Een vrije en veerkrachtige samenleving ontstaat niet vanzelf en blijft niet vanzelf bestaan. In dit themanummer verkennen we de publieke onderwijstaak van het hoger beroepsonderwijs om studenten te onderwijzen de gemeenschappelijke wereld én het publieke gesprek over die wereld centraal te stellen. Met dit themanummer willen wij iets tegenover het vigerende marktdenken zetten. We laten ons hierbij inspireren door het gedachtegoed van Hannah Arendt (1906–1975). Ze heeft uitgebreid geschreven over ‘het publieke’. Ze verbindt de inzet van wetenschappelijke kennis (...) en technologie met het politieke vraagstuk: willen we daadwerkelijk leven in de wereld die we aan het scheppen zijn? Arendts gedachtegoed biedt volop handvatten om op verschillende niveaus van het hoger beroepsonderwijs deze taak te doordenken en invulling te geven. (shrink)

Hogescholen zijn dienstbaar aan de samenleving, zo valt te lezen in de strategische onderwijsagenda van het hoger beroepsonderwijs. Maar wat houdt deze publieke functie precies in? Het gedachtegoed van politiek denker Hannah Arendt biedt docenten en beleidsmakers ten minste drie handelingsperspectieven. De auteur illustreert deze drie perspectieven met voorbeelden uit de onderwijspraktijk.

Wat zou er veranderen in de wijze waarop het onderwijs gewend is professionals op te leiden als docenten erkennen dat de toekomst onkenbaar en onzeker is? In plaats van de onzekerheid te problematiseren – onzekerheid is een probleem waarmee de professional heeft te dealen – vraag ik mij af of het ook mogelijk is om onzekerheid als een rijke bron van mogelijkheden te zien. Ik maak hierbij gebruik van het onderscheid dat de Duitse filosoof Friedrich Nietzsche maakt tussen het streven (...) naar orde en harmonie – het apollinische – en de kracht die de orde en harmonie juist teniet probeert te doen – het dionysische. Wanneer docenten in het beroepsonderwijs Nietzsches pleidooi om meer ruimte aan het dionysische te geven ter harte nemen en zelf bereid zijn om hun zekerheden op het spel te zetten, kunnen zij de professionals-in-wording beter voorbereiden op een onzekere (beroeps)wereld. Ze kunnen hen leren dat onzekerheid juist mogelijkheden biedt om tot nieuwe vormen van handelen en denken te komen. (shrink)

Amsterdam University Press is a leading publisher of academic books, journals and textbooks in the Humanities and Social Sciences. Our aim is to make current research available to scholars, students, innovators, and the general public. AUP stands for scholarly excellence, global presence, and engagement with the international academic community.

In de afgelopen tijd is compensatoir toetsen in het Nederlandse onderwijs een populaire toetsvorm geworden. Hierbij slaagt een student voor een reeks toetsen indien het gemiddelde op deze reeks voldoende is. In deze analyse betogen wij dat het compensatoire systeem echter zowel onverdedigbaar als moreel gezien onverantwoordelijk is. Het grote gevaar van compensatoire toetsregimes is namelijk dat het hiaten in kennis en vaardigheden tolereert, wat de validiteit van een diploma ondermijnt en bovendien medeburgers in gevaar brengt.

Onderzoek naar idealisme en betrokkenheid onder de Nederlandse bevolking.

Ondanks antidiscriminatiebeleid en de lippendienst die universiteiten tegenwoordig bewijzen aan ‘inclusie’, ‘sociale veiligheid’ en ‘gelijke kansen’, is discriminatie binnen de universiteit nog steeds wijdverspreid. Ervaringen met discriminatie op de universiteit zijn vooral pijnlijk voor degenen die geen hogere functie krijgen, ook al voldoen ze aan alle eisen. Klachten worden vaak niet serieus genomen, waarna universiteitsbestuurders vaak hardnekkig ontkennen dat ze iets verkeerd hebben gedaan, waardoor de slachtoffers zich vernederd en gedemoraliseerd voelen.

In dit artikel delen wij onze ervaringen met het ontwikkelen van de onderwijsmodule: we_mind. Binnen deze module gaan minor- en masterstudenten aan de slag met een innovatievraagstuk uit de eigen beroepspraktijk. Hierbij gaan studenten met medeburgers een publieke dialoog aan over de gevolgen van deze innovatie voor de samenleving. De beschreven ervaringen in dit artikel zijn gebaseerd op een pilot met masterstudenten, een zelfevaluatie en de doorontwikkeling van het moduleontwerp. Met dit artikel nodigen we docenten, onderwijsontwikkelaars, bestuurders, opleidingsverantwoordelijken en beleidsmedewerkers (...) uit om niet alleen maar te ‘werken, werken, werken’. Door onze ervaringen te delen en de lezer mee te nemen in het gedachtegoed van Hannah Arendt hopen we hen te inspireren om met elkaar het gesprek aan te gaan over de volgende vragen: Wat maakt een goede publieke professional? Wat is er nodig om deze op te leiden en hoe uit zich dat in onze opleidingen? (shrink)

De moderne Olympische Spelen werden in 1896 ingesteld op initiatief van de bevlogen Franse edelman Pierre de Coubertin. In de loop van de 115 jaar die de Spelen nu oud zijn, zijn het karakter en de context ervan aardig gelijk opgegaan met die welke sport in het algemeen doormaakte in het kielzog van de maatschappelijke en politieke ontwikkelingen. Zo stonden de OS in de eerste periode, tot de jaren dertig van de twintigste eeuw, vooral in het teken van het idealistische (...) amateurisme van de hogere klasse. In de tweede periode vervaagde met de opkomst van de grote ideologische systemen en de koude oorlog het universalistische, kosmopolitische ideaal van De Coubertin cum suis. Van Berlijn 1936 tot en met Peking 2008 zijn veel edities van OS met politieke verwikkelingen omgeven geweest. Vanaf Montreal 1976 beginnen ook de kosten van de Spelen een belangrijk element te worden in de discussies. Het proces van bidding leidde bijvoorbeeld tot corruptie onder de leden van het Internationaal Olympisch Comité. Klassengebonden culturele, politieke en economische factoren lijken in achtereenvolgende fasen de beoefening van de topsport te hebben bepaald. De vraag die ik in dit artikel centraal wil stellen is hoe, in hoeverre en met welke recht commerciële overwegingen de organisatie van de OS bepalen? Dit lijkt met het oog op de toekomst de meest relevante vraag. (shrink)

Leerboek voor het voortgezet en hoger christelijk onderwijs.

Else Margarete Barth (1928-2015) was een Noors-Nederlandse filosoof.0Else Barth vond dat filosofie in dienst zou moeten staan van de combinatie van medemenselijkheid en helder, geïnformeerd denken en discussiëren. Barth was ervan overtuigd dat zorgvuldig redeneren en debatteren noodzakelijk is voor het verbeteren van menselijke relaties. Met logica als wapen bestreed ze vaagheid en vooroordelen. Om logica van betekenis te maken voor het praktische leven, verbond ze het met analytisch onderzoek naar ideeën die rondwaren in wetenschap en politieke cultuur. Haar bijzondere (...) belangstelling ging daarbij uit naar anti-argumentatieve en anti-parlementaire houdingen en denksystemen die, vaak ten faveure van een hoger doel, minachting voor (groepen) individuen legitimeren of zelfs aanmoedigen. Met haar pleidooi voor een 'empirische logica' leverde Barth een originele bijdrage aan de Europese wijsbegeerte, die ook voor de huidige tijd relevant is.0'Empirische logica' is een selectie uit Barths werk. De bundel bevat voorbeelden van toegepast empirisch-logisch onderzoek, naar de logische grondslagen van het Duitse idealisme bijvoorbeeld, die volgens Barth dezelfde zijn als die van de klassieke homeopathie, naar het denken van de Noorse nazi Quisling, maar ook naar de onevenredige aandacht voor 'gemiddelden' in de sociale wetenschappen, die tot stigmatisering leidt. In beschouwende stukken reflecteert de auteur onder meer op het belang van cultuur-georiënteerd logica-onderwijs en zoekt ze een verklaring voor de kloof tussen logica en politiek. Ten slotte zijn essays0opgenomen die Barth schreef over filosofen die haar inspireerden: Bertrand Russell, Evert Willem Beth en Arne Naess. (shrink)

Bevat het religieuze discours aanspraken die vergelijkbaar zijn met de aanspraken die in strict cognitieve contexten, zoals wetenschap, gemaakt worden? Is van het spreken over religieuze fenomenen, en van het religieuze spreken, in enige zin een rechtvaardiging mogelijk die men kan vergelijken met de manier waarop wetenschappelijke of alledaagse overtuigingen zich lenen tot rechtvaardiging? Hoe zou zo'n rechtvaardiging er moeten uitzien? De bijdragen in deze bundel cirkelen rond deze vragen. De hefboom wordt echter ook dieper aangezet. Is het element van (...) overtuiging (belief) of geloofsinhoud, dat aanwezig lijkt in de meeste vormen van religiositeit, de grond voor andere aspecten zoals de religieuze praktijk en houdingen? Of zijn andersom de praktijken en (vertrouwvolle) houdingen de grond waarop religieuze overtuigingen eerst kunnen bloeien? Naast werk van Vlaamse auteurs, werden ook vertaalde artikelen opgenomen van D.Z. Philips en Alvin Plantinga. Paul Cortois (1954) is doctor in de wijsbegeerte. Momenteel is hij verbonden aan het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte (KU Leuven) en aan de Vakgroep Filosofie van de Universiteit Antwerpen (UFSIA). Walter Van Herck (1962) is doctor in de wijsbegeerte. Hij is verbonden aan de Vakgroep Filosofie van de Universiteit Antwerpen (UFSIA) en aan de Karel de Grote-Hogeschool Antwerpen. (shrink)

"Op 9 december 2011 was het precies zeventig jaar geleden dat de Joodse rechtsfilosoof, vrijdenker en humanist Leo Polak (1880-1941) in het concentratiekamp Sachsenhausen overleed. De essentie van zijn vrijdenken en humanisme getuigt van het besef van de verbondenheid van alle mensen als wezens die zich zo volledig en harmonieus mogelijk moeten kunnen ontplooien, en de erkenning van de mensheid als hoogste eenheid, hoger dan alle andere collectiviteiten die loyaliteit van mensen zouden kunnen eisen: kerk, Christendom, natie. Deze bundel (...) bevat als kern een drietal beroemde en beruchte redevoeringen van Polak uit de jaren 1931-1933; deze waren idealistisch van aard en vonden veel instemming bij met name ongelovigen. Daarnaast zijn er diverse bijdragen die een goed en soms nieuw beeld geven van de rol en betekenis van Polak voor de vrijdenkers; zo had hij op belangrijke momenten een koersbepalende rol in de geschiedenis van de vrijdenkerij."--Page 4 of cover. (shrink)

‘In tegenstelling tot het spinozistische liberalisme, is het liberalisme van Locke en Montesquieu niet langer gericht op het hogere en het spirituele, maar meer op het lagere en materiële [...]Het is dan ook niet verwonderlijk dat onze liberale traditie, die overheerst wordt door de ideeën van Locke en Montesquieu, steeds meer gekweld wordt door het bange vermoeden dat de prijs die moet worden betaald voor onze alsmaar indrukwekkender prestaties [...] bestaat uit een geestelijke uitholling en een verwording van de burgerlijke (...) samenleving’. (shrink)

Invited talk at the so-called Thursday Lecture, Oct 25, at the Hoger Instituut voor Wijsbegeerte the International Programme at the Institute of Philosophy at the University of Leuven, Belgium. Focus was on the distinction between good and good-for.

Erratum to: The lutheran influence on Kant’s depraved will Content Type Journal Article Category Erratum Pages 1-1 DOI 10.1007/s11153-012-9344-7 Authors Dennis Vanden Auweele, Hoger Instituut voor Wijsbegeerte, Katholieke Universiteit Leuven, Lesagestraat 43, 1820 Steenokkerzeel, Belgium Journal International Journal for Philosophy of Religion Online ISSN 1572-8684 Print ISSN 0020-7047.

Als Plato de hedendaagse academie zou aanschouwen, zou hij niet alleen stomverbaasd zijn over de massificatie en de byzantijnse bureaucratie, maar gezien het ethische doel van de universiteit zou hij ook reden hebben om bezorgd te zijn.