nombre variait suivant les annees. Entre les deux guerres mondiales, il y en avait 84 en 1932 et 127 en 1935, dont 20 etrangers. Apres la guerre, leur nombre a diminue. On note le plus grand nombre d'etudiants en 1955/56 - 104. En meme temps, il y a eu 14 professeurs. (shrink)

Eduard Spranger ujął program swojego życia w następujących słowach: „zgłębiać siły duchowe i uwarunkowania człowieka, które drzemią w jego wnętrzu, pragnąc je chronić i próbować je kształtować". Sam przyznaje, że stoi on jakby pomiędzy trzema dyscyplinami naukowymi: filozofią, psychologią i pedagogiką. Biorąc jednak pod uwagę jego wkład w rozwój tych trzech dyscyplin, należałoby wymienić je w odwrotnej kolejności.